INSPIRATIE EN MOOIE VERHALEN RONDOM EEN UITVAART

Met haar blog en inspiratie wilt Mandy als uitvaartverzorgster meer achtergrond en verdiepende informatie geven over onderwerpen rondom overlijden. Dit kan gaan over een bepaald onderwerp rondom een uitvaart, maar het kan ook een ervaring zijn uit het werk als uitvaartonderneemster. Hiermee hoopt zij meer openheid te creëren en het taboe rondom de dood iets te verkleinen.

Ook verschijnt op deze pagina de wekelijkse column die zij schrijft voor de Heemskerkse Courant en de Beverwijker.

Heeft u vragen over een van de onderwerpen of een andere vraag? Neem gerust contact met ons op. Laat u inspireren over een liefdevol en persoonlijk afscheid.

Laat u inspireren over een Afscheid van Nu

week-16-2024

Ontroerend cadeautje

18 april 2024, week 16

Afgelopen zaterdag tijdens de expositie kwam Pien naar mij toe. Ruim een jaar geleden heb ik de uitvaart van haar man mogen verzorgen en ik heb sindsdien een hele fijne band met haar en haar dochter Iveth. Ze gaf me een dikke knuffel ♥️ en complimenteerde mij over de expositie wat al een cadeautje was om te horen. Maar daarnaast deed ze haar tas open en haalde er een écht cadeautje uit, ingepakt in cellofaan 🎁.
 
Het was een handgeschilderd schilderijtje 🖼️ dat op een liefdevol moment was gemaakt door Iveth. Ik zag meteen wat er op stond en de tranen sprongen in mijn ogen 🥹.
 
Ik herkende mijzelf gemaakt uit stenen en schelpen 🐚, buigend naar de rouwwagen, in de nacht 🌃 dat ik Pep, de vader van Iveth, thuis ophaalde en naar onze afscheidskamer bracht. En dit bijzondere moment heeft zij nu in kunst voor mij vastgelegd met bovenaan de tekst: “𝙑𝙤𝙤𝙧𝙡𝙤𝙥𝙚𝙣. 𝘿𝙚 𝙤𝙫𝙚𝙧𝙜𝙖𝙣𝙜 𝙫𝙖𝙣 𝙨𝙩𝙞𝙡𝙩𝙚 𝙣𝙖𝙖𝙧 𝙗𝙚𝙬𝙚𝙜𝙞𝙣𝙜…”
 
Dank lieve Iveth voor dit prachtige cadeautje! Het gaat een heel mooi plekje krijgen 🙏.

Ontroerend cadeautje

18 april 2024, week 16

Afgelopen zaterdag tijdens de expositie kwam Pien naar mij toe. Ruim een jaar geleden heb ik de uitvaart van haar man mogen verzorgen en ik heb sindsdien een hele fijne band met haar en haar dochter Iveth. Ze gaf me een dikke knuffel ♥️ en complimenteerde mij over de expositie wat al een cadeautje was om te horen. Maar daarnaast deed ze haar tas open en haalde er een écht cadeautje uit, ingepakt in cellofaan 🎁.
 
Het was een handgeschilderd schilderijtje 🖼️ dat op een liefdevol moment was gemaakt door Iveth. Ik zag meteen wat er op stond en de tranen sprongen in mijn ogen 🥹.
 
Ik herkende mijzelf gemaakt uit stenen en schelpen 🐚, buigend naar de rouwwagen, in de nacht 🌃 dat ik Pep, de vader van Iveth, thuis ophaalde en naar onze afscheidskamer bracht. En dit bijzondere moment heeft zij nu in kunst voor mij vastgelegd met bovenaan de tekst: “𝙑𝙤𝙤𝙧𝙡𝙤𝙥𝙚𝙣. 𝘿𝙚 𝙤𝙫𝙚𝙧𝙜𝙖𝙣𝙜 𝙫𝙖𝙣 𝙨𝙩𝙞𝙡𝙩𝙚 𝙣𝙖𝙖𝙧 𝙗𝙚𝙬𝙚𝙜𝙞𝙣𝙜…”
 
Dank lieve Iveth voor dit prachtige cadeautje! Het gaat een heel mooi plekje krijgen 🙏.
afscheidskamer-baby_

Slaap kindje slaap

11 april 2024, week 15

Het is inmiddels een tijd geleden dat ik voor baby Ella mocht zorgen. Met 20 weken was ze stilgeboren. Haar ouders vroegen of ze bij mij mocht blijven. Met liefde natuurlijk 💕. Ze kregen de sleutel van haar kamer zodat ze haar konden bezoeken zo vaak als dat ze wilden. Deze kamer hadden we omgetoverd tot baby-kamertje met een klamboe, schapenkleedje, knuffels en lichtjes. In het midden van de klamboe lag Ella in foetushouding in onze waterschaal. Een schaal gevuld met koud water, de zogeheten watermethode, om Ella zo lang mogelijk mooi te houden.
Iedere zoveel uurtjes tilden haar ouders of ik haar even op zodat iemand anders dan het water kon verschonen. Het waren hele liefdevolle en kostbare momentjes voor haar ouders waarbij ze hun kleine meisje in hun handen konden houden en liefdevol ‘slaap kindje slaap’ voor haar zongen. 🤍
Op de derde dag was het tijd om afscheid te nemen. Ik legde Ella in haar handgemaakte mandje waarna haar ouders haar zachtjes toedekte. Een knuffeltje werd bij haar neergelegd, de laatste foto’s werden genomen en de deksel werd op het mandje gedaan. ‘Slaap kindje slaap’ werd voor de laatste keer gezongen…
Komende zaterdag, tijdens onze ‘Expositie Doodgewoon’, gaan we dit baby-afscheids-hoekje een beetje nabootsen. Dit om ook dít aspect van het leven bespreekbaar te maken en u de schoonheid en de liefde die erbij komt kijken te laten zien.
week-14-2024

Vergeet-me-niet

4 april 2024, week 14

Vergeet-me-nietjes, de lieflijke voorjaarsbloemetjes die we overal weer zien opbloeien nu het zonnetje steeds meer begint te schijnen. Een schattig, zacht bloemetje met mooie blauw en gele kleuren waar je blij van wordt. Het bloemetje dat door zijn bijzondere naam, door Stichting Alzheimer is gekozen als het symbool voor dementie. Die ziekte die in Nederland 1 op de 5 mensen treft waarbij je beetje bij beetje steeds meer jezelf en je dierbaren kwijtraakt.
Bij meneer Aardenburg was het zijn vrouw die vergeetachtig was geworden na een huwelijk van bijna 60 jaar. Haar hele leven had ze voor haar werkende man gezorgd, maar de afgelopen 3 jaar waren de rollen omgedraaid. Hij zorgde voor haar en dat deed hij met heel veel toewijding en liefde. Lichamelijk werd het steeds zwaarder voor hem, maar hij hield vol zolang hij kon. Totdat hij afgelopen winter ziek werd en na een flinke strijd met zichzelf, op bed kwam te liggen. Vanaf hier moest hij het aan de zorg overlaten, een moeilijk proces van loslaten. Hij kon misschien niet meer vóór haar zorgen, maar hij kon haar wel óntzorgen. Zo nodigde hij mij uit om zijn uitvaart te bespreken. Hij vertelde mij hun verhaal terwijl hij de hand van zijn vrouw vasthield en haar liefdevol aankeek. Mijn hart brak even. Ik vroeg aan hen of ik misschien een foto van ze mocht maken en terwijl ik dat deed gaf hij haar een liefdevolle kus. Het was een ontroerend plaatje.
Na zijn overlijden heb ik deze foto aan zijn vrouw gegeven. Ze woont inmiddels in een verzorgingshuis en kijkt er iedere dag naar. En ondanks haar dementie is ze hem zeker niet vergeet-me-nietje.
flyer

Liefdevol netwerk

28 maart 2024, week 11

Afgelopen week heb ik een verdrietig en hartverscheurend afscheid mogen begeleiden waarbij, door zeer uitzonderlijke omstandigheden, er geen financiële middelen waren om het afscheid te verzorgen. Maar het ging mij (en zoveel andere betrokken mensen) zo aan het hart dat ik mijn netwerk heb ingezet. Nooit eerder in de 5 jaar dat Wanmaker Uitvaart bestaat heb ik op deze manier een beroep op iemand gedaan. Maar wat ben ik blij en dankbaar dat ik dit nu gedaan heb.

Dankbaar voor het vertrouwen dat ik binnen mijn netwerk heb opgebouwd. Niemand trok mijn verzoek tot het leveren van een bijdrage in twijfel. Met geen enkele uitzondering heeft iedereen zijn of haar dienstverlening gratis of met uitzonderlijke korting aangeboden om zo deze familie te helpen. Zo is de kist gedoneerd, de bloemen geschonken, de balseming voor niets gedaan, de kerk was gratis en zelf het crematorium heeft alleen een kostencompensatie doorgerekend. Ik ben hier echt zo ontzettend trots op en dankbaar voor.

I love my job and the people in it! ❤️

Maar ik hoop dat ik het nooit meer aan ze hoef te vragen.

week-12-2024

Linten-ritueel

21 maart 2024, week 12

Bij afscheid kennen we velen rituelen, zoals bijvoorbeeld een kaarsje aansteken of bloemen neerleggen. Rituelen bieden houvast, geven een gevoel van saamhorigheid en van troost. Ze zijn dan ook een belangrijk onderdeel van de rouwverwerking. Veel rituelen zijn afkomstig van religie en anderen vanuit traditie. Maar er zijn ook nieuwere vormen, zoals het linten-ritueel. Deze leerde ik kort geleden van een collega ondernemer.
Bij Bram en Tess voelde het goed om het linten-ritueel te doen. Hun tante Kim was overleden en Kim was een echte knutsel-tante. Toen we met elkaar de kist gingen sluiten waren Bram en Tess er ook bij. Ik liet ze voor het sluiten, allebei een lint uitkiezen. Tess koos een blauwe en Bram ging voor een knalrode. Van beide knipte ik ongeveer 1,5 meter af. Het midden van het lint vlocht ik door de handen van hun tante Kim, en liet aan weerszijden de lange lengtes naast de kist hangen. We sloten de deksel.
Na het sluiten knipten we de linten af en knoopte ik deze om hun polsen: “Zo zijn jullie altijd met elkaar verbonden, zij heeft jullie lintje vast”, legde ik hun uit. Ze straalden beide van trots. Iedereen die het die dag wilde horen, vertelden ze dat dit het lintje was van tante Kim en dat zij deze ook vast had. Het gaf die dag veel troost.
Vorige week sprak ik hun moeder. Zij vertelde mij dat ze de lintjes bij thuiskomst op hun eigen kamer hebben gehangen en dat ze elke avond voor het slapen gaan, de lintjes even aanraken en welterusten zeggen. Zo is er weer een nieuw ritueel ontstaan ☺️❤️.
week-11-2024

Liefdevol netwerk

14 maart 2024, week 11

Afgelopen week heb ik een verdrietig en hartverscheurend afscheid mogen begeleiden waarbij, door zeer uitzonderlijke omstandigheden, er geen financiële middelen waren om het afscheid te verzorgen. Maar het ging mij (en zoveel andere betrokken mensen) zo aan het hart dat ik mijn netwerk heb ingezet. Nooit eerder in de 5 jaar dat Wanmaker Uitvaart bestaat heb ik op deze manier een beroep op iemand gedaan. Maar wat ben ik blij en dankbaar dat ik dit nu gedaan heb.

Dankbaar voor het vertrouwen dat ik binnen mijn netwerk heb opgebouwd. Niemand trok mijn verzoek tot het leveren van een bijdrage in twijfel. Met geen enkele uitzondering heeft iedereen zijn of haar dienstverlening gratis of met uitzonderlijke korting aangeboden om zo deze familie te helpen. Zo is de kist gedoneerd, de bloemen geschonken, de balseming voor niets gedaan, de kerk was gratis en zelf het crematorium heeft alleen een kostencompensatie doorgerekend. Ik ben hier echt zo ontzettend trots op en dankbaar voor.

I love my job and the people in it! ❤️

Maar ik hoop dat ik het nooit meer aan ze hoef te vragen.

Expositie Doodgewoon

7 maart 2024, week 10

Afgelopen week was ik even weg, voor het eerst alleen, naar zuid Spanje. En wat vond ik het spannend! Voor het eerst alleen vliegen, een auto huren, rijden in een vreemd land en mezelf 5 dagen lang zien te vermaken. Maar ik heb mezelf verbaasd en in deze dan ook weer veel over mezelf geleerd. Ik heb genoten van de zon, veel gewandeld en ook flink wat werk verzet. Werk dat normaal gesproken blijft liggen, zoals het werken aan onze nieuwe website die hopelijk binnenkort online komt, en het organiseren van onze eerste:
*‘Expositie Doodgewoon’ – Uitvaart expositie waarbij alle creatieve aspecten van De Dood tot leven komen. *
Deze organiseren we op zaterdag 13 april van 11 tot 16.00 uur in de Dorpskerk van Heemskerk. Tijdens deze expositie zijn er verschillende elementen van ons mooie werk te bekijken, aan te raken en vragen over te stellen. Onderwerpen als rouwdoeken/wades, uitvaartfotografie, uitvaartkisten, urnen en sieraden, digitale rouwkaart, rouwTaart met rouwservies, bloemen en ballonnen, bloemen in hars, onze eigen Skoda-rouwvervoer, trooststeentjes beschilderen voor kinderen, live uitvaartmuziek, wordt er op locatie een kist gewrapt en wordt er nog een hele speciale kist onthult! “Een kist waarvoor je echt een ezel moet zijn, om daarin te willen liggen”.
Bent u ook nieuwsgierig? 😉
Iedereen is welkom om te kijken en vragen te stellen om zo het onderwerp ‘dood’ nog laagdrempeliger en bespreekbaarder te maken.

week-9-2024_png

Aangifte van overlijden

29 februari 2024, week 9

Vaak schrijf ik over kleine liefdevolle gebeurtenissen die inspireren of ontroeren. Overigens altijd met toestemming en vaak met trots van de nabestaanden. Maar soms schrijf ik om mensen te informeren. Nu heb ik gemerkt dat er veel vragen zijn rondom de aangifte van overlijden en daarom wil ik u hier graag wat over vertellen.

In Nederland is de wet zo geregeld dat wij als uitvaartverzorgers pas een overledene mogen verzorgen als er een(schouw)arts is geweest om de dood officieel vast te stellen. Wanneer er twijfel is over de doodsoorzaak en de arts een eventueel misdrijf wil uitsluiten, kan deze besluiten om een forensisch arts in te schakelen voor verder onderzoek.

In de meeste gevallen is dit natuurlijk niet aan de orde en kan de arts zelf een verklaring van natuurlijk of niet-natuurlijk overlijden (bijvoorbeeld na een val) vaststellen. Deze arts laat dan na de schouw documenten achter die wij als uitvaartverzorger weer meenemen. Met deze documenten kunnen wij namelijk de ‘aangifte van overlijden’ verzorgen bij de gemeente waarin het overlijden heeft plaatsgevonden. Na het doen van de aangifte krijgen wij van de gemeente weer twee documenten terug namelijk: de akte van overlijden en het verlof tot cremeren of begraven. Met dit verlof wordt er vanuit de overheid toestemming gegeven en geregistreerd waar en wanneer iemand wordt begraven of gecremeerd. Het eerste document, de akte van overlijden, overhandigen wij samen met een aantal kopieën en een digitale scan, weer aan de nabestaanden zodat zij deze kunnen gebruiken voor het afhandelen van alle zakelijkheden na het overlijden.

Mocht u hier vragen over hebben of over andere zaken, u bent altijd welkom in onze uitvaartwinkel aan de Maerelaan.

week-8.1-2024

Claustrofobie

22 februari 2024, week 8

Vorige week schreef ik al een stukje over de uitvaart van Martin en over hoe indrukwekkend zijn rouwstoet was. Maar wat voor mij persoonlijk even indrukwekkend was, waren de mooie beslissingen die zijn gezin maakten rondom zijn afscheid.

Zoals inderdaad de keuze voor het thema StarWars en de wijze waarop ze dat hebben vormgegeven, maar ook de keuze voor de kist. Of eigenlijk een halve kist/ een kist zonder deksel. Want, zo vertelden ze, had Martin altijd een angst voor kleine ruimtes en voor opgesloten zijn, een vorm van ‘claustrofobie’ zogeheten. Een angst waar heel veel mensen mee te kampen hebben.

De optie voor een wade verviel, maar de gedachte om een deksel op zijn de kist vast te schroeven voelde niet goed voor hen. We kwamen met de suggestie om op het moment van ‘sluiten’ dan geen deksel op de kist te plaatsen, maar om Martin toe te dekken met zijn eigen zachte bank-dekentje. (Kent u die? Zo’n lekker zacht dekentje dat velen van ons op de bank hebben liggen en ‘s avonds lekker onder kruipen wanneer we tv kijken? ❤️).

Bij het ‘sluiten’ vloeiden er veel tranen, maar het zachte toedekken en het nog kunnen aanraken van Martin via het dekentje tijdens de dienst, gaf veel troost.

En de deksel? Die heeft zijn zoon Jay mee naar zijn kamer genomen en is van plan om hier in de toekomst d.m.v. graffiti een mooi kunstwerk van te maken ter herinnering aan zijn geweldige vader.

week-7-2024

May the force be with you

15 februari 2024, week 7

Vorige maand mocht ik iets heel bijzonders meemaken. Een echt kippenvel-moment. Zo’n moment waarop ik dankbaar ben voor het werk dat ik mag doen.

Deze hele uitvaart was al bijzonder. Het had namelijk het thema StarWars gekregen omdat Martin zijn hele leven hier al fan van was. Het is altijd ons doel om een afscheid zo persoonlijk mogelijk te maken, en bij het afscheid van Martin mochten we ‘los’ 😉.

MAY THE FORCE BE WITH YOU, de slogan van de film, was ons uitgangspunt. Zo was deze terug te vinden op zijn rouwkaart en was zijn kist gedecoreerd met een lint met deze tekst. Daarnaast kwam mijn lieve collega Rozemarijn met een prachtig idee, namelijk het benaderen van Dutch Garrison om te vragen of zij ‘echte’ Stormtroopers konden leveren ter begeleiding van de kist. Ze stuurde een mailtje en direct kwam hier een hele lieve en positieve reactie op terug dat er 6 vrijwilligers waren gevonden die dit voor de uitvaart van Martin wilden verzorgen.

Zo liep ik daar op de dag van de uitvaart, voor de donkerblauwe rouwwagen uit, begeleid door 6 StarWars figuren.

We waren een indrukwekkend geheel. Overal stopte het verkeer voor ons en stonden mensen te kijken. Trots en vereerd keek ik om mij heen toen ik plots een jongeman in een rolstoel van koers zag veranderen toen hij ons zag. Hij bedacht zich geen moment en verbrak zijn route, maakte een scherpe bocht naar rechts, stopte voor de stoeprand en wachtte tot wij hem passeerden. Met alle kracht in zijn armen en de passie in zijn ogen bracht hij zijn hand naar zijn hoofd en salueerde hij. Ik keek hem vriendelijk aan en lachte, maar toen ik hem voorbij was sprongen de tranen in mijn ogen.

Een puurder en respectvoller moment dan deze bestaat er niet ❤️.

week-6-2024

Bovengrond 'begraven'

8 februari 2024, week 6

Zijn hele leven grapte Ferrie al over zijn ‘eigen partytent’ voor wanneer hij er ooit niet meer zou zijn. En met ‘partytent’ bedoelde hij dan zo’n stenen privé-mausoleum die je bijvoorbeeld bij Westerveld ziet staan. Wanneer hij met zijn dochter daarover over de begraafplaats liep, dan wees hij ernaar en riep hij: “En Syl, ben je al aan het sparen voor mijn partytent?!”. Wetende dat deze voor de de meeste mensen niet te betalen is. Niet wetende dat deze keuze nú al gemaakt zou moeten worden…. Fer is vorige maand namelijk plotseling overleden.

In het eerste telefoongesprek met zijn familie werd mij meteen duidelijk: Fer zou niet onder de grond, maar boven de grond worden ‘begraven’; hij zou zijn partytent gaan krijgen. Misschien niet helemaal op de manier waarop hij altijd grapte, maar wel heel origineel 😉.

Zelf had ik een bovengrondse bijzetting nog niet eerder meegemaakt dus ik werd meteen enthousiast bij het mogen uitzoeken van de mogelijkheden. De familie koos uiteindelijk voor een prachtige plek in een ‘muur’ op begraafplaats Sint Joseph, de begraafplaats tegenover Crematorium Sterrenheuvel in Haarlem. Na een prachtige dienst in de avond kwam de familie de volgende ochtend in intieme kring weer samen voor de bijzetting.

Door middel van steigers werd Fer door dragers en hulp van zijn familie tot grote hoogte zijn partytent ingedragen. Een laatste shaggie werd gerookt met zijn familie en de laatste bloemetjes gelegd door zijn kleinkinderen. En bij vertrek hoor ik zijn zoon nog even naar ‘m roepen: “Dag pa, veel plezier in je partytent”.

week-5-2024-kopie

Wanmaker Uitvaart bestaat 5 jaar!

1 februari 2024, week 5

Hoera, het is bij ons een klein feestje!

Op 1 februari 2019, deze week dus 5 jaar geleden, was de opening van ons pand aan de Maerelaan. De eerste uitvaartwinkel en twee afscheidskamers midden in het centrum van Heemskerk. Het was nieuw en voor sommige buurtbewoners ook spannend, maar na een pittige start hoor ik na 5 jaar gelukkig alleen maar positieve berichten. Het is toch minder eng en confronterend gebleken dan waar men vooraf bang voor was. De dood is immers een heel wezenlijk onderdeel van het leven en de liefde wordt inmiddels door veel meer mensen gezien en omarmd. Een resultaat van onze missie om de dood normaler, laagdrempeliger en bespreekbaarder te maken. De locatie heeft hier absoluut aan bijgedragen. Men durft hier ‘zomaar’ naar binnen te lopen met vragen, interesse of zorgen. En vrijwel altijd gaat men hier weer gerustgesteld en goed geïnformeerd naar buiten.

Wat ook heeft bijgedragen aan de resultaten is het schrijven van deze column.

Een manier waardoor ik veel mensen de liefde en schoonheid heb mogen laten zien dat ‘de dood’ met zich meebrengt. Natuurlijk altijd geplaatst in overleg en met toestemming van de familie. Om ons 5-jarige bestaan te vieren en onze missie verder voort te zetten hebben we alle reeds geschreven columns gebundeld en in een klein boekje uitgebracht. Deze liggen vanaf volgende week bij ons in de winkel en zijn gratis op te halen voor eenieder die daar interesse of behoefte naar heeft.

Dan gaan wij weer op naar de volgende vijf jaar waarin we mensen weer in liefde bij mogen staan wanneer zij ons nodig hebben en blijven we onze missie voortzetten.

f8426da5-be8b-44eb-8f69-f38ce5238f77

Foutje bedankt!

18 januari 2024, week 4

“Waar mensen werken, worden fouten gemaakt”. Of “fouten maken is menselijk”. Bekende uitdrukkingen en voor iedereen van toepassing. Maar in mijn beroep voelt dit soms van niet. Dit omdat alles wat we doen onder een vergrootglas ligt, we te maken hebben met veel verschillende emoties en we een uitvaart niet over kunnen doen. Een ‘fout’ maken tijdens een uitvaart is dan ook de grootste nachtmerrie van iedere uitvaartverzorger.

Het is inmiddels een paar weken geleden dat wij de uitvaart mochten verzorgen van Tanja, een jonge vrouw, moeder van twee kinderen. Tijdens haar afscheidsdienst in de Dorpskerk hadden we vrijwel overal aan gedacht, dingen die niet worden opgemerkt door anderen, tenzij ze niet goed gaan. Van looproutes, voortijdig parkeren, meenemen van verschillende spullen en decoraties, uitdelen van condoleance kaartjes, iemand die foto’s maakte en noem maar op. Ook hadden we de programmaboekjes verzorgd en uitgedeeld aan iedereen die binnenkwam. Er kwamen uiteindelijk veel meer mensen dan de familie van tevoren had ingeschat dus we kwamen boekjes tekort, maar dat loste zich wel op doordat de mensen samen gingen delen. Toen het tijd was haalde ik de familie uit de familiekamer, de pianiste kreeg het sein om te gaan spelen, de fotopresentatie werd gestart, alles verliep volgens plan….
….stond er plots iemand van de familie op en riep naar mij achterin de kerk: “Wij hebben geen boekje!”.
Ik ben toen, met het schaamrood op mijn kaken en ca 120 paar ogen op mij gericht, boekjes gaan vragen bij de mensen in de kerk, om aan de familie te geven. De grond zakte echt wel even onder mijn voeten vandaan…
Gelukkig maakte de familie zelf er achteraf helemaal geen punt van, want ‘een fout maken is tenslotte menselijk’ 😉. Maar deze fout maak ik zeer waarschijnlijk nooit weer.

week-3-2024

De vlag halfstok

18 januari 2024, week 3

Ik schrijf graag over kleine momentjes. Liefdevolle, ontroerende of interessante momentjes. Momenten vaak ontstaan vanuit een kleine handeling maar van grote waarde of gebaar. Op het moment zelf zijn mensen zich er niet van bewust, maar achteraf blijkt het vaak een belangrijk onderdeel te zijn van de herinnering. Zo hebben de buren van meneer Kramer ook een onvergetelijke herinnering gecreëerd.

Meneer Kramer was zeer geliefd in zijn buurt. Een buurman die altijd voor iedereen klaarstond, van klussen tot oppassen, van een praatje tot het uitlaten van de hond. Samen met zijn vrouw werden ze de ‘opa en oma van de straat’ genoemd. Na zijn overlijden wilden ze iets voor hem doen, als laatste eerbetoon.

Op afgesproken tijdstip kwamen wij met de zilveren rouwwagen de straat binnen rijden. Van ver was het al te zien; (bijna) alle vlaggen in de straat hingen halfstok en de buren stonden voor hun woonhuis te wachten. Het was een prachtig plaatje. Ik stapje uit om voor de rouwwagen uit te lopen, door de erehaag heen. Bij het passeren ontstond er een spontaan applaus, applaus voor ‘opa’ Kramer. Met kippenvel op mijn armen liep ik de tientallen huizen voorbij. Bij aankomst op de locatie stapte een zwaar ontroerde mevrouw Kramer uit de auto en zei met de tranen nog rollend over haar wangen: “Wat was dit ongelooflijk mooi!”

Een heel mooi voorbeeld van klein initiatief maar van hele grote waarde. ❤️

week-2-2024

Uitvaart-woordenboek

11 januari 2024, week 2

Wist u dat wij in ‘Uitvaartland’ een eigen woordenboek hebben? Of eigenlijk meer een vernieuwd woordenboek. Met nieuwe/andere woorden die ons zijn aangeleerd (of eigenlijk vooral zijn afgeleerd) op het moment dat we binnen de uitvaartbranche kwamen te werken.

Woorden zoals ‘lijk’ bijvoorbeeld. Persoonlijk vind ik dit ook meteen de ergste, geen leLIJKer woord dan deze. Wij praten altijd over ‘de overledene’. ‘Lijkwade’ komt hiermee ook direct te vervallen voor mij persoonlijk en gebruiken we eerder de woorden ‘rouwdoek’ of ‘wade’ voor. Net als ‘lijkwagen’ tegenover ‘rouwauto’, of ‘lijkenkist’ tegenover ‘uitvaartkist’. Maar ook andere woordkeuzes als ‘afleggen’ tegenover ‘het geven we de laatste verzorging’ is aangepast. Krijgt een overledene geen ‘luier’ aan maar ‘incontinentiemateriaal’. Word ik geen ‘begrafenisondernemer’ meer genoemd, maar een ‘uitvaartverzorgster’. Nemen we geen koffie met cake meer in de ‘koffiekamer’ maar wijn met een bitterbal in de ‘horecaruimte’. Ligt een overledene niet meer in een ‘koelcel’ maar in een ‘centrale koeling’ of ‘gekoelde accommodatie’. En praten we over ‘ruiken’ en natuurlijk niet over ‘stinken’ wanneer iets even minder prettig ruikt.

Al deze woorden geven de veranderingen weer die de afgelopen 20 jaar binnen de branche hebben plaatsgevonden. De persoonlijkere benadering, de verzachting en vernieuwing. Alles met alle eerbied en respect voor u en uw dierbare. Zoals het hoort.

week-1-2024

Paulette de Kip

4 januari 2023, week 1

Hoe begeleid je kinderen bij de dood en bij rouw? Een moeilijke vraag voor iedere ouder. In de winkel hebben we kennis en handvatten voor deze begeleiding zoals werkboekjes, voorleesboeken, aanwijsplaten en uitvaartlego.

Toen vorige maand Melanie bij mij in de winkel kwam omdat haar vader zou komen te overlijden, stonden we voor een extra uitdaging. Hij zou namelijk komen te overlijden d.m.v. euthanasie. En hoe leg je dat dan weer uit?! Gelukkig hebben we ook voor deze situatie een mooi voorleesboek te leen. En ik heb Melanie gevraagd om haar ervaring hierna met ons te willen delen. Ze schreef het volgende: “Hoe vertel je je kinderen dat opa er morgen niet meer is? Hoe leg je uit wat euthanasie is en hoe dat werkt? Gelukkig was daar Mandy met het troostkoffertje. In deze koffer zit het boek Paulette. Paulette is een kip. Een kip die, net als opa, dol is op de mensen om haar heen. Paulette wordt ziek en vindt steeds minder fijn en leuk. Dit maakten wij ook mee met opa. Het vogeltje dat bij Paulette op schoot kruipt om een dikke knuffel, een ompak, te geven ziet het ook. Dat de liefde van de dieren om Paulette heen niet genoeg verlichting geeft om te blijven leven. Als je zo ziek bent, dat de liefste knuffels niet meer genoeg helpen, dan kun je het leven beter loslaten.

Wat is het fijn dat het mogelijk is om mensen uit hun lijden te verlossen. Wat zijn wij dankbaar dat er dokters zijn die dit voor de mensen, van wie we zoveel houden willen doen. En wat is het fijn dat er mensen zijn als Mandy, die troostkoffers hebben met boeken over kip Paulette, want dankzij dat boek hebben wij onze kinderen duidelijk, eerlijk en goed kunnen uitleggen hoe euthanasie gaat. Er zijn nu geen vragen of onzekerheden meer en weten onze mannen dat het goed is voor opa. Zijn lijden is gestopt. Dank je wel dokter, dank je wel Mandy en dank je wel Paulette.”

week-51-2023

Mijmermomentje

28 december 2023 wk. 51

Het moment voor mijn jaarlijkse ‘mijmermomentje’ is bijna daar. Het moment op oudjaarsavond vlak na middernacht dat ik buiten naar het vuurwerk sta te kijken en dan het afgelopen jaar in gedachten voorbij laat komen.

Uiteraard ben ik nu al bezig met het ‘voorbereidende werk’ en het jaar al aan het overdenken. Dit is het jaar dat mijn oudste dochter voor het eerst naar de middelbare is gegaan en zo groot wordt dat ze sinds een paar weken mijn schoenen past. Het jaar waarin ik uit school vaker een rugtas mee naar huis nam dan mijn zoontje omdat hij weer bij zijn vriendjes of vriendinnetje ging of moest spelen. Het jaar waarin ik door drukte mij daar vaak schuldig over heb gevoeld.

Het jaar dat mijn collega Mirjam ons team is komen versterken en we samen met mijn lieve moeder en zus een uitvaartscore van 9.8 sterren hebben gekregen (een beoordeling gegeven door nabestaanden die wij het afgelopen jaar hebben mogen begeleiden).

Het jaar waarin ik mijn goede vriend Wesley heb moeten verliezen.

 

Al deze overdenkingen zorgen ervoor dat alles weer een beetje in perspectief komt te staan. Dat ik mij dankbaar voel voor alles wat ik heb, kan en mag. Dankbaar voor de mensen om mij heen en wat we met elkaar hebben bereikt, maar bovenal wat we hebben mogen betekenen voor andere mensen.

Iedereen veel liefde en gezondheid toegewenst. Op naar het volgende jaar!

column-kerstslingers-21-dec-2023

Kerstslingers

21 december 2023 wk. 50

Kent u de uitdrukking: “Het leven is een feest! Maar je moet zelf de slingers ophangen”? Een uitdrukking die natuurlijk niet altijd opgaat, want het leven is niet altijd een feest. Soms is het ook snoeihard, bitter en ontzettend oneerlijk. Maar dat je moet proberen om in iedere situatie er het beste van te maken, daar geloof ik wel in. En degene die mij dit in het afgelopen jaar misschien wel het meest heeft laten zien is Annemiek.

Ik heb Annemiek een jaar gelegen leren kennen toen zij bij mij in de winkel kwam om kennis te maken en haar uitvaartwensen te bespreken. Ze had namelijk te horen gekregen ‘ongeneeslijk ziek’ te zijn. Maar van plan om bij de pakken neer te gaan zitten was ze niet. De ‘levenshaast’ kruiste haar pad. De voorheen wat verlegen Annemiek had meer levenslust in zich dan ooit tevoren en begon aan haar missie om nog zoveel mogelijk van het leven te genieten en zich onder de mensen te begeven. Zo is ze snel onderdeel van onze Vrijmibo-groep geworden. Ze was er iedere maandelijkse bijeenkomst bij, hebben we mooie wandelingen gemaakt, haar 60e verjaardag gevierd en een high tea gedaan met een klein groepje om haar even in het zonnetje te zetten. Ze genoot hiervan. Iedereen uit de groep was gesteld op haar. Altijd vriendelijk, heel open, dapper, positief en extreem krachtig.

Toen een kleine drie weken geleden haar lichaam het echt op begon te geven werd haar levenslust er niet minder op. Met haar laatste krachten heeft ze haar kerstspullen tevoorschijn gehaald en haar kerstboom opgetuigd. “Je moet tenslotte zelf ook de kerstslingers ophangen.” 🎄

Afgelopen dinsdag is Annemiek aan haar laatste reis begonnen en hangt hierboven ongetwijfeld ook weer de slingers op. En dat gaan wij ook doen.

Liefdevolle dagen toegewenst allemaal 🙏🏻❤️. Wees zuinig op elkaar en geniet waar kan!

Kissy Missy

14 december 2023 wk. 49

Wat een gekke naam zou u waarschijnlijk denken: “kissiemissie”? Maar voor de jongere generatie mogelijk wel beter bekend. Kissy Missy is een populair knuffel-monstertje, horend bij Huggy Wuggy, dat afgelopen jaar tijdens de kermis overal te winnen viel en dan ook bij veel kinderen in hun kamer te vinden is. Ook ik ben bekend met dit populaire knuffeltje aangezien mijn zoontje Mika, elke nacht met drie van deze monstertjes slaapt. “Ze zijn zo lekker zacht mama”, lichtte hij toe.

En doordat deze zo lekker zacht is, geeft hij ook troost. Zo zag ik deze knuffel afgelopen week weer voorbijkomen, tijdens het afscheid van meneer Kalschoven. Zijn kleindochter Ziva had Kissy Missy meegenomen om te troosten. Niet alleen voor het afscheid van opa, maar ook omdat ze de griep had gekregen.

In een aparte ruimte bij De Vrijburcht, waar de condoleance werd gehouden, lag het grieperige meisje in een dekentje gerold met Kissy in haar armen. Het was een pittige opgave, maar ze was erbij! En daar ging het om, mede dankzij haar knuffeltje. Kissy Missy ging ook mee naar het crematorium en hield, met bungelende beentjes, haar handje en dat van haar nichtje de hele ceremonie stevig vast.

Troost komt in alle vormen ❤️.

mijn-opa-kon-alles.-column

Mijn opa kon alles!

7 december 2023 wk. 48

Jur is dertien jaar en is een van de zes kleinkinderen van opa Kees. Vorige week mocht ik de uitvaart van zijn opa begeleiden. Jur had, net als de andere kleinkinderen, een intense band met zijn opa. Na het overlijden wilde hij overal bij zijn. Zo heeft hij een hele tijd naast de kist gezeten, was aanwezig bij het sluiten van de kist en meldde zich als eerste om wat te zeggen tijdens het afscheid van opa.

Dat er niet altijd veel woorden nodig zijn om een krachtige boodschap over te brengen, heeft Jur op de dag van zijn opa’s uitvaart wel bewezen. Met zijn woorden bracht hij iedereen in de aula binnen enkele seconden in ontroering.

Toen ik hem naar voren vroeg, stond hij direct op, rechtte zijn rug en liep richting de microfoon. Maar bij de microfoon aangekomen hadden de emoties hem al gevangen en begon hij met de tranen in zijn stem dapper aan zijn krachtige zelfgeschreven speech. Hij zei: “Mijn naam is Jur. Mijn opa kon altijd alles!!!! Ik heb veel geleerd van opa. En ik ben Jur en ik kan alles!!!!!

Het gevoel om hem applaus te geven kon ik nog net aan bedwingen. Deze dappere Jur! ❤️

de-pantoffels-van-moeder_column

De pantoffeltjes van m'n moeder

30 november 2023 wk. 47

Wat doe je met de persoonlijke spullen van je partner na overlijden?

De één ruimt direct alle spullen op en brengt deze meteen naar de kringloop. De ander laat het eerst even staan, brengt het na een tijd naar een kamer, een jaar later in een doos naar de zolder en brengt het weer een hele tijd later alsnog (deels) weg. Iedereen doet het op zijn eigen manier, wat voor hen goed voelt en wat past.

Meneer de Ruijter deed het weer op zijn manier en liet na het overlijden van zijn vrouw, drie jaar geleden, alles staan zoals het was. Zijn kinderen dachten iedere keer: “Het komt nog wel”. Maar na drie jaar hing haar jas nog steeds aan de kapstok en stonden haar pantoffeltjes nog altijd onderaan de trap. “Het gaf hem het gevoel niet in een leeg huis thuis te komen wanneer hij haar jas zag hangen en die pantoffels zag staan”, vertelde zijn zoon mij toen ik bij hun vader thuis was nadat hij was overleden. Met de tranen in zijn ogen vervolgde hij zijn verhaal met de vraag: “Maar wat gaan we er nu dan mee doen?”.

Ik stelde voor om de pantoffels aan hun vader mee te geven in zijn kist. Dat vonden ze een mooie gedachte. We hebben wel eerst nog even een foto gemaakt van dat aandoenlijke plaatje van de jas aan de kapstok en de pantoffels onder de trap. Maar daarna hebben we meneer de Ruijter zijn eigen sloffen aangedaan en het setje van zijn vrouw er lieflijk naast gelegd in de kist. Nooit meer alleen thuiskomen ❤️.

Bloemen bij een uitvaart zonde?

23 november 2023 wk.46

Ik probeer in het werk dat ik doe te inspireren en te adviseren maar hierin probeer ik mijn eigen mening zoveel mogelijk voor mij te houden. Keuzes zijn tenslotte heel persoonlijk. Maar op de vraag of bloemen bij een uitvaart zonde is, durf ik mijn mening wel te geven en kan ik volmondig “nee, dat is niet zonde!” zeggen. Bloemen hebben naar mijn mening namelijk een heel belangrijke taak/functie tijdens een uitvaart. Ze maken iets wat somber en verdrietig is mooier en ze geven heel veel troost.

Op de vraag of het zonde is om de bloemen na de uitvaart weg te (laten) gooien is mijn antwoord wat genuanceerder. Ze hebben weliswaar hun taak volbracht, maar ook in de periode erna kan het nog zoveel steun en troost bieden.

Na een begrafenis is de keuze meestal vrij duidelijk, de bloemen blijven op het graf liggen totdat deze volledig zijn uitgebloeid. Bij een crematie zijn er andere mogelijkheden. Je kan bijvoorbeeld kiezen voor het laten neerleggen bij een monument of oorlogsgraven. Maar meenemen naar huis behoort zeker ook tot de mogelijkheden. Veel mensen vinden het in het begin vaak ‘raar’, maar wanneer ik ze dan vertel dat het tegenwoordig heel normaal is om deze mee te nemen, gaan ze meestal wel overstag.

De bloemen kunnen bijvoorbeeld naar een familiegraf gebracht worden, maar ook een plek op de tuintafel of huiskamertafel wordt vaak voor gekozen. En ik hoor altijd terug dat het de mensen ook in de dagen erna nog veel troost heeft gegeven. De bloemen horen weliswaar bij een verdrietige herinnering, maar ook een waardevolle en dierbare herinnering. En ook deze moeten we koesteren. 🌹

De link niet gelegd

16 november 2023 wk.45

Bijna twee jaar geleden overkwam het mij dat ik brak tijdens een uitvaart. Een jonge vrouw had haar afscheidsspeech opgenomen op film en deze werd afgespeeld in de aula tijdens haar afscheid. Direct daarna mocht ik het afsluitende woord doen, maar dat lukte niet. Mijn stem brak en mijn tranen rolden…

Hierna heb ik met mezelf de afspraak gemaakt dat als zo’n situatie zich ooit nog zou voordoen, dat ik dan na zo’n film eerst muziek laat afspelen voordat ik het woord zal nemen. Om mezelf te kunnen herpakken.

Enkele maanden geleden heb ik kennis mogen maken met Wil en Loes. Een heel verliefd stel, nog maar 7 jaar samen, waarbij het lot besloten heeft dat hier geen jaren meer bij mochten komen. Wil was ziek en zou komen te overlijden. In die korte tijd, zien en spreken we elkaar regelmatig en er was een fijne klik. Tijdens het laatste gesprek keek Wil mij aan, pakte een brief en vroeg aan mij: “Mandy, wil jij mijn afscheidsbrief voorlezen tijdens mijn uitvaart?” Natuurlijk wilde ik dat! Al moest ik wel even slikken…maar met heel veel liefde.

Ik had geen enkele link gelegd naar de afscheidsspeech op film. Dit was immers geen film, toch?!

Op de dag van de uitvaart was ik goed voorbereid, ik had de speech vooraf een paar keer doorgelezen. Tijdens het voordragen richtte ik mij tot eenieder die in deze brief stond vermeld en probeerde ik de boodschap zoveel mogelijk in Wil haar geest over te brengen. De Wil die ik inmiddels goed was gaan leren kennen…

De brief voorlezen ging goed. Maar toen deze was afgerond en ik daarna de overstap wilde maken naar de praktische informatie gebeurde het mij weer: mijn stem brak en de tranen rolden….

filmpjes maken

Filmpjes maken

9 november 2023 wk.44

Regelmatig voer ik gesprekken met mensen die ernstig ziek zijn en niet lang meer te leven hebben. Zogeheten voorbesprekingen. Tegen zo’n gesprek wordt meestal opgekeken, maar achteraf blijkt het altijd een opluchting te zijn. Mensen hebben dan de informatie gekregen waarmee ze verder kunnen en het geeft vaak rust dat hun wensen bekend zijn gemaakt.

Elkaar gedag zeggen na zo’n gesprek vind ik vaak wel een lastig moment, want wat zeg je tegen iemand die niet lang meer te leven heeft?

Wanneer iemand nog maar heel weinig tijd is gegund zeg ik meestal iets als: “Ik denk niet dat wij elkaar meer gaan zien, maar ik hoop dat u een hele mooie reis mag gaan maken. “Wanneer iemand mogelijk een iets langere levensverwachting heeft wens ik ze vaak een mooie en liefdevolle periode toe met de mensen die ze lief hebben. Ook benoem ik dan dat ze veel foto’s en vooral filmpjes moeten maken, dit vooral gericht aan de nabestaanden. Filmpjes vooral omdat de stem van iemand heel fijn kan zijn om terug te luisteren. 

Bij Erik en Simone gaf ik hetzelfde advies; maak filmpjes! Zeker aangezien er kleine kleinkinderen waren. Toen ik een half jaar later bij Simone thuiskwam na het overlijden van Erik gaf ze mij meteen een dikke knuffel en bedankte mij voor wat ik toen gezegd had. Vol trots liet ze mij de filmpjes van de jonge opa zien die zijn kleinkinderen aan het voorlezen was. Op zijn uitvaart hebben wij deze op groot scherm afgespeeld. Een kostbare herinnering voor het leven, ook voor de kleintjes.

week-43-2023

Zan zan ze leven

2 november 2023 wk. 43

Afgelopen week was ik getuige van een heel bijzonder momentje van een heel liefdevolle familie. Een intiem moment, op afstand, maar zó lief.

Ik leerde de familie een kleine week daarvoor kennen. Ik was uitgenodigd in hun huis om de uitvaart te bespreken van Nonno Franco, opa Franco in het Italiaans. En zoals het bij een Italiaanse familie vaker gaat, zat het hele huis vol met mensen. Alle kinderen, schoonkinderen, kleinkinderen en schoon-kleinkinderen waren aanwezig. Het was een rumoerig, maar gezellig geheel waar regelmatig werd gehuild, maar ook regelmatig heel hard werd gelachen. De meeste verhalen gingen natuurlijk over Nonno en zijn grappen. Deze werden dan smakelijk geïmiteerd door zijn kleinkinderen in zijn herkenbare Italiaanse accent. Iets wat voor mij als buitenstaander echt heel amusant en grappig was om naar te luisteren. Een vast grapje dat regelmatig over tafel ging was het zingen van “Zan zan ze leven”. Even vertaald in het Nederlands: “Lang zal ze leven”. Hij kon dit nooit goed uitspreken en de familie genoot hiervan.

Toen op de dag van de begrafenis de belangstellenden afscheid hadden genomen en alleen de familie achterbleef bij het graf, stond ik op afstand op ze te wachten. Na enige minuten stilte hoorde ik plotseling de hele familie met elkaar lachen en zingen “Zan zan ze leven, Zan zan ze leven……”

Vol ontroering en een grote glimlach keek ik ernaar. En met een glimlach liepen ook zij mij weer tegemoet.

week-42-2023

Vrijmibo

26 oktober 2023 wk.42

Onze uitvaartwinkel aan de Maerelaan is niet alleen een plek waar urnen en sieraden worden verkocht, maar ook een plek waar veel gesprekken worden gevoerd. Bijvoorbeeld een voorbespreking, uitvaartbespreking of een nazorg gesprek. Maar ook het koffiepraatje tussendoor, voeren we regelmatig. Veel mensen vinden het fijn om ook na de uitvaart langs te komen en te praten over wat ze hebben meegemaakt en hoe het nu met ze gaat. De behoefte om over het onderwerp ‘dood’ te praten is bij veel mensen hoog, zeker wanneer het je leven en gedachten nog zo vult. Maar vaak voelen ze zich bezwaard naar de buitenwereld om het er ‘weer’ over te hebben. “Ik wil mijn kinderen niet belasten met mijn verdriet, dus doe ik alsof het goed met me gaat”, zo vertelde André mij laatst.
Mensen lijken zich bij ons veilig te voelen om erover te praten, wij ‘gaan er tenslotte over’. Het begon ons op te vallen dat de meeste mensen tegen veel dezelfde uitdagingen en gevoelens aanliepen, vooral degene die hun partner hadden verloren. Het idee om deze mensen met elkaar in verbinding te brengen ontstond dan ook snel en zo richtten we in oktober 2021 de “Vrijmibo voor hart en ziel ❤️🙏🏻” op. Een vrijdagmiddag borrel op iedere laatste vrijdag van de maand om op een laagdrempelige wijze deze lotgenoten met elkaar in contact te brengen. En het werkt! Er zijn vriendschappen gevormd, wandelmaatjes ontstaan en zelfs is er liefde gevonden. De groep is alleen maar groter en hechter geworden en er wordt veel troost gevonden bij elkaar. “De mensen hier begrijpen elkaar, soms heb je aan een half woord genoeg.” aldus André na afloop van de laatste Vrijmibo.
Momenteel zijn we op zoek naar een grotere locatie voor deze groep. Heeft u een suggestie?

dood-is-niet-eng_column-18-oktober-2023

Dood is niet eng

19 oktober 2023 Wk. 41

Oma was dood. Ze lag in een mand midden in de huiskamer met heel veel bloemen om haar heen. Door het vlechtwerk van de mand waren allemaal vlindertjes geregen. Naast haar mand stond een krukje. Een krukje voor Julia (3), waar zij op kon klimmen zodat ze oma kon zien, want oma was dood. Na oma een tijdje bekeken te hebben vond kleine Julia dat haar nagels mooi gemaakt moesten worden. Haar moeder gaf haar een klein nagelvijltje waarna Julia meteen ijverig begon te vijlen. Tijdens het vijlen kwam Julia erachter dat de hand van oma eigenlijk best wel koud was. Ze was even stil, keek schuin naar boven naar haar moeder die het aandoenlijke tafereel aan het filmen was en zei in haar eigen kindertaaltje: “Het duurt zo lang…voor opa komt? Opa gaat ‘t hout pakken…voor ‘t kachel.” Waarop haar moeder reageerde: “Maar het is hier toch helemaal niet koud?” Waarop Julia weer in volle enthousiasme reageerde: “Voor oma!! Voor ze arm! Zodat die weer warm wordt.” Haar moeder keek haar aan en begon te lachen en samen maakten ze de nagels van oma verder mooi. Toen opa binnenkwam zette hij meteen de kachel aan zodat het lekker warm werd in huis, voor oma, en hebben ze gezellig met elkaar tv gekeken, met oma in de kamer, tussen alle bloemen.

feyenoord

Feyenoord

12 oktober 2023 wk.40

Toen ik vorige week bij Greet thuiskwam om de uitvaart te bespreken na het overlijden van haar man Rob, viel een ding mij meteen op: een shirt van Feyenoord hangend aan de kast, voorzien van alle handtekeningen van team en staf. Greet begon te glinsteren van trots en vertelde mij: “De buurman heeft deze geregeld voor Rob tijdens zijn ziek zijn. Het heeft hem heel veel troost en steun gegeven”. Dit t-shirt mocht dus ook nu bij zijn afscheid een prominente plek krijgen en kozen ze voor het neerleggen op de kist, omringd met rode en witte bloemen.

Ook kreeg Feyenoord een subtiel plekje op de rouwkaart door de woorden “You’ll never walk alone” en het logo in het klein op de achterzijde van de kaart. Tijdens zijn afscheid werden er rood met witte kaarsen gebrand en werd ook het bekende nummer van Lee Towers gedraaid: “You’ll never walk alone”. Het was een subtiele rode draad en vormende samen met alle liefdevolle speeches en andere muziek een prachtig geheel.

Onder de vrienden en genodigden waren de meningen over Feyenoord natuurlijk wel verdeeld 😉, maar over één ding was iedereen het wel met elkaar eens: “het was een passend en heel persoonlijk afscheid, helemaal in Rob zijn stijl”

SWALK

SWALK

5 oktober 2023 wk.39

Wanneer kinderen na het overlijden van hun ‘laatste ouder’ het (soms nog ouderlijke) huis moeten leegruimen vraag ik hen bijna altijd of zij bij het opruimen nog ‘pareltjes’ zijn tegengekomen. En met pareltjes bedoel ik dan bijzonderheden waarvan ze het bestaan niet wisten. Zo heb ik al mooie verhalen mogen horen over een stapel liefdesbrieven die in oorlogstijd geschreven waren of dagboeken van een moeder uit haar tienertijd.

Nadat mevrouw van der Wal vorige maand overleed en haar kinderen direct haar kamer in het verzorgingshuis leeg moesten halen, stelde ik ook hen die vraag. Ze vertelde mij dat hun moeder altijd een agenda bij zich droeg en daar elke avond, voor het slapen gaan, even in schreef wat ze die dag had meegemaakt. Soms een woordje, soms een verhaaltje. Maar iedere dag schreef ze iets. Dit hielp haar de dingen te herinneren. Deze agenda’s hadden ze nu gevonden. Ze kozen ervoor om te kijken bij de datum van het overlijden van hun vader, vier jaar daarvoor, om te zien wat ze die dag had geschreven. Naast een afspraak stond maar één zinnetje: “69 jaar geleden eerste “Kus!”.

De volgende dag kwamen ze bij mij, om de trouwring van hun vader bij hun moeder om te doen en toen vertelden ze mij dit verhaal. “En kijk wat er in de ring gegraveerd staat: SWALK 16-9-1950. Het was dus niet hun trouwdatum dat erin stond, maar de datum van hun eerste kus!”, vertelde de dochter mij. “En weet je waar SWALK voor staat? SWALk staat voor Sealed With A Loving Kiss.“

Een heus ‘pareltje’. ❤️

column-stuurloos-schip-

Stuurloos schip

28 september 2023 Wk.38

Een goedwerkend schip heeft een duidelijke rolverdeling aan boord waarbij de kapitein het schip bestuurt. Wanneer een kapitein het schip verlaat is deze stuurloos. En zo beschreven Victor en Natasja de relatie van hun ouders. Toen 13 jaar geleden hun moeder kwam te overlijden is hun vader stuurloos geraakt en heeft in de jaren erna veel moeite gehad om het schip op koers te houden. Nu hun vader afgelopen maand kwam te overlijden stond er dan ook bovenaan zijn rouwkaart: “Na 13 jaar eindelijk weer samen.”

We zochten naar een locatie voor de uitvaart waarbij het zou gaan om een crematie, aangezien hun vader in het urnengraf bij hun moeder mag worden bijgezet. Deze staat op Begraafplaats Eikenhof in Heemskerk. Ik stelde voor om hier het afscheid te houden om op deze manier zo dicht mogelijk bij haar te kunnen zijn en de crematie dan elders uit te laten voeren. De kinderen vonden dit een troostende gedachten.

Het afscheid was op informele wijze dus met een hapje en een drankje. De kist van hun vader in het midden met een aantal van zijn eigen schilderijen om hem heen, het was een plaatje. Na een kleine speech en een uur van samenzijn luisterden we naar de laatste muziekstukken. Mijn collega en ik legden alle bloemen op zijn kist en zijn gezin droeg hem naar buiten, naar het graf van hun moeder, om hem zo dichtbij mogelijk bij haar te laten zijn. Bij het graf aangekomen legden zij zijn bloemen bij haar neer met de boodschap: “Volgende maand zijn jullie na 13 jaar, hier eindelijk echt weer samen”.

militair tintje

Militair tintje

14 september 2023 wk.37

Afgelopen voorjaar kwam Jos te overlijden na een lange periode van ziek zijn. Ik had hem en zijn vrouw een paar keer daarvoor kort gesproken, en over zijn uitvaartwensen was hij altijd kort maar krachtig: ‘Klein en eenvoudig!’. Bij het bespreken van de uitvaart na zijn overlijden, werd alles dan ook klein gehouden, geheel naar zijn wens. Maar ik voelde bij zijn vrouw en kinderen dat dit voor hen eigenlijk niet compleet was. De behoefte om te uiten hoe groot hun verlies en verdriet was, was zó duidelijk voelbaar…

 

Ik vroeg naar zijn hobby’s waarna er een prachtige foto van Jos met een WO-ll- legervoertuig tevoorschijn werd getoverd. “Jarenlang is hij eigenaar geweest van twee van dit soort voertuigen en is ook altijd lid geweest van een club”, zo vertelde zijn vrouw Annie mij. En de puzzel viel meteen in elkaar: hier moeten we iets mee doen! 

Ik stelde voor om zijn laatste rit naar het crematorium in zo’n soort wagen te rijden i.p.v. een traditionele rouwwagen. De familie reageerde enthousiast, verbaasd, euforisch en emotioneel tegelijk. Maar een ding was duidelijk: dit moest gebeuren! “Dit zou Jos echt prachtig hebben gevonden”. Op de dag van de uitvaart reden we in een rouwstoet met militairtintje langs het woonhuis waar alle buren buiten stonden om een laatste groet aan Jos te brengen. 

De uitvaart zelf was nog steeds klein en eenvoudig, maar het afscheid was voor zijn gezin groots en memorabel. 

foto-de-bloem

Een laatste kus

7 september 2023 wk.36

Bij ons op de Maerelaan hebben wij twee afscheidskamers. Een met het thema ‘De Bloem’ en de ander ‘De Pauw’. U kunt vast wel invullen hoe deze zijn gedecoreerd.

Wanneer beide kamers vrij zijn laten we de familie meestal kiezen.

De familie van meneer van Waal koos voor kamer De Bloem. Ze kozen ook voor een balseming in plaats van een koeling, naar aanleiding van ons advies in hun situatie. Elke dag hebben ze hem bezocht, muziek geluisterd en kopjes koffie bij hem gedronken in zijn kamer, zijn vrouw op de stoel naast hem terwijl ze hem liefdevol bleef aankijken. Op de dag voor het sluiten van de kist had zij eigenlijk nog maar één wens, namelijk een laatste kus aan hem geven zoals ze dat altijd heeft gedaan. Door de balseming was dit ook nog mogelijk. Er was alleen een probleem….mevrouw kwam er niet bij! Ze was te klein, of de kist te hoog, het is maar net hoe je het bekijkt ☺️. Gelukkig vertelde ze dit aan mijn collega Mirjam een beetje in de mom van een grap. Maar Mirjam pakte gelukkig meteen op. Een kleine 15 minuten en een paar keer tillen later, hadden we meneer overgezet op lagere schragen.

Ontroerd liep mevrouw van Waal de kamer weer naar binnen en terwijl wij de deur zachtjes achter haar dichtdeden hoorden we haar zeggen: “Dag lieve schat, kan ik je eindelijk nog een kus geven”. En het geluid van een lieve kus volgde ❤️.

f8426da5-be8b-44eb-8f69-f38ce5238f77

"Bent u de mevrouw van de krant?"

Donderdag 31 augustus 2023 wk.35

Toen ik bijna 2 jaar geleden via deze column begon met het delen van mijn verhaaltjes over de dingen die ik meemaak in mijn werk, had ik eigenlijk nooit verwacht dat het écht gelezen zou worden. “Die enkeling die de pagina met uitvaart-advertenties in het plaatselijke ‘suffertje’ toevallig bekijkt”, was in gedachten de doelgroep waarvoor ik de column schreef.
Maar gelukkig is deze doelgroep veel groter gebleken en blijken veel meer mensen het krantje te bekijken, en ook mijn column te lezen. Zo blijkt uit de vele reacties die ik de afgelopen twee jaar van verschillende mensen heb mogen ontvangen. Iets waar ik echt heel erg trots op ben. Want er zit zoveel schoonheid maar vooral zoveel liefde in rouw, en ik vind het echt een voorrecht om dit met anderen te mogen delen. En wat het nog mooier maakt is dat de mensen waarover ik iets schrijf, dit ook als een voorrecht zien en er vaak trots op zijn als ik iets over ze schrijf. Ik plaats dan ook nooit iets zonder toestemming van de nabestaanden. Soms met een pseudoniem maar meestal op verzoek en met trots, met naam en toenaam.
Ik zou via deze weg dan ook die mensen willen bedanken, voor het mogen delen van hun soms meest persoonlijke verhaal. Voor hun vertrouwen en hun kwetsbaarheid.
Maar ook de mensen die mijn verhaaltjes lezen en deze waarderen. Dank u wel.
schermafbeelding-2023-08-24-om-10.22.14

Een oorbel met betekenis

Donderdag 24 augustus 2023 wk.34

Het was inmiddels 5️⃣0️⃣ jaar geleden dan Jan en Marijke hun eerste kindje waren verloren tijdens de zwangerschap. Het was een stilgeboren meisje 💫, ze hadden haar Tessa genoemd. Maar zoals het ging in die tijd werd direct na de geboorte het kindje weggehaald. “Doet u maar alsof er niets is gebeurt, dat is beter voor u”, werd er met de kennis van toen, waarschijnlijk in alle goedheid, tegen hen gezegd.
 
Heel veel verdriet hebben beide ouders hiervan ondervonden. Vooral Marijke heeft de gedachten nooit los kunnen laten over hoe haar kindje eruit heeft gezien en waar het naartoe is gebracht. Een stilgeboren kindje erkennen was in die tijd ook niet mogelijk. Tessa had, behalve voor haar ouders, dus niet bestaan. Totdat in 2019 de wet werd aangepast en ook met terugwerkende kracht, stilgeboren kindjes aangegeven mochten worden. De toen 75 jarige ouders zijn direct naar de gemeente gegaan. Na 50 jaar bestond hun dochtertje niet alleen voor hen, maar nu ook voor de wet. “Dit was een zeer emotioneel moment” vertelde Jan mij een jaar geleden, toen ik bij hem was om de uitvaart van zijn vrouw te bespreken. En terwijl hij dit vertelde haalde hij de ingelijste geboorteakte van de muur af en liet mij deze vol trots zien. De tranen stonden mij nader dan het lachen, bij het zien van dit aandoenlijke plaatje 🥹🤎.
 
Ik stelde voor om ook Tessa haar naam op de rouwkaart te zetten waardoor Jan direct in tranen uitbarstte en zei: “Dat zou Marijke echt geweldig hebben gevonden.”
En op de dag van de uitvaart stond de prachtige ingelijste geboorte akte van Tessa te stralen naast de wade van Marijke. In alle erkenning 🥰🙏🏼.
erkenning

𝗘𝗿𝗸𝗲𝗻𝗻𝗶𝗻𝗴 𝗶𝘀 𝘇𝗼 𝗯𝗲𝗹𝗮𝗻𝗴𝗿𝗶𝗷𝗸

Donderdag 17 augustus 2023 wk.33

Het was inmiddels 5️⃣0️⃣ jaar geleden dan Jan en Marijke hun eerste kindje waren verloren tijdens de zwangerschap. Het was een stilgeboren meisje 💫, ze hadden haar Tessa genoemd. Maar zoals het ging in die tijd werd direct na de geboorte het kindje weggehaald. “Doet u maar alsof er niets is gebeurt, dat is beter voor u”, werd er met de kennis van toen, waarschijnlijk in alle goedheid, tegen hen gezegd.
 
Heel veel verdriet hebben beide ouders hiervan ondervonden. Vooral Marijke heeft de gedachten nooit los kunnen laten over hoe haar kindje eruit heeft gezien en waar het naartoe is gebracht. Een stilgeboren kindje erkennen was in die tijd ook niet mogelijk. Tessa had, behalve voor haar ouders, dus niet bestaan. Totdat in 2019 de wet werd aangepast en ook met terugwerkende kracht, stilgeboren kindjes aangegeven mochten worden. De toen 75 jarige ouders zijn direct naar de gemeente gegaan. Na 50 jaar bestond hun dochtertje niet alleen voor hen, maar nu ook voor de wet. “Dit was een zeer emotioneel moment” vertelde Jan mij een jaar geleden, toen ik bij hem was om de uitvaart van zijn vrouw te bespreken. En terwijl hij dit vertelde haalde hij de ingelijste geboorteakte van de muur af en liet mij deze vol trots zien. De tranen stonden mij nader dan het lachen, bij het zien van dit aandoenlijke plaatje 🥹🤎.
 
Ik stelde voor om ook Tessa haar naam op de rouwkaart te zetten waardoor Jan direct in tranen uitbarstte en zei: “Dat zou Marijke echt geweldig hebben gevonden.”
En op de dag van de uitvaart stond de prachtige ingelijste geboorte akte van Tessa te stralen naast de wade van Marijke. In alle erkenning 🥰🙏🏼.
ontwerp-zonder-titel-1

𝘿𝙚 𝙗𝙚𝙯𝙚𝙢𝙬𝙖𝙜𝙚𝙣 🧹

Donderdag 9 augustus 2023 wk.32

Zelf maak ik altijd grapjes dat ik overal met de bezemwagen eruit moet en degene ben die het licht uit doet op een feestje. Nu ik ouder word, wordt dat gelukkig wel wat minder, maar ik ben dus bekend met het principe 😉.

Op een uitvaart, of eigenlijk meer op een condoleance is de rol van ‘bezemwagen’ mij toebedeeld. Soms hoef ik helemaal niets te zeggen en is mijn aanwezigheid in de ruimte al voldoende: “O, het is zeker tijd en moeten we gaan?” is de vraag die mij altijd toekomt.

Maar bij de familie Blom liep dit even anders. Geheel in de wens van vader Blom werd er na afloop van zijn afscheid een borrel gedronken. “Gewoon gezellig moet het zijn!”, had hij als laatste wens achtergelaten aan zijn vrouw en vijf zoons. En gezellig was het. Het was zelfs zó gezellig dat ik na 1,5 uur koffiekamer de familie en hierbij vooral de zoons, niet mee naar buiten kreeg. Ze deden wel hun best, maar iedere keer kwam er weer iemand anders voorbij waar dan even mee gekletst 💬 moest worden. Inmiddels waren we al een kwartier uitgelopen waarbij de familie akkoord ging met de extra kosten 💶, maar nog meer tijd extra was er niet want de volgende groep mensen kwam eraan. “Wat nu?”, waren mijn gedachten 💭, want streng en boos worden is niet mijn stijl. Dus ik bedacht iets anders; Ik nam de nieuwe weduwe mee aan mijn arm en vroeg of ze met me mee naar buiten ging. Met een glimlachje ☺️ keek ze mij aan, gaf ze mij een arm en riep heel hard de koffiekamer binnen: “Dag jongens, wij gaan!”. Schuldbewust en hard lachend hobbelde de een na de ander achter hun moeder aan en had ik de hele club binnen enkele minuten buiten.

Met een beetje humor kom je er vaak wel. Soms ook bij een uitvaart.

bebe3777-be1e-4ba5-83a7-11cc3947061a

Noorddorp

Donderdag 3 augustus 2023 wk.31

Meneer Sinnige heeft zijn hele leven gewoond aan de Noorddorperweg in Heemskerk. Letterlijk geboren, getogen en gestorven in hetzelfde huis. Dit was ook zijn grootste wens om hier te mogen blijven tot het laatste moment. Dankzij de zorg van zijn kinderen is dat ook gelukt. Ook na zijn overlijden is hij hier gebleven, in zijn vertrouwde omgeving.
Een prachtige condoleance middag op het erf met ingehuurde catering, heel veel gasten en meneer Sinnige op een mooie plek in zijn koeienstal waar hij altijd te vinden was. Hooibalen dienend als bloemenstandaards, het was echt een plaatje.
De volgende dag was het afscheid in intieme kring in het crematorium. Op de dag dat we de inhoud van deze dienst gingen bespreken en de muziek doornamen kwam het lied ‘Het dorp’ van Wim Sonneveld ter sprake. Natuurlijk helemaal passend bij hun vader. Voor de grap zei zoon Peter “eigenlijk zou het niet ‘Het dorp’ maar ‘Noorddorp’ moeten heten”. “Dit kan ik voor jullie regelen hoor”, riep ik meteen heel enthousiast. Waarop de familie weer met dezelfde enthousiasme terug reageerde.
Ik zocht contact met Ed, uitvaartmuzikant, en ik legde het verhaal uit. Hij herschreef de tekst speciaal voor de familie en zong- en speelde deze live op de uitvaart op de piano. Bij het spelen van de eerste klanken voelde ik de kippenvel over mijn armen lopen. En toen hij begon met zingen en van de tekst ‘Noorddorp’ maakte, zag ik de ontroering en tranen bij de familie in hun ogen. Het plaatje was compleet. ❤️
whatsapp-image-2023-07-23-at-18.08.46

De laatste rit

Donderdag 27 juli 2023 wk.30

Traditioneel gezien heb je de zwarte en de zilvergrijze rouwwagen, maar er zijn natuurlijk ook heel veel andere vervoersmiddelen mogelijk. Zoals de uitvaartbus, koets, caravan, motor enz…
Maar wist u dat volgens de wet ook uw eigen auto hier voor mag gebruiken? Mits het past uiteraard ;-). Maar wanneer u een grote auto heeft en de kist er veilig in vervoerd kan worden, dan mag dit. Dit maakt zo’n laatste rit vaak nog persoonlijker.
Om zo’n laatste rit persoonlijker en laagdrempeliger te maken, hebben wij vorige maand een nieuwe auto aangekocht. Geen traditionele rouwwagen, maar een stoere en volledig elektrische Skoda Enyaq Sportline waarmee de laatste rit dus gereden kan worden. D.m.v. een uitklapbaar systeem genaamd ‘de flexmodule’ (winnaar Dutch Funeral awards 2022) kan de kist eenvoudig in en uit de auto geplaatst worden en veilig vastgezet.
Afgelopen maand hebben families hier meteen al voor gekozen. Meestal reed ik hem zelf maar bij de uitvaart van meneer Sinnige wilde zoon Peter hem graag zelf rijden. Ik liep voor de auto de straat uit en stapte daarna achter bij hem in en hebben we samen zijn vader weggebracht naar het crematorium. “Het was heel bijzonder om dit zelf te mogen doen”, zei Peter na afloop tegen mij.
wanmaker uitvaart en marion

Vakantie

Donderdag 20 juli 2023 wk.29

Als uitvaartverzorgster en zeker als zelfstandig ondernemer in de uitvaart, sta je eigenlijk altijd aan. Je kan ieder moment van de dag gebeld worden waarna je al je plannen weer moet omgooien. Dit werk laat immers niet op zich wachten. Dit altijd aan staan en 24/7 bereikbaar zijn, doen we uiteraard met veel liefde, maar het eist wel zijn tol… Maar hoe houden we dit dan 365 dagen per jaar vol? Simpel; niet!
Dit houden we namelijk vol; 365 dagen per jaar, mín een paar weken vakantie. 😉 En die tijd is ook voor mij weer aangebroken.
“Hoe doe je dat dan met je werk?”, is een vraag die ik vaak krijg.
Ik heb hele fijne mensen om mij heen die mij helpen, zoals mijn lieve moeder, zus en mijn collega Mirjam. Maar ook heb ik een nauwe samenwerking met een collega-ondernemer Marion die gedurende mijn vakantie de telefoon opneemt en bij meldingen voor mij waarneemt. Een lieve vrouw en een echte uitvaartprofessional die op dezelfde manier omgaat met families als dat ik dat doe. Dit geeft mij een gerust gevoel wanneer ik komende zaterdag in Zweden mijn kano instap en een week lang ga varen en survivallen. Een trip die ik eigenlijk met mijn overleden vriend Wesley zou maken. Een trip ter nagedachtenis aan hem.
Een trip waarbij ik een beetje van zijn as mee zal nemen en daar achter zal laten… Ik kijk er naar uit. En als ik terugkom kan ik er weer helemaal tegenaan. Fijne vakantie allemaal.
whatsapp-image-2023-07-11-at-11.44.05

Maatjes

Donderdag 13 juli 2023 wk.28

Een aantal weken geleden belde Marcel mij, een kennis van festivals. Niet iemand die mij vaker belt, dus meteen wist ik dat er wat aan de hand was.
Ik had een verdrietige Marcel aan de lijn, zijn hond was overleden. Hij betekende echt alles voor hem, zijn steun en toeverlaat. In periodes van depressie en geestelijke instabiliteit was zijn hond zijn troost. En deze moest hij nu gaan missen, juist toen hij hem zo nodig had. Hij vroeg aan mij of ik ook urnen voor dieren verkocht. “Jazeker” was mijn antwoord. En we maakten gelijk een afspraak.
Samen dronken we een kopje thee en spraken over Midas waarbij hij vol trots foto’s liet zien. We bladeren door de boeken met urnen en hij koos een mooie urn uit met hondenpootjes erop. Een week later zagen we elkaar weer want in tegenstelling tot bij mensen hoeft de as van een dier niet 30 dagen in bewaring te blijven en dus had Marcel de as van Midas meteen meegekregen. Samen vulden we de urn. Bij het afscheid nemen kreeg ik een dikke knuffel en bedankte hij mij voor mijn luisterend oor.
Rouw komt in alle vormen, ook voor huisdieren. Tijd en aandacht is dan soms het enige wat iemand even nodig heeft.
alles-samen-column-wanmaker-uitvaart

Alles samen

Donderdag 6 juli 2023 wk.27

Ouders weten het beste hoe ze met hun kind om moeten gaan en ik zal dan ook niet oordelen over hoe iets ‘moet’ of ‘hoort’. Maar als mij om advies wordt gevraagd zal ik altijd benoemen wat mij is geleerd tijdens de opleiding en wat mijn ervaring is uit de praktijk. En dat is kinderen er zoveel mogelijk bij te betrekken. Hierbij twee mooie voorbeelden om een verschil aan te geven;
Opa Kees was overleden. Zijn kleinkinderen waren in de leeftijden van 5 tot 12 jaar. Ze kwamen niet meer op bezoek bij opa Kees toen hij echt ziek werd en ook niet toen hij was overleden, uit bescherming. Een keuze waar ik als uitvaartverzorger natuurlijk respect voor heb. Maar toen ik op de dag van de uitvaart zag hoe de kinderen angstig in elkaar doken toen ze voor het eerst de kist van opa zagen, deed mijn moederhart wel even zeer.
Bij opa Nico ging het heel anders. Zijn kleinkinderen waren rond dezelfde leeftijd. Toen hij ziek werd is de familie hier meteen heel open en eerlijk over geweest en hierdoor ervaarden de kleinkinderen het niet als iets ‘engs’ en kozen ze er zelf voor om overal bij te zijn. Ook na zijn overlijden.
De condoleance avond thuis met open kist waren ze van begin tot eind bij en hielpen zij met het uitdelen van de kaartjes en het uitschenken van de koffie. En ook bij het sluiten van de kist waren ze erbij, alles samen. De volgende dag hebben ze opa met de uitvaartbus naar het crematorium gebracht waar een mooi afscheid was met een lach en een traan. Het was een verdrietige maar hele liefdevolle dag en zelfs ‘gezellig’ te noemen met een borrel na afloop, alles samen.
Op de terugweg in de uitvaartbus vroeg ik aan de kleinste: “En hoe vond je het vandaag?” Waarop hij in oprechte enthousiasme antwoordde: “Leuk! En zou jij een keertje op mij willen komen oppassen?”
Nou, een groter compliment bestaat er niet toch?
wanmakeruitvaart_dj_uitvaart

Kies niet wat 'hoort', maar wat goed voelt

Donderdag 29 juni 2023 wk.26

Wesley hield van gezelligheid, van een borrel en van feestjes en dan bij voorkeur een techno-festival. Het laatste wat hij wilde voor zijn uitvaart was in een aula zitten met treurige muziek. Hij wilde ondanks het verdriet, herinnerd worden in positiviteit en met een lach; in ‘geuren en kleuren’. Iets waar zijn familie en goede vrienden meteen gehoor aan gaven.
“Wesley’s laatste feestje” was dan ook het thema geworden van zijn afscheid. Inclusief tickets, techno dj’s, een poffertjeskraam en drank. Sommige van zijn familieleden vonden dit maar raar en ook zijn neefje had in eerste instantie boos geroepen: “Maar het is helemaal geen feestje!” Tot de dag van het afscheid, waarop alles samenkwam…
In de Volkswagenbus werd Wesley naar het terrein van ‘Houtbaar Tot’ in Haarlem gebracht en buiten in het zonnetje neergezet. Toen het tijd was lieten we de mensen binnen en deelden we de ‘tickets’ ter herinnering uit. Het eerste uur was heel intens met ontroerende speeches en zijn eigen muziek. Het tweede uur was prachtig met mensen die met elkaar spraken met een lach en een traan, met een biertje of wijntje in hun hand terwijl op de achtergrond de techno dj’s hun muziek draaiden. De festival-vibe waarop we hoopten werd door iedereen ervaren.
“Zo wil ik het ook!” hoorde ik veel mensen zeggen. Zelfs de meest sceptische oom en tante spraken mij aan en zeiden: “Dit hadden wij niet verwacht, maar wat is dit mooi zeg!” En ook zijn neefje was helemaal om. ❤️ Het was zo bijzonder en zó Wesley!
Even anders dan anders is soms even wennen, maar kies vooral voor wat goed voelt. Dan doe je het altijd goed.
wanmakeruitvaart_discobol

Het leven is kort

Donderdag 22 juni 2023 wk.25

Toen eind maart plotseling een hele goede vriend van mij overleed door zelfdoding, was ik echt in grote shock. Geconfronteerd worden met de dood is voor mij een dagelijks iets, maar nu stond ik even vooraan aan de andere kant van de lijn. En wat deed en doet dat pijn.
Wesley was 29 jaar toen hij de keuze maakte om uit het leven te stappen. Vaak hebben we het gehad over zijn uitvaartwensen zoals meer mensen het hier met mij over hebben. Maar ik zei dan altijd: “Joh, tegen de tijd dat jij doodgaat ben ik allang met pensioen.” Toen niet wetende wat zijn gedachtes waren. Maar wat was ik blij en vereerd toen zijn moeder en zus aan mij vroegen of ik in mijn rol als uitvaartverzorgster zijn uitvaart wilde begeleiden. En als vriendin samen met zijn andere vrienden mee mocht denken.
Scrollend door onze appgesprekken vond ik de volgende zin van hem: “Ik weet dat ik altijd roep dat ik geen afscheidsceremonie met tranentrekkende nrs wil als ik ooit sterf… maaar… Toen kwam deze: (link liedje van Paul de Leeuw, het leven is kort). Krijg dus bijna zin om te hemelen 🤭”. Waarop ik destijds had gereageerd: “Genoteerd! Past ook goed bij je. Maar waag het!!!”
En toen zat ik daar, ongeveer een jaar later, vol ongeloof naar mijn telefoon te staren. Ik klikte op de link en de herkenbare stem van Paul de Leeuw begon met zingen: “…. Hé, niet blijven piekeren over hoe het toch eigenlijk kan. Het haalt niets uit en niemand wordt er beter van. Dus niet getreurd, het is gebeurd, dat is het dan. Het leven is kort om zo lang te treuren. Tis mij overkomen, kan jullie ook gebeuren. Blijf wel aan mij denken in geuren en kleuren. Laat tranen verdwijnen als sneeuw voor de zon.”
Dit was dus zijn laatste boodschap…
Verdrietig, maar ontzettend dankbaar dat ik deze gesprekken met hem (en vele anderen) bij leven heb mogen voeren.
Praat u er ook over met elkaar?!
wanmaker uitvaart

Fieniemienie

Donderdag 15 juni 2023 wk.24

Het was vorig jaar dat eerst de overgroot oma, en kort daarna de overgroot opa van Fien kwam te overlijden. Fien was toen 2,5 jaar oud en had van haar familie de liefelijke bijnaam ‘Fieniemienie’ gekregen, vernoemd naar het nieuwsgierige en leergierige muisje van Sesamstraat. En deze naam had ze niet voor niets gekregen, want Fien was net zo nieuwsgierig en leergierig. Zo stelde ze overal vragen over: “Waarvoor zijn deze zakdoekjes?” En “Waarvoor moeten de knopjes op de kist?”.
Ook was Fien heel hulpvaardig. Ze werd overal in betrokken en wilde ook overal bij helpen. Zo droeg ze de foto, lopend voorop de stoet bij het dragen van de kist. Legde ze samen met mij de zakdoekjes klaar in de aula voorafgaand aan de dienst, en plaatste ze de bloemen mooi neer bij oma en later opa.
Maar het mooiste was nog toen ze met mij ging voorlopen voor de rouwwagen. Ik legde haar uit dat we moesten buigen en daarna langzaam moesten lopen. Waarop ze mij schuin omhoog aankeek met haar grote blauwe ogen en zei: “Nee, we moeten huppelen!”. Waarop ik zei: “Oja, is dat zo? Moeten we dat? Zullen we dat maar doen dan?” Ze pakte mijn hand vast en begon te huppelen, en ik, ik huppelde uiteraard met haar mee ;-).
wanmakeruitvaart

𝙂𝙤-𝙬𝙞𝙩𝙝-𝙩𝙝𝙚-𝙛𝙡𝙤𝙬 𝙪𝙞𝙩𝙫𝙖𝙖𝙧𝙩

Donderdag 8 juni 2023 wk.23

Voor iedere uitvaart schrijf ik van a tot z een draaiboek,
waarin ieder tijdstip ieder detail is doorgenomen. Ik vind dit erg prettig werken. Op deze manier heb ik een uitvaart vooraf al een keer helemaal doorlopen in mijn hoofd, wat er vooral voor zorgt dat ik tijdens een uitvaart niet veel meer hoef na te denken en ik mij voornamelijk bezig kan houden met wat er om mij heen gebeurt. Zo’n draaiboek werkt goed, maar niet altijd.

Enkele weken geleden had ik een uitvaart in de aula van Sterrenheuvel. Ik had met de familie alles tot in detail doorgenomen, en de Dominee van de kerk uit Amsterdam zou de dienst gaan leiden. Moet goed komen, zoals veel vaker is gedaan. Maar deze keer liep het allemaal even wat anders.

Het ging meteen al fout omdat de dominee te laat was en 5 minuten na officiële starttijd van de dienst binnenkwam. “Kan gebeuren, we lossen het op”, dacht ik op dat moment. Voor mij dikke stress, maar van de buitenkant kan ik dit natuurlijk niet laten zien. Toen hij aankwam voelde ik de opluchting, maar deze verdween weer toen bleek dat meneer het draaiboek nog niet goed had doorgenomen. Ik deze dus even snel toegelicht. “Nu moet het vast goed komen”, dacht ik, maar ik stond op scherp.
Zoals afgesproken startte ik de muziek, maar halverwege het nummer begon de dominee plotseling door de microfoon heen te praten. “Huh?! Wat nu?”, dacht ik in lichte paniek. Dan maar uit laten zetten, en ik gaf het signaal aan de aula medewerker. Tijdens het tweede nummer waarbij iedereen de tekst van Amazing Grace op verzoek aan het meezingen was, deed hij het hetzelfde. Met een knalrood hoofd en grote ogen volgde ik de dienst. Maar hij verblikte of verbloosde niet, blijkbaar was dit gebruikelijk in zijn cultuur. Toen hij ook nog de volgorde van de sprekers omdraaide heb ik het maar losgelaten: “go-with-the-flow” zullen we maar zeggen ;-).
Na afloop sprak ik met de familie, Ik een beetje onzeker, maar de familie was echt dik tevreden: “het was prachtig!”, zeiden ze allemaal.
En dat de Dominee soms andere keuzes maakte: “Ach, dat hoorde er gewoon bij.”
wanmaker_uitvaart

De stille weduwe

Donderdag 1 juni 2023 wk.22

Ruim 10 jaar was zij ‘de vriendin van’. Van de liefde van haar leven, Oscar. Toen zij elkaar ontmoetten, hadden zij en Oscar beide hun gezin al gesticht, al was Liesbeth inmiddels weer alleen, Oscar niet. Ze werden verliefd, volledig onbedoeld, maar het gebeurde. Ze wilden beide niemand kwetsen of teleurstellen en dus kozen ze er voor om hun relatie geheim te houden. Veel liefdevolle momenten hebben ze samen mogen beleven, maar ook veel eenzaamheid hebben ze gekend, vooral Liesbeth. Dit vertelde ze mij in het afgelopen jaar toen ik haar mocht ontmoeten om haar eigen uitvaart te bespreken: “Vooral met feestdagen heb ik mij vaak erg eenzaam gevoeld, wetende dat hij bij zijn vrouw was en ik alleen thuis.” Toch dacht ze er niet aan om ermee te stoppen, daarvoor hield ze teveel van hem.
Oscar is overleden na een kortstondig ziekbed en Liesbeth was verscheurd van verdriet, vooral omdat ze niet écht afscheid heeft kunnen nemen. Ze was een ‘stille weduwe’ geworden. Nog ruim 20 jaar heeft ze alleen verder geleefd met niemand anders dan Oscar in haar hart.Afgelopen zomer is Liesbeth overleden. Op haar kist lagen grote rode rozen, zoals ze altijd van Oscar kreeg. En in haar handen zijn foto’s en liefdesbrieven.
En zonder enig oordeel, wil ik voor Liesbeth graag geloven dat ze elkaar weer in liefde tegen zullen komen hierboven.

wanmaker_uitvaart

indonesische tradities

Donderdag 25 mei 2023 wk.21

Een van de vele voorrechten van mijn werk is dat ik regelmatig een kijkje mag nemen bij verschillende religies, tradities en culturen. Ik vind dit vaak heel interessant en leerzaam en een verrijking van mijn persoonlijke ontwikkeling.
Zo heb ik al eens geschreven over de dansende en zingende ‘Wie kan doe-dragers’ bij een traditioneel Surinaams afscheid, en zou ik u nu graag willen vertellen over een nieuwe ervaring vorige maand tijdens een uitvaart van een man van Indonesische afkomst.
Veel ervaring met de tradities van Indonesische mensen tijdens een uitvaart had ik nog niet, dus ik was vooral heel benieuwd. Wat ik wel wist vanuit vroeger, van de verjaardagen van de Indonesische familie van mijn beste vriendin, is dat met elkaar eten altijd erg belangrijk was.
En met een uitvaart bleek dit niet heel veel anders te zijn, zo leerde ik al snel ;-).
Tijdens het muzikale samenzijn in De Vrijburcht hadden verschillende familieleden eten meegenomen. Zelfs de magnetrons werden aangesleept. Iedereen moest goed eten en veel proeven. Ook ik moest er aan geloven, wat voor mij absoluut geen straf was.
Drie uur lang werd er met elkaar gegeten, gedronken, gepraat en muziek gemaakt. Dit allemaal met hun dierbare overledene in hun midden, met de kist open. Ze zochten hem op en kwamen in een kring om hem heen staan terwijl ze met elkaar traditionele liederen zongen. Niemand die dit ontweek, eng vond of ongepast. Hij hoorde er echt helemaal bij.
Het was weer een voorrecht om te mogen ervaren, hoe een cultuur als deze, omgaat met de dood en hoe zij dit met elkaar in liefde omarmen.
examen wanmaker uitvaart heemskerk

Examentijd

Donderdag 18 mei 2023 wk.20

Phileine had een hele sterke band met haar oma, al van kinds af aan. Oma was trots op haar jongste kleindochter in alles wat ze deed, van de wasco-tekeningen van vroeger tot nu de mavo aan toe. Oma was haar grootste fan zoals een echte oma betaamd.
Phileine zit in haar laatste schooljaar, haar examenjaar, en dus in een hele spannende tijd. Eigenlijk heeft ze alle steun en focus nodig, maar helaas gebeurde enkele weken geleden het onoverkomelijke; haar oma overleed. Een periode van verlies, rouw en verdriet volgde, maar heel veel tijd had ze hier niet voor, want haar examens stonden voor de deur.
Vorige week kreeg ik een telefoontje van haar moeder “Mandy? Denk jij dat het nog mogelijk is om, voor volgende week, een armbandje met vingerafdruk van mijn moeder te leveren? Phileine heeft namelijk examen en het lijkt mij mooi om haar dit armbandje te geven als mentale steun tijdens haar examens.” Wat een prachtig en liefdevol idee! ❤️ Ik belde SeeYou Gedenksieraden, mijn leverancier en legde het verhaal uit. Ik mailde de bestelling en de vingerafdruk van oma meteen door. Twee dagen later ontving ik het pakketje.
Afgelopen week kwamen Phileine en haar moeder de winkel binnengelopen om het armbandje op te halen, exact op tijd voor haar eerste examen. Ik deed het armbandje bij haar om. Ze wreef meteen heel zachtjes over de vingerafdruk van haar oma en ze begon te stralen. Weer iemand blij gemaakt 🙂
Zet ‘m op Phileine! Oma zal trots op je zijn.
wanmaker uitvaart column

Reïncarnatie

Donderdag 11 mei 2023 wk.19

Soms als ik een moment beleef dat ik zó mooi of bijzonder vind, is het eerste wat ik denk: “hier wil ik een column over schrijven!”
Afgelopen week was er weer zo’n bijzonder moment.
Op dinsdagavond was ik bij een lieve familie thuis om de uitvaart van hun vader te bespreken, hij was die middag overleden. De familie kende ik al goed van eerdere uitvaarten, dus het contact voelde heel warm en vertrouwd. Toch heerste er nog een andere emotie dan dat ik van hun gewend was; een beetje zenuwen en uitgelatenheid. Snel werd mij al duidelijk wat er aan de hand was; hun schoondochter was die middag na het afscheidnemen van opa, weggegaan met beginnende weeën. Voor iedere opa en oma-in-wording een zeer spannend moment. Maar verwacht werd de kleine nog niet en dus vervolgden wij onze uitvaartbespreking.
Ik was de gegevens aan het noteren: Kick senior was overleden, Kick junior werd de opdrachtgever. En terwijl we alles aan het bespreken waren ging de telefoon; de kleinzoon van de overledene, met FaceTime. Zou het?!….
Met spanning werd de telefoon opgenomen en meteen zagen we een heel klein pasgeboren mannetje in beeld. Er werd gegild en gejuicht aan tafel van blijdschap waarbij de euforie het verdriet overstemde. Totdat ik de kleinzoon hoorde zeggen: “Pa, wil je zijn naam weten? Hij heet Niek Kick van Baekel. Vernoemd naar opa.” Meteen werd het stil en sloeg de stemming weer om naar intense trots en besef waarbij de tranen rijkelijk vloeiden. (Natuurlijk ook weer bij mij 😉). Op het laatst hoor ik hun tante in volle ontroering zeggen: “Wat hebben jullie deze dag bijzonder gemaakt!”. Wat een grote eer dat ik dit moment weer bij mocht wonen!
column Minoes de poes

Minoes de poes

Donderdag 3 mei 2023 wk.18

Vroeger belde je een grote uitvaartondernemer bij overlijden. Zij hadden zelf alles onder een dak, van brancard naar een rouwwagen tot aan een koeling. De ‘grote jongens’ hadden hiermee de monopoliepositie. De afgelopen 20 jaar is hier gelukkig veel in veranderd waardoor kleinere ondernemingen zoals ik, hebben kunnen groeien. De uitvaartbranche is hierdoor ook veel eerlijker geworden.
Maar wij kleine ondernemers hebben natuurlijk niet allemaal een rouwwagen voor de deur staan. Deze service en meer, huren wij elders in, waarbij ik al ruim 10 jaar gebruik maak van Uitvaartservice de Haan in Uitgeest. Een van mijn vaste collega’s daar is Sjon. En Sjon vertelde mij dit verhaal over Minoes.
Toen Mieke was overleden en Sjon de verzorging kwam doen, trof hij haar aan op haar bed, rustig ingeslapen na een ziekbed van een paar dagen. En bovenop haar bed, dicht tegen haar aangekropen lag Minoes, haar poes. Minoes heeft over haar baas gewaakt en is weinig tot niet van haar zijde geweken vanaf het moment dat ze in bed is komen te liggen. En ook nu wilde ze niet weg. “Laat haar maar liggen hoor” had Sjon tegen de familie gezegd “we werken er wel gewoon omheen”. En zo geschiede.
Mieke werd de laatste verzorging gegeven terwijl Minoes heel brutaal bovenop haar bed bleef zitten en nieuwsgierig meekeek bij alles wat er gebeurde. Toen Mieke uiteindelijk op de brancard werd over getild gaf Minoes haar nog een laatste blik en sprong toen van het bed af. Haar taak om over haar baasje te waken was volbracht.
wanmaker uitvaart rammstein

Rammstein in de kerk

Donderdag 27  april 2023 wk.17

Het was vorig jaar zomer dat mijn collega ondernemer Marion mij belde en vroeg of ik een uitvaart van haar over wilde nemen omdat zij plotseling ziek was geworden.
Marion en ik helpen elkaar altijd en werken voor elkaar waar nodig of gewenst.
Het ging om een overlijden van een heer op leeftijd, woonachtig in Amsterdam. Zijn nichtje organiseerde de uitvaart en zij was dus mijn gesprekspartner voor die middag. Ze vertelde mij over de hechte band die zij had met haar bijzondere oom.
Een creatieve, intelligente en gelovig man. De uitvaart zou dan ook plaatsvinden in een kerk in Amsterdam. Religie had een grote plaats in zijn leven. De dominee van de kerk was dan ook een goede bekende van hem. Maar daarnaast had hij nog een grote liefde, namelijk: Rammstein!! Een Duitse metal band dat vanaf de jaren ‘90 al metal muziek produceert. Muziek waar hij graag naar luisterde.

De dag van de uitvaart was de dag dat deze twee kernpunten samenkwamen. Het was een klassieke kerkdienst met diepe gebeden en mooie speeches. Toen deze ten einde kwam startte ik het laatste muziekstuk; Rammstein met het nummer ‘Mutter’. Het nummer bouwde zich langzaam op waarbij vooral tijdens het refrein de kerk gevuld werd met gitaarmuziek, diepe bas en harde drum. Het kippenvel liep over mijn armen.

Tijdens het laatste deel van het nummer droegen zijn dierbaren hem de laatste stappen de kerk uit. Het leek wel een scène uit een film. De dominee keek me even aan en gaf een glimlach en ik zag dat het hem ook raakte. Dit had hij vast ook nog niet eerder meegemaakt, maar hoe fantastisch dat dit daar zo mooi samen mocht komen.

wanmaker uitvaart heemskerk

Roodborstje

Donderdag 20 april 2023 wk.16

Ik heb al eens eerder geschreven over zogeheten ‘tekens van boven’. Voor degene die het willen zien; een bijzonder moment in contact met een overleden dierbare. Maar voor een ander louter een toevallige toevalligheid. Maar bijzonder zijn ze altijd wel.
Afgelopen week kwam Bianca bij ons op visite voor een nagesprek. Even samen thee drinken en napraten over de uitvaart van haar moeder en alles eromheen.
Ze vertelde over, dat in de weken voor het overlijden, ze samen met haar moeder veel heeft kunnen bespreken, ook over het graf. Zo heeft ze bijvoorbeeld aangegeven dat ze graag de stenen ganzen uit haar tuin op haar graf wilde hebben staan, omdat dit volgens haar ‘poortwachters’ waren. Ook vertelde ze over welke stenen ze mooi vond.
Tijdens een van deze gesprekken hadden ze ook gekscherend afgesproken dat zij na haar overlijden een keer een teken zou geven. Welk teken lieten ze in het midden, maar hierdoor moest het wel een hele duidelijke worden.
Op de eerste dag dat Bianca alleen naar het graf ging had ze het erg moeilijk. En in gedachten was ze bezig met dat teken wat ze nog niet had gekregen. En toen gebeurde het. Uit de bosjes kwam een klein roodborstje gehupt en ging meteen bovenop de kop van een van de ‘poortwachters’ zitten en bleef zitten. Het eerste wat Bianca deed was stoppen met huilen, het tweede was natuurlijk een foto maken “want anders zou niemand me geloofd hebben” zo vertelde ze. Het roodborstje bleef zitten…. Na een tijdje is ze plantjes gaan planten met het roodborstje heel dichtbij haar. Onderwijl hadden ze een gesprekje met elkaar, Bianca kletsend en het vogeltje al kwetterend. En het bleef zitten…. Toen ze klaar was keek ze het roodborstje aan en zei ze “En? Vind je de plantjes mooi?” Waarna het vogeltje nog een kwettertje gaf, van het beeld af hupte en weer terug in de bosjes verdween. Met een enorme glimlach verlaatte de eerder zo verdrietige Bianca het graf van haar moeder. Voor haar was het teken gegeven.
wanmaker uitvaart uitvaartverzekeringen

Vestzak broekzak

Donderdag 13 april 2023 wk.15

Zoals velen van u mogelijk al weten zijn er twee verschillenden soorten uitvaartverzekeringen: Een natura/diensten verzekering of een kapitaal/geldverzekering. Bij een kapitaalverzekering is het duidelijk, helder en eerlijk: de verzekering betaald een vast bedrag uit bij overlijden ten behoeve van de uitvaartkosten, ongeacht door welke ondernemer de uitvaart wordt uitgevoerd.
Bij een natura verzekering ligt dit anders.

Hoewel een verzekeraar wettelijk verplicht is om naar iedere ondernemer de verzekering uit te keren (!), hebben zij onderling wel vaak prijsafspraken gemaakt met aangesloten ondernemingen. Vaak onder dezelfde naam. Het vestzak broekzak verhaal.

Meneer Lens had zo’n verzekering bij een ondernemer in Amsterdam. En deze verplichtte de familie om de uitvaart door hen uit te laten voeren. Meneer Lens werd na zijn overlijden dan ook vrijwel direct door hen opgehaald en overgebracht naar Amsterdam. Iets wat de familie eigenlijk helemaal niet wilde maar wel mee instemde.

Gelukkig belden zij mij ook, waarna ik hen adviseerde contact op te nemen met de verzekering. Hierna werd hen snel duidelijk dat ze ook voor mij mochten kiezen en hier in dit geval financieel niet op achteruit zouden gaan. Iets wat de andere ondernemer hen wel had wijsgemaakt.

Snel hebben zij meneer Lens weer op laten halen vanuit Amsterdam en naar zijn eigen vertrouwde ezel-dorp laten brengen.
In de dagen die volgden hebben ze hem iedere dag even bezocht en hebben ze echt goed afscheid van hem kunnen nemen.
Dat was hen dat ritje, twee keer over de A9, gelukkig meer dan waard.
wanmaker uitvaart heemskerk

"Ouwe Opa"

Donderdag 6 april 2023 wk.14

Eigenlijk wilden ze alleen maar even een laatste groet brengen voordat ze hem uit zouden zwaaien naar het crematorium. Geheel volgens zijn eigen wens. ‘Ouwe opa’ werd hij genoemd door zijn achterkleinkinderen. Geliefd door zijn hele familie. Maar hij wilde na zijn overlijden geen uitvaart, geen speeches, geen onzin. “Ga maar lekker uiteten met elkaar voor dat geld” had hij gezegd.
Zijn familie respecteerden dit uiteraard, maar toch voelde het niet helemaal ‘af’.
Daarom kwam ik met het voorstel om in dat laatste moment van afscheid nemen, met elkaar de kist te gaan schilderen. En dát voelde meteen goed voor ze.
Op de dag van het afscheid zette ik alles klaar; een grote knutselbak met hierin o.a. houtstiften in alle kleuren, glitters en stickers. Ook had ik twee etagères neergezet met gekleurde petitfours, chocolaatjes, koekjes en andere snoepjes. Nog een muziekje op de achtergrond en het was klaar. Het was een klein ‘feestje’ om te zien. En dat werd het ook een beetje. Natuurlijk werd er ook gehuild, maar er werd ook vrolijk gekletst, herinneringen opgehaald en gelachen. En onderwijl kwamen de mooiste kunstwerken tot stand waarbij vooral alle handen, versierd met glitters, bovenop de deksel het kroonstuk vormden.
Op afgesproken tijd kwam de blitse Cadillac 1966 Hearse rouwwagen, een soort auto waar hij helemaal gek van was. Met elkaar brachten ze de prachtig versierde kist van ouwe opa naar de rouwwagen en zwaaiden hem na terwijl de kleinzoon en ik voorliepen. Hierna gingen ze met elkaar uiteten, precies zoals ouwe opa gewild had.
wanmakeruitvaart_column_heemskerk

Hij kon geen afscheid nemen

Donderdag 30 maart 2023 wk13

Ik krijg regelmatig de vraag of ik ook weleens uitvaarten van bekenden doe. Het antwoord is: “Uiteraard! Heel regelmatig zelfs en met heel veel liefde.” Maar de uitvaart van een van mijn beste vrienden, acht jaar geleden, heb ik destijds toch niet helemaal zelf gedaan. Dat was mij toen even te veel.
Ik heb Arnout leren kennen toen hij al wist dat hij ongeneeslijk ziek was, hij was toen 31 jaar. We wisten bij de eerste kennismaking dus eigenlijk al dat we hem ook weer binnen een afzienbare tijd zouden verliezen. Gelukkig heeft dit nog 5 jaar mogen duren en ben ik dankbaar voor ieder moment die we samen hebben gehad. Waarbij ik vooral de laatste maanden veel met hem was opgetrokken.
De laatste week van zijn leven zal ik nooit vergeten. Het was al laat in de avond toen er werd aangebeld. Ik deed de deur open en daar stond Arnout met zijn lieve vrouw Mireille. “Wat kwamen die nou doen?” waren mijn eerste gedachten. Maar daarna zag ik het meteen: zijn lever was er mee gestopt en het eind van zijn leven was nu echt heel dichtbij.
De dagen die volgden waren erg verdrietig. Arnout kon het leven en zijn vrouw, niet loslaten en elke dag was een gevecht. Hij kon geen afscheid nemen.
Een week later om half vijf ‘s nachts werd ik plotseling wakker, ik wist niet waardoor, maar nog geen minuut later ging mijn telefoon: mijn vriendin, huilend. Er waren geen verdere woorden nodig, het enige wat ik zei was: “ik kom eraan”.
Volgens zijn eigen wensen is er toen een prachtig afscheid gegeven in een zwart met rood kleurthema, een pianolak zwarte kist, een pick-up truck waar hij in vervoerd werd, begeleid door tientallen motoren. Het was een man en een afscheid om nooit te vergeten.
wanmaker uitvaart heemskerk

Op de tenen lopen

Donderdag 23 maart 2023 wk.12

Meneer van Leijden was een wijze man. Rustig, beheerst en intelligent. Althans, zo beschreef zijn familie hem. Hij deed aan meditatie en beoefende Thai Chi, een kunst die hij graag wilde overbrengen aan anderen die geïnteresseerd waren. Hij was de man naar wie iedereen toeging voor wijze raad of een luisterend oor. Het was een groot gemis voor zijn familie en vrienden toen hij dit leven verliet.
Op de dag van zijn uitvaart zat de grote aula van Crematorium Westerveld dan ook bijna helemaal vol, en werden er prachtige en liefdevolle speeches gegeven.
Als afsluiting van de dienst werd er een filmpje afgespeeld van meneer van Leijden op het strand van Wijk aan Zee, die de ‘dans’ van Thai Chi aan het beoefenen was. Oorspronkelijk duurde deze opname ruim 10 min. Maar op mijn advies had de familie deze iets ingekort met de zorg dat het anders misschien wat te langdradig werd gevonden.
Echter, het tegendeel gebeurde. Bij het afspelen en kijken naar het filmpje ontstond geen verveling noch afleiding, maar er ontstond rust en diepe stilte. Ik voelde de energie in de ruimte veranderen terwijl we 6 min lang keken naar een rustig bewegende meneer van Leijden, die zijn oefening afsloot met een enorme glimlach richting de camera. En de aula lachte met hem mee…
Het was mijn moment om naar voren te lopen voor het afsluitende woord en ik hoor mijn eigen hakken de stilte verbreken. Op mijn tenen ben ik doorgelopen… de bijzondere stilte zo lang mogelijk vasthoudend.
wanmaker uitvaart heemskerk

Verbroedering

Donderdag 16 maart 2023 wk.11

Martin en Steef, twee broers hadden elkaar al bijna 14 jaar niet meer gezien of gesproken. Een ruzie, na het overlijden van hun vader, is tussen hen in komen te staan. Wel hielden ze beide contact met hun moeder, de een wat meer dan de ander.
Toen hun moeder ouder werd en wat gebreken begon te vertonen werden de broers gedwongen om met elkaar te communiceren, maar gereserveerd bleven ze beide. Onuitgesproken over wat er destijds is gebeurd, al wisten ze beide niet eens echt meer te vertellen waar het exact om ging.
Vorige maand is hun moeder overleden en heb ik de uitvaart mogen verzorgen. In het eerste gesprek wat we samen hadden, voelde ik wel iets van spanning, maar er over gesproken werd er niet. In de tweede ontmoeting die kwam, vertelde een van de echtgenotes over hun verstandhouding waarna bij mij het kwartje viel.
De derde ontmoeting was de dag van de uitvaart. En in het laatste moment van afscheidnemen, bij het brengen van de laatste groet, gebeurde er iets bijzonders: De twee broertjes stonden naast elkaar bij de kist van hun moeder. Ik zag Martin breken waarna Steef zijn broer stevig vastpakte. Beide barstten ze in tranen uit en vonden troost bij elkaar. Vol ontroering keek ik ernaar en meerdere mensen met mij.
Na afloop kwam Martin naar mij toe en zei tegen mij: “het klinkt misschien gek; ik heb dan misschien mijn moeder verloren, maar hierdoor heb ik mijn broertje wel weer teruggekregen”.
wanmakeruitvaart_heemskerk

Kwaliteit van sterven

Donderdag 9 maart 2023 wk.10

Vorige week schreef ik over Anneke en hoe zij de dappere keuze maakte om euthanasie aan te vragen nadat haar kwaliteit van leven achteruit ging door de ziekte Alzheimer i.c.m. Parkinson. Deze week wil ik jullie graag vertellen over haar kwaliteit van sterven. Een zin die misschien heel gek klinkt, maar naar mijn idee toch echt bestaat.
Drie weken van te voren werd de datum vastgelegd. Iets wat zelden voorkomt omdat euthanasie over het algemeen wordt ingepland wanneer ziekte en pijn de overhand gaan nemen en er op korte termijn het overlijden wordt verwacht. Bij Anneke was dit anders. Om aan te geven hoe bijzonder; de huisarts vertelde dat dit haar eerste euthanasie was, aan iemand zonder kanker.
Er moest een datum komen, maar er was dus ook nog tijd om écht afscheid nemen. De laatste weken liet ze dan ook veel van haar dierbaren op visite komen, maakte ze nog mooie strandwandelingen en is ze een paar keer uiteten geweest. De laatste week heeft ze alleen met haar gezin doorgebracht en hebben ze met elkaar gelachen en gehuild, toelevend naar die ene dag…
En toen was die daar. ‘s Morgens na wakker worden heeft ze zich gedoucht, comfortabele kleding aangetrokken en heeft ze de laatste uren met haar gezin doorgebracht. Een half uur voordat de huisarts kwam ging ze nog even naar de badkamer. Toen ze na 10 minuten nog niet terug was ging haar dochter even bij haar kijken. Ze trof haar moeder aan voor de spiegel, kijkend naar zichzelf. Ze had nog even haar tanden gepoetst, haren geborsteld en een lippenstiftje opgedaan. Ze was er klaar voor.
De lieve huisarts belde aan, het was zo ver. Anneke gaf haar schoonzoon- en dochter een laatste knuffel waarna ze samen met haar kinderen en de huisarts haar slaapkamer binnen ging. Een allerlaatste ‘ik hou van jou’ werd gezegd waarna ze heel rustig dit leven verliet.
Als ik ooit voor zo’n keuze zou komen te staan; ik teken ervoor.
wanmaker uitvaart

Kwaliteit van leven

Donderdag 2 maart 2023 wk.9

Door het steeds meer verliezen van het geloof en vooral in de kerk, leven we steeds minder voor ‘later’ en meer voor het hier en nu. Yolo (you only live once) en carpe diem zijn dan ook favoriete levensmotto’s van velen geworden. Kwaliteit van leven staat bovenaan en hier passen we alles op aan, want we willen alles eruit halen wat erin zit. Hier werken de meesten dan ook hard voor, want dat yolo-leven kost veel geld. De agenda’s zitten dan ook overvol. Maar zonder gezondheid is dit allemaal niets meer waard.

Anneke wist dit als geen ander toen een aantal jaren geleden de diagnose Alzheimer i.c.m. Parkinson werd vastgesteld. Een verdrietig bericht met een nog veel verdrietiger toekomstperspectief…. En daarom besloot ze op het moment dat ze voelde achteruit te gaan haar wensen voor euthanasie kenbaar te maken, want de gedachten om uiteindelijk ziek op een gesloten afdeling van een verzorgingshuis terecht te komen waren ondraaglijk voor haar.

Maar hoe, of eigenlijk nog veel belangrijker: WANNEER neem je een beslissing als deze nu uiteindelijk? Anneke genoot nog van alles; van haar kinderen, kleinkinderen, muziek, wandelen op het strand, eten en gezelligheid. Ze was wel enorm moe, werd afhankelijk van de zorg en het cognitieve vermogen werd slechter, maar ze had geen pijn. Wanneer maak je dan de keuze om toch de arts te bellen en die datum te prikken?
Het is een dunne lijn tussen kwaliteit van leven en niet meer wilsbekwaam zijn in dit afschuwelijke ziekteproces. En toch nam ze deze dappere beslissing een maand geleden. “ik kan niet meer en voel dat het tijd is , voordat het niet meer kan,” had ze tegen haar kinderen gezegd. En hierna volgde een liefdevol telefoontje van haar dochter, of ik langs wilde komen om haar dappere en krachtige moeder te ontmoeten en samen haar uitvaart te bespreken. Anneke was verdrietig, soms wat verward en af en toe moesten we wat herhalen, maar ze wist heel goed waarover het ging, nam en hield de regie. Ze plande een prachtig afscheid die de kwaliteit van haar leven goed weerspiegelde: op het strand met een hapje en een drankje erbij.
wanmaker uitvaart heemskerk

Blauwhelmen

Donderdag 23 februari 2023 wk.8

Na een uitvaart ben ik vaak moe, uitgeput.
Het is vaak een intense periode van contact met nabestaanden waarin je je uiterste best doet om overal het mooiste van te maken. Je staat altijd aan en altijd klaar. Je leeft samen toe naar een bepaald moment, en wanneer deze dan voorbij is, dan is er vaak een gevoel van opluchting i.c.m. vermoeidheid en voldoening.
De ene uitvaart vermoeid je meer dan de ander natuurlijk, maar af en toe zit er ook een tussen die je echt sloopt! Bijvoorbeeld wanneer er ruzie in de familie is….
Ik weet uit ervaring; het komt echt in de beste families voor. Soms door omstandigheden, soms door de betrokken personen, soms door miscommunicatie. Maar in alle lagen van de maatschappij komt dit voor. Vervelend wordt het wel als er van een gezamenlijk geliefd persoon afscheid genomen moet worden. Als uitvaartverzorgster zit je hier dan soms als een soort ‘blauwhelm’ tussen.
Zo heb ik ooit een uitvaart in 2 delen moeten organiseren. Sprak ik eerst met deel één van de familie en later met deel twee om tot een goed compromis te komen. Met beide partijen de duidelijke afspraak gemaakt dat ze hetzelfde doel voor ogen zouden houden: een respectvol afscheid van hun vader.
De dag van de uitvaart brak aan. De ene helft links en de andere helft rechts van de aula.… ik was helemaal gesloopt na deze uitvaart. Maar ik was ook trots. Want iedereen kon terugkijken op een waardig afscheid. En dat is mij alles waard.
mandy_wanmaker_uitvaart

De huilende uitvaartverzorgster

Donderdag 16 februari 2023 wk.7

Toen ik begon met dit werk, zo’n 11,5 jaar geleden, was ik in de veronderstelling dat je als uitvaartverzorgster niet hoorde te huilen. Dat was niet professioneel, zo vond ik zelf. Gelukkig werd ik begeleid door ‘oude rotten uit het vak’ die mij snel anders wijsmaakten. “We zijn allemaal gevoelsmensen, daarom kiezen we voor dit vak”, werd mij toen geleerd. Snel heb ik deze illusie over professionaliteit dan ook losgelaten. En gelukkig maar, want anders was ik echt een enorme amateur geweest! 🙂
Ik word vaak geraakt en geroerd door de mooie momenten die dit vak met zich meebrengt. Soms verdrietig, maar meestal juist ontroerend en mooi. Zo stond ik afgelopen week weer te huilen toen Chantal vertelde over hoe haar man vlak voor zijn euthanasie nog even naar buiten was gelopen om de laatste zonnestralen op zijn gezicht -en de laatste teug frisse lucht in zijn longen te voelen. Sprongen de tranen in mijn ogen toen ik Max aan de lijn had en hij niet uit zijn woorden kwam toen hij voor het eerst moest uitspreken dat zijn vader niet meer leefde. En kreeg ik een brok in mijn keel toen de familie Beentjes plotseling voor mij stond met een bos bloemen om ons te bedanken voor het warme afscheid van hun geliefde moeder.
Ik schaam mij niet dat ik regelmatig huil, en ik vind het ook niet erg. Onhandig is het soms wel, maar het hoort erbij.
Mensen doen soms zulke gekke dingen om maar niet te hoeven huilen, alles om dit maar te voorkomen. Ik probeer mijn tranen zoveel mogelijk te omarmen, of ze nou voor mezelf zijn of voor een ander. En dat maakt mijn werk, maar ik denk ook het leven, een stuk lichter. Omarmt u met mij mee?
wanmaker uitvaart

Ik beloof het

Donderdag 9 februari 2023 wk.6

Loes had geen makkelijk leven, wat er in resulteerde dat het glas voor haar vaak half leeg was. Haar twee kinderen was ze op verschillende manieren verloren, iets wat geen enkele ouder mee hoort te maken. De laatste weken van haar leven waren dan ook verdrietig en eenzaam, ook al was ze niet alleen. Toen ze de datum voor haar euthanasie had bepaald, kon deze haar dan ook niet snel genoeg daar zijn.
Maar eerst wilde ze nog een keer met mij in gesprek. We hadden haar uitvaart eerder al zo goed als helemaal besproken, maar ze had nog een kleine toevoeging. Toen ik bij haar thuis kwam gaf ze mij een stapel enveloppen voorzien van naam, adres en postzegel, bestemd voor de mensen die haar heel nabij stonden.
In deze enveloppen zaten door haar gekochte ansichtkaarten geïllustreerd met vlinders en bloemen, met voorop de tekst “bedankt voor alles”. Slik!… De binnenzijde was voor iedereen voorzien van een handgeschreven gedicht of persoonlijke boodschap. Ik voelde haar vraag aankomen… Ze pakte mijn hand en keek mij vragend aan: “Zou jij deze kaarten voor mij willen posten op de dag van mijn euthanasie?“
Een paar dagen later, nadat ik bericht had gekregen van het overlijden van Loes, stond ik voor de brievenbus. Het besef van wat ik in mijn handen had, drong diep tot mij door. Ik deed de kaarten in de brievenbus en gaf even een blik en een glimlach naar boven. Mijn belofte was volbracht.
rouwdoeken_wanmakeruitvaart

Rouwdoeken inspiratie

Donderdag 2 februari 2023 wk.5

Iedere cultuur heeft rondom overlijden zijn eigen gewoontes, tradities en rituelen.
Zo is het bij ons in Nederland gebruikelijk dat je na overlijden in een kist wordt gelegd. Deze wordt dan, vaak op de dag van de uitvaart, afgesloten met een deksel welke wij vervolgens met acht schroeven dichtdraaien. Een prima ritueel en vooral heel praktisch, maar als je er goed over nadenkt is het vastdraaien van de deksel eigenlijk een vreemd concept. Volgens de wet is dit namelijk helemaal niet verplicht; “het lichaam moet bedekt zijn in een kist of ander omhulsel”.
De uitvaartwade/rouwdoek is zo’n voorbeeld van een ander ‘omhulsel’. Het lichaam ligt dan op een opbaarbed/baar, met een rouwdoek naar keuze om zich heen. Zo’n rouwdoek is in vele verschillende stof soorten, kleuren en patronen te verkrijgen maar eigenlijk altijd een warm gezicht. Deze manier van opbaren zorgt ervoor dat een dierbare meer benaderbaar is dan bij een kist. En ook bij het sluitritueel heeft het een zachter effect omdat je iemand toedekt i.p.v. een deksel sluit.
Omdat deze manier van opbaren voor veel mensen nog onbekend is, organiseren wij op vrijdag 10 februari een ‘Rouwdoeken inspiratiemiddag’ waarbij u kunt zien hoe zo’n opbaring eruit ziet, worden er demonstraties gegeven over hoe een rouwdoek wordt gevouwen en zijn er vele stof soorten te bekijken en te voelen. Tussen 11 en 16 uur bent u dan ook van harte welkom in onze uitvaartwinkel aan de Maerelaan 6 in Heemskerk tijdens deze inloopmiddag. Misschien dan te combineren met een bezoek aan onze gezellige Heemskerkse weekmarkt? 😉
wanmaker uitvaart heemskerk

De laatste tango gedanst

Donderdag 26 januari 2023 wk.4

Vorige week kwamen we op informele wijze samen in de koffiekamer van Westerveld voor het afscheid van meneer Beentjes.
Hij wilde namelijk geen aula, geen speeches en geen muziek. “Allemaal onzin” had hij aan zijn familie kenbaar gemaakt.
Zij kozen dus voor een moment van samenzijn in een informele setting met een hapje en een drankje erbij. Dit samen met de mensen die hem echt dichtbij stonden en hem lief waren.
Ondanks de keuze voor geen dienst met muziek, hield meneer Beentjes wel van muziek. Zijn halve leven lang heeft hij aan stijldansen gedaan, samen met zijn vrouw. En wanneer je bijna 90 bent geworden, is dat een hele lange tijd. De tango was hun favoriet, zo vertelde mevrouw Beentjes mij met trots. Één muziekstuk mocht dus toch wel bij het laatste moment van afscheid nemen, en dat was: ‘De tango!’.
Iedereen kwam om meneer heen staan en ik startte de muziek. De warme zwoele klanken van de tango vulden de ruimte en vele mensen raakten geëmotioneerd. Ik keek naar mevrouw Beentjes en zag hoe zij haar ogen gesloten hield en ik vroeg mij af waarom: “Zou het soms even teveel zijn voor haar?”
Na afloop viel de stilte en werd er geknuffeld en getroost. Mevrouw Beentjes kwam naar mij toegelopen en fluisterde in mijn oor: “Weet je wat ik net heb gedaan?” En ik zie haar ogen weer glimmen van trots. “Ik heb zojuist de allerlaatste tango met mijn man gedanst.”
afscheidskamer_wanmakeruitvaart

"Ik zit in de bouw"

Donderdag 19 januari 2023 wk.3

Vorige week werd ik gebeld door de familie Heijm. Meneer Heijm was overleden, opa van 2 kleinzoons die allang al niet meer zo klein waren.
Ik kwam daar aan en schudde mevrouw Heijm de hand waarna ik naar binnen liep. Meneer lag middenin de huiskamer in een bed van de thuiszorg, warm toegedekt en vredig ingeslapen. Achter hem, tegen het raam, zat een grote gozer met hele lange benen, zijn jongste kleinzoon Senna. Senna had een bijzondere band met zijn opa. Met een Amsterdams accent praatte hij hem af en toe na, en vertelde verhalen over hem.
We begonnen aan de laatste verzorging en tot mijn verbazing sloot de 19 jarige puber meteen aan en begon met helpen. Iets wat ik zelf nog nooit had meegemaakt. Wel bij kleindochters maar niet bij kleinzoons. Ik vond hem dapper, maar hij haalde zijn schouders er voor op. “Het is toch gewoon mijn opa?!”, reageerde hij met een zware stem. Hij wastte en kleedde hem, kamden zijn haren en scheerde zijn baard. Het was een aandoenlijk gezicht. Ik vroeg aan hem wat voor werk hij deed, ik dacht misschien iets in de zorg. Maar het antwoord was: “ik zit in de bouw”. Ik moest er om glimlachen.
Na de verzorging tilden we zijn opa met elkaar in de kist en ook dat deed hij met veel liefde en gemak. “Vroeger heeft jouw opa jou gedragen, en nu heb jij jouw opa gedragen” zei ik tegen hem. En nu glimlachte hij naar mij.
wanmaker uitvaart heemskerk

In één klap miljonair

Donderdag 12 januari 2023 wk.2

Heemskerk was in de ban van de postcodeloterij de afgelopen week, want er zijn miljonairs gevallen in ons prachtige dorp. En een van deze geluksvogels ken ik toevallig redelijk goed. Cees en zijn vrouw kende ik al vanuit de periode dat ik in de Feestwinkel werkte, ruim 20 jaar geleden. Eenvoudige, sociale en lieve mensen. Een heel leven zijn ze samen geweest en hebben lief en leed met elkaar gedeeld. Tot een half jaar geleden mijn telefoon ging en ik Cees aan de lijn had; zijn vrouw was overleden. Financieel waren er wat moeilijkheden maar we maakten er een waardige en betaalbare uitvaart van, en over de betaling maakten we afspraken. Iets wat Cees eigenlijk verschrikkelijk vond, want hij had een hekel aan schuld. Snel loste hij mij dan ook af en was hier terecht trots op.
En nu was Cees alleen, weduwnaar, in diepe rouw en probeerde zijn leven weer op de rit te krijgen. Net de eerste keer kerst en oud en nieuw gevierd zonder zijn vrouw….
En dan gaat op nieuwjaarsdag de deurbel: “Goeoeoeoeoedemiddag!” Het is Gaston van de postcodeloterij, u bent miljonair geworden, en daar moet u volgens de maatschappij direct heel blij mee zijn. Maar hoe doe je dat als je nog dagelijks aan het worstelen bent door het verliezen van je vrouw, en je aankleden en eten maken de prestatie van de dag is?! Kan je dan meteen dolblij zijn als dit je overkomt en dit dan ook nog in alle openbaarheid gebeurt? Of kan het zijn dat dit nog even wat tijd nodig heeft om te bezinken? Cees heeft zijn gevoelens en zorgen uitgelaten in de pers en krijgt nu, vooral online, veel negativiteit over zich heen.
Ik ben er van overtuigd dat het geld op een hele goede plek terecht is gekomen, en dat Cees hier uiteindelijk echt wel van zal gaan genieten samen met zijn lieve familie. Maar laten we niet zo snel zijn met oordelen alstublieft. De kracht van rouw kan soms sterker zijn dan al het geld ter wereld.
wanmaker uitvaart

Een moderne keuze

Donderdag 5 januari 2023 wk.1

Een paar weken geleden stapte er een vriendelijke, lieve, wat oudere man bij mij de winkel binnen. Hij wilde even kennis maken omdat zijn vrouw momenteel ernstig ziek was en waarschijnlijk op korte termijn zou komen te overlijden.
Met een kopje thee zijn we bij mij aan tafel gaan zitten en hij begon te vertellen over zijn vrouw, over hoe lief ze was en hoe goed ze altijd voor iedereen is geweest. Hij gaf aan dat hij graag zou willen dat zij na haar overlijden thuis zou blijven en vroeg of dat kon. Waarop ik enthousiast reageerde met: “Ja natuurlijk kan dat!”. Ik legde hem uit dat, vooral bij een thuisopbaring, een tijdelijke balseming (thanatopraxie), veel voordelen heeft. Zoals geen gebruik van een koeling, de kachel in huis op een aangename temperatuur en minder grote kans op veranderingen van het lichaam. En hoewel hij er nog nooit van gehoord had, stond hij er wel meteen voor open.
Twee weken later, op eerste kerstdag overleed zijn vrouw. In huis creëerden we een mooi plekje waar zijn vrouw na de thuis-balseming, is komen te liggen. Gehuld in een prachtige gekleurde wade en niet in een kist, nog zo’n moderne keuze.
Alle avonden heeft hij naast haar gezeten, dichtbij haar, tegen haar gepraat terwijl hij haar handen vasthield. Zo vertelde hij mij op de dag van de uitvaart vlak voordat we de wade gingen sluiten: “Het was zo mooi om op deze manier afscheid van haar te nemen. Ik wist niet dat het bestond, maar het was echt zo fijn.” Hierna sloten we de wade en aaide hij nog een keer over haar gezicht: “Dag lieve schat, bedankt voor alles”.
wanmakeruitvaart_uitvaartwinkel

Mijmermomentje 2022

Donderdag 29 december 2022 wk.52

Kent u dat? Dat moment dat je met oud en nieuw even na twaalf uur buiten staat in de kou, te kijken naar het vuurwerk en alles even aan je voorbij laat gaan? Vorig jaar schreef ik er ook al even over, over mijn jaarlijks mijmermomentje.
Ik denk dan altijd aan alle lieve mensen in mijn leven en alles waarvoor ik dankbaar ben. De hoogte- en dieptepunten van het afgelopen jaar passeren dan de revue.
Maar ook denk ik dan aan mijn vrienden en kennissen die deze jaarwisseling ingaan met hele andere gedachten en gevoelens, wetende dat dit hun laatste jaarwisseling zal zijn omdat ze ongeneeslijk ziek zijn. En met hen zijn er natuurlijk nog veel meer die in zo’n soortgelijke situatie zitten. De feestdagen is niet voor iedereen een ‘feest’, en daar ben ik mij heel erg van bewust.
Dus na mijn mijmermomentje zal ik mijn kinderen, vriend, familie en vrienden weer even heel dicht tegen mij aan houden en dankbaar zijn voor ieder moment. We weten tenslotte nooit hoe het komend jaar weer zal lopen. Maar, 2023 kom maar op! Want ik ben bewapend met liefde. ❤️
wanmakeruitvaart_heemskerk

Selfies maken

Donderdag 22 december 2022 wk.51

Ik behoor tot de generatie van de mobiele telefoon. Op mijn 14e kreeg ik mijn eerste mobiel van mijn moeder, welke ik mee moest nemen tijdens het stappen, voor de veiligheid. Iets wat ik toen verschrikkelijk vond. Nu is dat niet meer voor te stellen. Allereerst dat ik op die leeftijd al mocht stappen (mijn dochter komt het huis pas uit als ze 30 is 😉) en ten tweede dat ik hem niet mee wilde nemen. Dit aangezien dat ding tegenwoordig bijna aan mijn hand versmolten zit. Ik gebruik hem dan ook overal voor; als agenda, notitieblok, communicatie middel, e-mail maar veelal ook als camera. Ik leg alles vast! En dan niet de hele avond dat ding in mijn handen, maar wel van iedere avond één momentje dat als herinnering wordt vastgelegd. Want herinneringen is het enige wat je kan houden als je iemand verliest, en wat je achter kan laten, als je vertrekt.
Op mijn werk zie ik het ook; de waarde die wordt gehecht aan de mooie fotopresentaties tijdens een uitvaartdienst. Een presentatie van herinneringen, dat is het. Daarom lieve mensen, een kleine tip van mij, in de komende dagen wanneer iedereen weer bij elkaar komt; maak alstublieft die foto’s, selfies en vooral ook filmpjes! Ooit bent u of uw dierbare hier heel dankbaar voor dat ze gemaakt zijn.

Maak mooie herinneringen met elkaar. ❤️

Warme dagen toegewenst aan iedereen.
wanmakeruitvaart_column_heemskerk

Een échte knuffel

Donderdag 15 december 2022 wk.50

Kent u die? Een échte knuffel?
Dus niet zo’n snelle knuffel bij binnenkomst of vertrek. Maar een echte oprechte intense knuffel waar je alle liefde, troost en energie doorheen voelt stromen.
Ze zijn zeldzaam helaas, al ben ik er persoonlijk wel regelmatig getuige van. Eén van de voorrechten van mijn werk.
Zo ook bij de familie Koene, vorige maand. Toen ik de uitvaart van hun geliefde moeder, schoonmoeder en oma mocht verzorgen.
De dienst in de aula van Sterrenheuvel was afgelopen waarbij we als laatste naar het liedje “leun op mij” luisterden van Ruth Jacoth. De belangstellenden namen afscheid en de familie bleef achter, ongeveer 15 man, allemaal in dikke tranen. Het muziekstuk was afgelopen en ging over in een instrumentale versie van het nummer, en toen ontstond er iets moois….
Iedereen begon elkaar te knuffelen, maar écht te knuffelen. Onafhankelijk van elkaar maar wel tegelijkertijd. En dit ging het hele nummer door totdat ze elkaar stuk voor stuk hadden geknuffeld. En ik stond erbij en keek ernaar, met de tranen in mijn ogen.
wanmakeruitvaart_heemskerk

Een biertje na zijn overlijden

Donderdag 8 december 2022 wk.49

Ik was begonnen met het schrijven van dit stukje, terwijl ik bij een hele lieve familie aan tafel zat. Slechts een paar meter bij mij vandaan waren zij bezig met het geven van de laatste verzorging, en ik keek toe vanaf de tafel hoe zij hun vader, man, zwager en oom aan het wassen waren. En op dat moment besefte ik mij weer even heel goed hoe bijzonder mijn werk is, en hoe eervol het is om zoiets intiems als dit te mogen aanschouwen, en wilde dit meteen met jullie delen.
Ik heb een warme connectie met deze familie, nog van een uitvaart die ik ongeveer 3 jaar geleden voor ze heb mogen verzorgen. Eerder die dag was ik al bij hen geweest om alles alvast te bespreken terwijl Hans nog onder ons was, maar in de avond kwam het telefoontje: “Mandy, hij is overleden. Ik ben zo blij voor hem.”
Toen ik binnen stapte was de hele familie aanwezig en er heerste een uitgelaten sfeer. Ze hadden allemaal een biertje in hun handen en proostten met elkaar. Dit voelde echt heel goed en natuurlijk, maar toch excuseerden ze zich tegenover mij “omdat het niet zo hoorde”. Iedereen die mij een beetje kent, weet dat ik groot voorstander ben van de dingen vooral te doen die goed voelen i.p.v. ‘dingen die horen’. Dus ik pakte mijn glas water en proostte met ze mee: “op Hans!” Een mooi moment waarvoor ik dankbaar ben mee te mogen maken.
Kinderuitvaart-wanmakeruitvaart

Op alles voorbereid

Donderdag 1 december 2022 wk.48

Wanneer ik mensen vertel over het werk wat ik doe krijg ik meestal twee verschillende reacties. Of ze worden enthousiast en zeggen “Oh, wat mooi! Dat lijkt mij heel dankbaar werk”. Of ze halen hun neus op en zeggen dan iets van: “Oh meen je dat nou?! Nou, dat zou niets voor mij zijn”. Maar de vraag die vrijwel in beide gevallen altijd volgt is: “Het zal wel heel zwaar zijn, vooral bij kleine kinderen”.
En dat is natuurlijk ook zo, het soort uitvaart waar je als uitvaartverzorger het meest voor vreest, maar absoluut niet uit de weg gaat. Want dit zijn juist de momenten waarop je als uitvaartverzorger het meest kan betekenen voor mensen in het diepste en zwaarste deel van hun leven. Een grote motivatie waarom de meesten van ons voor dit vak hebben gekozen.
Baby en kinderuitvaarten kan niemand zich emotioneel op voorbereiden, dat onderga je. Maar je kunt je er wel praktisch op voorbereiden. Zo heb ik vorige week een trainingsdag “baby uitvaarten” gevolgd waar ik weer veel nieuwe kennis en inspirerende ideeën heb op mogen doen. Het liefst hoop ik dat het een ieder bespaard mag blijven, maar indien ik er toch weer voor kom te staan, zal ik met alle liefde, kennis en kunde voor de mensen klaarstaan.
afscheidskamer_wanmakeruitvaart

Hij was zo boos op mij

Donderdag 24 november 2022 wk.47

In het werk dat ik doe maak ik veel mooie en ontroerende momenten mee. Het is voor de mensen die ik begeleid meestal een periode van veel emoties. Van verdriet tot keihard lachen, tot frustratie en boosheid aan toe. Soms is de boosheid bijvoorbeeld op een familielid gericht, maar soms is deze ook op mij.
Zo kan ik mij nog goed herinneren toen ik jaren geleden de uitvaart mocht verzorgen van de vader van Sander. Sander en zijn broer waren ergens begin 30 toen hun vader na een ziekbed kwam te overlijden. Ik werd gebeld en stond de familie bij waar ik kon. Het afscheid was mooi en iedereen was tevreden, maar Sander leek toch boos te zijn op mij. Ik voelde toen wel al aan dat dit niet persoonlijk op mij was, maar toch raakte het me wel. Vooral omdat ik het zó graag goed wil doen voor de mensen.
In de jaren die volgden kwam ik Sander tijdens iedere kermis tegen, waarbij hij het eerste jaar in tranen uitbarstte en wegliep, en in de jaren erna mij vakkundig ontweek en boze blikken toewierp.
Ik denk dat het pas een kermis 5 jaar later was, dat hij naar mij toe kwam en zei: “Mandy, ik ben zó ongelooflijk boos geweest op jou!” Waarop ik reageerde met: “Ik weet het Sander.” “Maar het was niet echt op jou hoor”, legde hij mij uit. “Ik was gewoon boos op alles wat er toen gebeurde, en dat heb ik afgereageerd op jou. Sorry hiervoor.” Beiden stonden we toen met de tranen in onze ogen en gaven we elkaar een grote knuffel. Sindsdien is hij gelukkig niet meer boos op mij. 😉
wanmakeruitvaart_uitvaartwinkelheemskerk

Een appje richting de hemel

Donderdag 17 november 2022 wk.46

Wanneer iemand overlijdt of er een andere grote vorm van verlies geleden wordt, dan ervaart men ‘rouw’. Maar wat een gek woord eigenlijk ‘rouw’. Want wat is het? Is het een werkwoord: ik rouw, jij rouwt, wij hebben gerouwd? Of is het een zelfstandig naamwoord: ik ben in de rouw? Of is het een emotie?
Hoe dan ook, het is groots, niet te bevatten en alles omvattend tegelijk. Het kan je helemaal absorberen en je volledige functioneren stilleggen zonder dat je hier enige grip op hebt. Daarnaast loopt men vaak nog tegen onbegrip van de omgeving aan. Kortom, het is vaak een heel eenzaam proces. Erover praten blijft een bekende vorm van ‘therapie’, of erover schrijven in een dagboek of een brief.
Mariëlle heeft haar eigen manier van verwerking gevonden, en appt nog wekelijks naar haar moeder die een jaar geleden is overleden. Kort na het overlijden appte ze haar zelfs dagelijks, gewoon om te zeggen dat ze haar zo miste. Ze kreeg uiteraard geen reactie meer, maar toch voelde het iedere keer als een momentje contact vertelde ze mij laatst. En nog steeds vindt ze veel troost in de appjes die ze kan sturen naar haar moeder. Inmiddels niet meer dagelijks: “maar gewoon zo af en toe, als ik haar mis of wat te vertellen heb”, aldus Mariëlle.
wanmakeruitvaart_nhd

Een warme douche

Donderdag 10 november 2022 wk.45

Begin oktober op een vrijdagmiddag ging mijn telefoon. Ik heb een jongeman aan de lijn, enigszins in paniek en wat gefrustreerd. Hij vertelde mij dat zijn moeder enige dagen geleden was overleden, en dat een andere uitvaartondernemer hen officieel zou begeleiden. Echter, deze was plots ziek geworden en het leek er nog niet op dat hen passende alternatieve hulp geboden werd.
De uitvaart was aanstaande maandagochtend al vroeg, dus de paniek begon bij hen nu toch echt wel toe te slaan. “Kan jij ons misschien helpen?” is de vraag aan de andere kant van de lijn.
Even was ik stil… ik had nog nooit eerder met zo’n situatie als deze te maken gehad, en ideaal zijn de omstandigheden natuurlijk niet. Want waar begin je aan?
De kaart moest nog gedrukt worden en de kist nog besteld…. Maar de familie zat zo in de zorgen, en dat gun je gewoon niemand. Zeker niet in tijden van verlies en rouw.
In goed overleg met de andere ondernemer neem ik de uitvaart over en mijn collega Marion pakt alles direct op en schiet voor de familie in de regelmodus. Een prachtige uitvaart werd er neergezet.
Twee weken later vind ik een briefje in mijn brievenbus, een kopie van een artikel uit het NHD waarin deze familie ons ‘een warme douche’ had gegeven.
Dankbaar voor deze lieve woorden en dat we dit hebben mogen betekenen voor deze familie.
wanmaker uitvaart

Het tasje van mevrouw Bilthoven

Donderdag 3 november 2022 wk.44

Mevrouw Bilthoven was al ruim in de negentig toen ze in een particulier verpleeghuis kwam wonen. Tot lang heeft ze met hulp van thuiszorg zelfstandig kunnen wonen, maar door de plots snel toenemende Alzheimer ging dit de laatste tijd niet meer. Mevrouw had zelf geen kinderen en had vrijwel al haar vrienden overleefd, dus haar neef die in het buitenland woonde, ontfermde zich over haar. Maar eenzaam was ze tot die tijd dus wel. Het verpleeghuis was dan ook een zegen voor haar, en geestelijk bloeide ze helemaal op. Iedere dag deftig aangekleed en met haar iconische Chanel tas in haar handen genoot zij van diverse wandelingen en de gezelligheid om haar heen. Na een aantal mooie en fijne jaren, overleed de geliefde vrouw vredig in haar bed. Het verplegend personeel belde mij of ik de uitvaart wilde verzorgen waarna de neef vanuit het buitenland contact met mij zou opnemen.
Bij haar in de kamer aangekomen voor het geven van de laatste verzorging, zoek ik samen met de verpleegkundige haar kleding en sieraden uit. En ondertussen vraag ik of zij mij iets over haar kan vertellen. En daar kwam als eerste haar tasje naar boven. Het Chanel tasje dat zij áltijd bij zich droeg. De verpleegkundige verlaat de ruimte wanneer mijn collega en ik aan de laatste verzorging beginnen, en nadat mevrouw in de kist is gelegd heb ik, heel brutaal, haar tasje gepakt en bij haar neergelegd.
Grote ontroering volgde van personeel en familie bij het zien van het tasje in haar handen. Dan ben ik toch wel weer blij, dat ik even zo brutaal heb durven zijn ;-).
wanmakeruitvaart_heartstones

De kracht van een steentje

Donderdag 27 oktober 2022 wk.43

Inmiddels gaat het heel goed met mij, maar tot ongeveer een jaar geleden had ik het met regelmaat best moeilijk. Ik struggelde af en toe met periodes waarin ik mij ‘down’ voelde en maakte mij veel zorgen over mijn toekomst.
Vooral in het najaar, wanneer de dagen kouder en korter werden, had ik het lastig. In zo’n periode vond ik tijdens een mooie herfstwandeling plotseling een ‘happy stone’. Een beschilderd steentje met hierop een kleine boodschap: “een fijne dag!”
Dit steentje, zo klein als dat hij was, was voor mij op dat moment van grote invloed. Ik heb hem opgepakt en meegenomen en die dag had ik ook echt ‘een fijne dag’.
Nadat ik zelf de kracht van een happy stone had ervaren, wilde ik dit graag doorgeven en ben ik afgelopen jaar rond Allerzielen en Wereldlichtjesdag de ‘heart stones’ gaan weggeven en verstoppen. Om zo de mensen die dit mogelijk nodig hebben, een kleine hart onder de riem te steken. De maand november staat weer voor de deur, de dagen worden weer kouder en korter… mooi moment om weer Heart Stones te gaan maken ❤️. Komt u er binnenkort weer eentje halen?
wanmakeruitvaart_inspiratie

Als een ridder in zijn kist

Donderdag 20 oktober 2022 wk.42

Wat voor kleding trek je iemand aan na overlijden? Sommigen bewaren hun trouwpak speciaal hiervoor, weer anderen kiezen voor een huispak. Ik heb al vele mooie gedachtes en verklaringen voorbij horen komen van nabestaanden tijdens het uitkiezen van deze laatste outfit. Maar de outfit van meneer De Vries, deze vond ik toch wel heel bijzonder.
Meneer De Vries was gek van de riddertijd. Zo ging hij regelmatig naar Fantasy Fairs waar iedereen gekleed gaat in middeleeuwse kostuums en oude tijden van ridders en kastelen herleven. Een hobby die heel veel mensen wereldwijd met hem delen. Tijdens zo’n fair voelde hij zich op zijn best. Hoewel meneer De Vries in het dagelijks leven normaal gekleed ging, hoefde zijn zoon na zijn plotselinge overlijden toch niet lang na te denken over wat hij aan mocht krijgen: zijn middeleeuwse ridderkostuum, voorzien van leren buidel met hierin wat spulletjes. En wat zag hij er prachtig en indrukwekkend uit zo met zijn bruine kap op in de onbewerkte houten kist. Een heel mooi voorbeeld om te laten zien dat je mag kiezen voor wat goed voelt, in plaats van ‘hoe het hoort’. Ik hou er van.
wanmakeruitvaart_heemskerk

Herinneringen maken

Donderdag 13 oktober 2022 wk.41

Niemand van ons weet hoeveel tijd ons gegeven is. De meesten van ons sterven wanneer we oud zijn en een voltooid leven hebben, maar velen moeten dit leven ook weer veel te vroeg verlaten. Zo heb ik afgelopen week het afscheid mogen verzorgen van Peter/Pep, een man middenin het leven en die hier nog ten volle van genoot. Pep spaarde geen geld, maar hij spaarde herinneringen. En het bewijs hiervan uitte zich in vele leuke, mooie en grappige foto’s. Maar bijvoorbeeld ook in een mand met duizenden visitekaartjes van iedere horeca gelegenheid waar hij vanaf zijn 16e is geweest, voorzien van datum en de naam.
Toen Pep dusdanig ziek werd, en wist dat hij niet meer beter zou worden, heeft hij besloten een nieuwe herinnering te maken, maar dan voor de mensen die achter zouden blijven en hem lief waren. En dus regisseerde hij zijn eigen uitvaart. Zo koos hij zelf zijn muziek, de locatie, zijn dragers, de auto en maakte zijn eigen kist samen met zijn beste vriend. Deze beplakten zij met zijn herinneringen; de visitekaartjes. Een selectie hiervan uiteraard, want er bleven er nog honderden over. Op de dag van de begrafenis hebben we de mand met kaartjes meegenomen naar zijn graf, en i.p.v. bloemblaadjes werd er een handje herinneringen meegegeven. En het was prachtig! Emotioneel, maar prachtig.
Pep heeft deze dag uniek gemaakt en hiermee een nieuwe belangrijke herinnering gecreëerd voor de mensen die hem liefhadden. En voor mij een echte inspiratiebron. 🙏🏻
wanmakeruitvaart

Verbaas je niet, verwonder je slechts

Donderdag 6 oktober 2022 wk.40

Meestal schrijf ik over dingen die mij ontroeren of inspireren. Over mooie en bijzondere momenten tijdens en rondom een uitvaart. Maar ditmaal wil ik iets anders met u delen, iets waarvan ik erg geschrokken ben.
Afgelopen week mocht ik het afscheid van een moeder van twee jonge vrouwen begeleiden. Veel verdriet kwam er bij kijken, maar de meiden waren heel krachtig en hebben met elkaar een prachtig afscheid neergezet. Op de dag van de uitvaart vertrokken we met de rouwwagen richting de uitvaartlocatie. Een automobilist van links ziet ons aan komen rijden en begint te remmen om de duidelijk zichtbare rouwwagen met rouwstoet te laten passeren. Super vriendelijk, volgens de etiquette en door de nabestaanden zeer gewaardeerd. Echter, achter de vriendelijke chauffeur reed een pittige chauffeur die erg hard moest remmen en deed dit gepaard met hard en langdurig toeteren. Ik was stomverbaasd, gebeurde dit nou echt?! Wij zijn duidelijk gemarkeerd met autoraamlintjes, maar toen we passeerden drukte hij nog steeds onafgebroken op zijn claxon. Ik kijk in mijn achteruitkijkspiegel en zie tot overmaat van ramp dat de bestuurder uitstapt en verhaal gaat halen bij de beleefde bestuurder. Ik heb niet kunnen zien hoe dit is afgelopen, maar ik hoop uiteraard met een sisser.
Ik wil de chauffeur die ons voor liet gaan heel hartelijk bedanken voor zijn of haar respect. En aan alle andere mensen zou ik willen vragen, heb alstublieft geduld met elkaar. Mogelijk bent u zelf ooit degene die in zo’n stoet meerijdt, en dan zou u zelf ook willen met deze vriendelijkheid behandeld te worden. Wees lief voor elkaar.
wanmakeruitvaart_column

Met de paplepel erin

Donderdag 29 september 2022 wk.39

Mijn dochter Daisy is deze week 11 jaar geworden. Heel trots ben ik op deze inmiddels grote meid, maar ik weet nog heel goed toen ze klein was, ongeveer 2,5 jaar oud. Ik werkte toen als uitvaartverzorgster bij Van Eerden in Beverwijk.
In de avond was er een condoleance welke ik in de middag aan het voorbereiden was, en ik had Daisy hierbij meegenomen.

Ik heb altijd heel normaal gedaan over de dood. Niet alleen omdat het ‘gewoon’ bij het leven hoort, maar ook omdat het mijn werk is. Zo reden we samen de kist, met hierin ‘de mevrouw die dood was’, naar de aula toe, maakten wij haar haar nog even mooi en schikten we de bloemen om haar heen. Hierna ging zij lekker spelen en ik ging nog wat plantjes planten voor buiten. Toen ik bij het laatste potje aankwam miste ik een plantje. Na even zoeken riep ik Daisy en vroeg ik of zij misschien wist waar het plantje was gebleven. “Kom maar mama!” zei ze, en ze nam me mee naar de aula. Ze wees naar de kist van de mevrouw waar het plantje bovenop de halve deksel stond te prijken. En vol trots zei ze: “Kijk! Voor de mevrouw.” #trotsemoeder ❤️

uitvaartwensenwanmakeruitvaart

Niet reanimeren

Donderdag 22 september 2022 wk.38

Het komt steeds vaker voor dat mensen er voor kiezen om een officiële ‘verklaring van niet reanimeren’ op te laten stellen. De redenen hiervoor zijn divers, maar een zin die ik hierbij regelmatig hoor is: “Als het mijn tijd is, is het mijn tijd. Het is mooi geweest.”
Meneer Meerendal had hier ook voor gekozen, zo’n 3 jaar geleden kort nadat zijn vrouw was overleden. “Van mij hoeft het allemaal niet meer zo”, had hij gezegd. Hij genoot nog wel van zijn kinderen en kleinkinderen, maar als God hem zou komen halen, dan wilde hij wel naar zijn vrouw. Zo geloofde hij.
Afgelopen zomer was hij met zijn dochters op vakantie in een huisje in Nederland toen het mis ging. Zijn hart stopte plotseling met kloppen…
Zijn dierbaren waren bij hem en reageerden zoals ieder ander, en begonnen met helpen en dus met reanimeren. Dat is immers je eerste reactie, zeker wanneer het je vader is. De ambulance werd ook gebeld. Maar na even proberen, zonder resultaat, kwam plotseling het besef: “Pa wilde niet gereanimeerd worden….”
Wat doe je dan?! Want het vraagt al heel veel van iemand om je eigen ouder te moeten reanimeren, maar het vraagt eigenlijk nog meer van je om het níét meer te doen. Maar hoe moeilijk dit ook was, ze stopten.
“Hij ging naar onze moeder toe”, vertelde zijn dochter mij later. En in heel veel liefde hebben ze hem toen laten gaan…
wanmakeruitvaart_mandy

Ik ben er klaar voor dokter

Donderdag 15 september 2022 wk.37

Enkele weken geleden werd ik gebeld door David: “volgende week om deze tijd ben ik er waarschijnlijk niet meer, dus voor die tijd zou ik graag nog even het e.e.a. met je door willen nemen”. Duidelijke taal, ik hou er van ;-).
De volgende dag spraken we af, samen met zijn dochters en vrouw om hun wensen te bespreken. David zat er gewoon bij aan tafel en voerde een helder en duidelijk gesprek. Het was bijna niet voor te stellen dat deze man zó ziek was van binnen. Maar hij zelf voelde dit wel heel duidelijk, en had voor euthanasie gekozen.
De dag voor de euthanasie kreeg ik een appje van zijn vrouw Els, dat David alvast de kleding aan wilde doen die ze hadden uitgekozen. “Is misschien handig voor Mandy”, had hij gezegd. En Els was bij mij even aan het navragen of dit ook echt zo was.
De volgende dag kwam ik bij ze na zijn overlijden, en ze vertelde mij hoe de dag was verlopen. Hoe zij de hele ochtend tegen hem aan had gelegen in bed terwijl ze voor de laatste keer doornamen wat een fijn en mooi leven ze samen hebben gehad, en wat een fantastische kinderen en kleinkinderen ze hebben. Hoe hij ‘s middags ging douchen, zich had geschoren, zijn kleding had aangetrokken en terug in bed was gaan liggen. Hij was er klaar voor…
Toen om 16.00 uur de bel ging en de arts binnen kwam en deze vraag ook stelde: “David, ben je er klaar voor?”, reageerde hij ook meteen: “ik ben er klaar voor dokter”.
wanmaker uitvaart Heemskerk

Hij was een kl**tzak, maar wel mijn vader.

Donderdag 8 september 2022 wk.36

“Niets dan goeds over de doden” is een bekende Nederlandse uitdrukking.
Maar ís dit ook echt zo? Wat als iemand zó naar is geweest, dat het moeilijk is om ook na het overlijden positief over hem te praten. Zelfs wanneer dit je eigen vader is, wat doe je dan?
Chantal heeft dit aan den lijve moeten ondervinden. Contact met haar vader had ze nog wel, want ouder/kind liefde is (meestal) onvoorwaardelijk, maar moeizaam en pijnlijk was dit wel.
Volledig in strijd met zichzelf voerden wij na het overlijden van haar vader dit gesprek. In alle eerlijkheid vertelde ze over wie en hoe hij was, maar ook over de liefde die ze evengoed nog voor haar vader voelde.
Met veel respect en liefde, maar in dezelfde eerlijkheid, heeft zij zijn afscheid dan ook vormgegeven; in de kroeg met een borrel, met de mensen die haar lief waren, maar zonder ongemeende of hypocriete woorden. Halverwege het samenzijn nam ze het woord waarbij ze voor het proosten eindigde met de woorden: “het was misschien een kl**tzak, maar hij was wel mijn vader”. Ongezouten, net als haar vader.
wanmaker uitvaart Heemskerk

Mogen wij de crematie van uw vrouw filmen?

Donderdag 1 september 2022 wk.35

Dit is natuurlijk een hele vreemde vraag om aan iemand te stellen. En toch heb ik het gedurfd en gedaan. Maar dat had alles te maken met de mensen aan wie ik het vroeg.
Een paar weken daarvoor was ik benaderd door de redactie van het programma ‘Ewout’ op RTL5, of ik misschien mee wilde werken aan een aflevering over de uitvaartbranche met als doel mensen te informeren en de taboe te doorbreken.
Mensen die mij een beetje volgen, weten dat dit mijn persoonlijke missie is. Volmondig zei ik dan ook ‘ja’ tegen ze.
Maar dan…dan moet je nog nabestaanden vinden die hier ook open voor staan. Aan sommigen heb ik het niet durven vragen, aan anderen wel. Waaronder deze lieve familie die ook ‘ja’ heeft gezegd.
Het is een familie vol leerkrachten, waarbij educatie altijd hoog in het vaandel heeft gestaan. Zij delen de missie met mij dat het ‘doodgewoon’ gaat worden om over de dood te praten. Zij hebben zich hiervoor zeer kwetsbaar opgesteld en ik ben hen hier heel erg dankbaar voor.
Aanstaande dinsdag 13 september is het dan zover en wordt het om 20.30 uur uitgezonden op RTL5 en is een week eerder al te zien op Videoland.
Mandy_wanmaker_uitvaart

Goedemorgen en tot ziens

Donderdag 25 augustus 2022 wk.34

Ik zeg in mijn werk zelden goedemorgen of goedemiddag. Dit omdat het meestal niet zo’n goede morgen of middag is voor de mensen tegen wie ik dit zeg. “Hallo, welkom. Fijn dat jullie er zijn”, is dan bijvoorbeeld een mooie vervangende zin en past beter bij de situatie. “Tot ziens”, gebruik ik dus ook zelden, want wie wil mij als een soort van ‘noodzakelijk kwaad’ graag terug zien denk ik dan.
Gelukkig zijn er wel een hoop mensen die dit tegen mij zeggen, waarop ik dan snel reageer: “ja dat is goed, maar dan wel met wat leuks. Op de kermis ofzo”. Waarop er meestal wordt geantwoord “ja afgesproken, dan doen we wel even een drankje samen”. En nu is het bijna weer zo ver, de kermis is in aantocht. Voor veel mensen een feest, voor veel mensen een confronterend moment. Maar voor de meesten die heengaan, vrijwel altijd gezellig. Ik, als huidige Beverwijker met een ezelshart, loop er uiteraard ook rond. En mocht ik wat lallig rondlopen, bij voorbaat mijn excuses, maar dat kwam dan vast door alle keren ‘tot ziens’ 😉.
wanmakeruitvaart_heemskerk

Wijntje op de kist

Donderdag 18 augustus 2022 wk.33

Wanneer ik door een vriend of bekende gebeld word, op een laat of bijzonder tijdstip, dan betekent dit helaas niet altijd iets positiefs. Zo werd ik vorige week zondagavond gebeld door mijn vriendin Annoeska. Haar vader was net overleden en of ik hen wilde helpen. Met alle liefde natuurlijk en een grote eer.
Annoeska is een enorme levensgenieter. Een feestvierder en echte Bourgondiër, een eigenschap duidelijk geërfd van haar vader. Één ding stond dus vast: er gaat gegeten en gedronken worden na afloop van de uitvaart. Maar in dit geval ook al tijdens de dienst. Want meteen bij binnenkomst zette Annoeska een wijnglas op de kist van haar vader, en toen zij aan de beurt was voor haar speech, vulde ze deze met wijn. Ik was zelf in de veronderstelling dat ze deze dan bij hem zou laten staan, maar niets was minder waar. Ze pakte het glas en proostte op haar vader en nam een grote slok, maakte een grapje en nam weer een slok, en iedere keer dat ze het moeilijk had nam ze er weer een. Er werd smakelijk om gelachen in de zaal, want iedereen wist hoe goed dit bij hen past. Aan het eind van de speech was het glas bijna leeg en zette ze het terug op zijn kist. En met de tranen in haar ogen hoorde ik haar zeggen: “Pap, dit was ons laatste wijntje samen. Dit laatste beetje is voor jou, proost!”
wanmakeruitvaart_heemskerk-2

Thanatopraxi

Donderdag 11 augustus 2022 wk.32

Een paar weken geleden, toen ik de uitvaart van Mevrouw Bosman mocht verzorgen, was het net als nu, prachtig mooi weer. De zon scheen en het was ruim boven de 25 graden. En dit zou ook nog eens de komende dagen zo blijven. Echt fantastisch! ….wanneer je een terrasje gaat pakken of naar het strand kan gaan. Maar voor een opbaring, en dan vooral thuis, zijn deze weersomstandigheden niet echt ideaal.

Mevrouw woonde bij de Reigershoeve in één van de huisjes met tuin en dieren. Haar kamer was helaas niet voorzien van airconditioning, maar mevrouw heeft hier zo ontzettend fijn gewoond dat de familie heel graag wilde dat ze daar bleef.
Ik stelde voor om mevrouw te laten balsemen, Thanatopraxie geheten. Dit is een tijdelijke balseming waarbij het proces voor ongeveer 10 dagen wordt uitgesteld. Er is dan geen koeling meer nodig en het lichaam blijft langer mooi. Ik informeer de familie goed over de voor- en nadelen en ze gaan hiermee akkoord. Ik bel Maike, ‘onze’ thanatopracteur en zij is binnen 2 uur op de Reigershoeve. De behandeling duurde ongeveer 2 uur inclusief het geven van de laatste verzorging. Mevrouw Bosman lag fijn in haar bed en zag er keurig uit, en ondanks de warmte is ze dat ook gebleven. Iets waar de familie zeer blij mee was omdat ze hierdoor echt intensief afscheid hebben kunnen nemen.

wanmaker_uitvaartwinkel_heemskerk

The Totem Of Life and Death

Donderdag 4 augustus 2022 wk.31

Oftewel de Tolad.
“Wat is dat nu weer?” zal u mogelijk denken. Nou, de Tolad is een wandelstok waarmee u de as van een dierbare kunt verstrooien. Met iedere stap die er genomen wordt, geeft u een tikje op de grond waarna er per tik een kleine hoeveelheid as vrijkomt. Een asverstrooiingsmethode die in onze regio met duin, strand en bos zeer bruikbaar is. As is niet milieu belastend. Het is een schone, kalkrijke stof die snel wordt opgenomen door de natuur. Maar dan moet het wel goed verspreid worden. En de Tolad is hier ideaal voor.
Afgelopen voorjaar heeft Thomas bij mij een Tolad gekocht met als doel deze op een mooie zomeravond te gebruiken om de as van zijn moeder uit te gaan strooien. Ik heb bij het verkopen een mooi gesprek met Thomas mogen voeren over zijn moeder, en bij vertrek heb ik hem alvast een mooie dag van verstrooiing toegewenst. Dat klinkt heel vreemd, maar Thomas weet inmiddels heel goed wat ik hiermee bedoelde ;-).
Vorige week, op een mooie zomeravond, was het blijkbaar zover. Want ik kreeg spontaan een appje van Thomas. Hij stuurde mij een aantal foto’s, en vertelde over hoe hij en zijn gezin de kustlijn van Wijk aan Zee hebben belopen, en één voor één met de stok gewandeld hebben. En hoe met iedere stap de as werd neergelegd en daarna met iedere golf weer werd meegenomen door de zee. “Het voelde bijna magisch”, zo omschreef hij het. En toen de Tolad leeg was hebben ze een meegebrachte fles champagne opengetrokken en met elkaar geproost.
Het was voor hen écht een hele mooie dag.
wanmaker-uitvaart-blog-

Uitvaartverzorgers slapen niet

Donderdag 28 juli 2022 wk.30

Ongeveer een half jaartje geleden werd ik tijdens een weekendje weg om 2 uur ‘s nachts wakker gebeld. Iets wat mij als uitvaartverzorgster uiteraard wel vaker gebeurt, dus vreemd stond ik er niet van te kijken. Inmiddels ‘getraind’ ben ik eigenlijk vrijwel direct helder en scherp.
Aan de andere kant van de lijn hoorde ik de stem van een zorgelijke oudere dame, lichtelijk verward en in paniek. Ik verwachtte de opmerking dat er iemand was overleden en dat er hulp nodig was. Maar ik kreeg een hele andere vraag. “Ik heb een taxi nodig, kunt u mij helpen alstublieft?”
Ik legde haar uit dat ze het nummer van de uitvaartverzorging heeft gebeld en niet van de taxi. “Ja dat weet ik mevrouw, maar ik wist niet wat ik anders moest” legde ze me uit. Ze is 82 jaar en is in de veronderstelling dat ze een taxi nodig heeft. Er is geen Gouden Gids of Telefoonboek meer en met internet kon ze niet omgaan. Toen ze in het lokale krantje ging zoeken naar een taxi en deze niet kon vinden kwam ze wel mijn telefoonnummer tegen; 24/7 / dag en nacht bereikbaar. Díé kon ze dus wel bellen en raadplegen, want die slapen dus nooit ;-). En daarbij zag ik er vriendelijk uit op de foto, zei ze. En samen lachen we hierom.
Ik heb naar haar verhaal geluisterd en haar kunnen geruststellen waarna voor haar een taxi niet meer nodig was. Ik ben weer terug mijn bed ingedoken maar heb door de adrenaline nog lang naar het plafond liggen staren.
Uitvaartverzorgsters slapen immers niet 😉
wanmakeruitvaart_heemskerk

Meneer Thöne

Donderdag 21 juli 2022 wk.29

Meestal schrijf ik op deze plek over uitvaartmomenten die mij raken, vandaag wil ik deze plek gebruiken om te schrijven over een persoon die mij geraakt heeft.

Op mijn 19e ben ik begonnen met ondernemen. Samen met mijn moeder betrokken we met ‘t Feestwinkeltje het pand van de voormalige platenzaak De Weijer in de Nieuwstraat in Beverwijk. Meneer Thöne was de verhuurder en tevens goede kennis van mijn moeder. Altijd ondernemer geweest, een groot inspirator en creator.
Hij heeft mij al op jonge leeftijd gestimuleerd om te ondernemen, te netwerken, om naar voren te stappen en op de barricade te gaan staan wanneer nodig.
Daar waar anderen van zijn generatie in mijn leeftijdsgenoten misschien ‘snotneuzen’ zagen, zag hij ons juist als de toekomst. En ik weet dat hij zo veel meer mensen heeft geïnspireerd.

Afgelopen maandag heb ik de eer gehad om het afscheid van meneer Thöne te mogen begeleiden. Twee weken na zijn 90e verjaardag is hij overleden.

De gesprekken zullen er vanaf nu niet meer zijn, maar zijn adviezen en wijze raad zal ik mij altijd blijven herinneren.

wanmakeruitvaart_heemskerk

Vóórlopen voor de shovel

Donderdag 14 juli 2022 wk.28

Een mooi traditie binnen de uitvaart is voorlopen voor de rouwwagen. Iets wat je uit eerbetoon voor de overledene doet. Meestal bij vertrek en aankomst van de opbaar en/of uitvaartlocatie, en bijvoorbeeld wanneer het woonhuis of andere bijzondere locatie gepasseerd wordt. Soms door een grote erehaag van mensen, soms wanneer ik alleen ben met enkel de rouwwagenchauffeur en de overledene. Het voelt voor mij altijd bijzonder eervol om dit te mogen doen.

Ik heb al voor vele verschillende voertuigen mogen lopen. Natuurlijk de traditionele rouwwagens in verschillende kleuren of de Uitvaartbus, maar ook eigen vervoersmiddelen zoals een oude Volvo Station, een grote Dodge RAM, een dierenambulance welke we hadden omgetoverd tot rouwwagen of het meest bijzondere voertuig: een shovel op het strand.

Na het overlijden van Johanna in een strandhuisje in Wijk aan Zee, moest haar lichaam van het strand worden overgebracht naar één van de rouwkamers hier op de Maerelaan. Het strand is natuurlijk een plek waar wij met onze reguliere wagen niet geheel kunnen komen. We hebben dus de hulp van ‘het strand’ in geschakeld en zij kwamen met de suggestie van de shovel. In eerste instantie voelde dit even vreemd voor de familie, maar waarna de broer al snel reageerde: “Johanna zou dit helemaal gewéldig hebben gevonden”.

En zo werd Johanna vanuit haar ligstoel, overgelegd op onze brancard en liefdevol door haar familie toegedekt, waarna zij weer in de schep van de shovel werd neergelegd. Er was nog ruimte over, dus haar broer en zus gingen bij haar zitten aan de voorkant, bungelend met hun benen over de rand en een grote glimlach op hun gezicht. En zo vertrokken we vanaf het strand, ik voorlopend en achter mij het zware gebrom van de shovel en het prachtige plaatje van een broer en twee zussen tijdens hun laatste strandrit samen.

Soms lopen de dingen even anders dan dat we gewend zijn, maar hoe mooi kan dit dan evengoed zijn!

Wanmaker Uitvaart heemskerk

Feiten en fabels

Donderdag 7 juli 2022 wk.27

Ik heb ze allemaal weleens voorbij horen komen: de feiten en fabels over de uitvaart. En dan voornamelijk de fabels natuurlijk. Sommige kan ik wel begrijpen en moet ik dan om grinniken. Zoals dat haren of nagels nog doorgroeien na overlijden (wat een fabel is). Maar van sommige kan ik ook weer heel erg verdrietig worden. Want wanneer men echt dit soort fabels gelooft, kan er heel veel angst ontstaan waardoor je veel van de schoonheid weer mis kan lopen.

Zo vroeg ik laatst aan Karin of zij wilde helpen bij het geven van de laatste verzorging van haar moeder. Een kleine tere vrouw van bijna 90 jaar. Karin heeft haar de laatste jaren veel geholpen en verzorgd, dus mogelijk zou deze laatste verzorging de cirkel voor haar rond kunnen maken. Dus ik stelde haar die vraag. Haar ogen werden groot en ze deinsde zelfs een beetje achteruit en zei duidelijk ‘Nee! Want jullie breken dan haar botten toch, om haar aan te kunnen kleden? En daar hoef ik niet bij te zijn.’ Eigenlijk schrik ik van haar reactie, want waarom zou ze zoiets nou denken?! Ik probeer haar direct gerust te stellen en uit te leggen dat wij uiteraard geen botten breken. Maar dat waar dit ‘broodje aap’ verhaal vandaan komt, meer met het opheffen van de lijkstijfheid te maken heeft, de rigor mortis. En dat hier soms even wat kracht voor nodig is om de spieren dan weer soepeler te maken. Maar dat wij nimmer iets forceren, laat staan breken. Wij noemen het vaak een beetje ‘fysiotherapie’ geven voor het aankleden. De verzuring verdwijnt dan weer uit de spieren waarna men weer wat soepeler wordt en het kleden gewoon normaal kan plaatsvinden.

Karin was gerustgesteld en is ons gaan helpen. Ik zette zachtjes een muziekje aan, deed de kaarsjes aan en onderwijl kletsten we wat met elkaar. En de verzorging verliep eigenlijk heel natuurlijk. En na afloop zei ze “ik ben zó blij dat ik dit gedaan heb, dank je wel dat je mij hebt overtuigd.”

Wi Kan Doe

Donderdag 30 juni 2022 wk.26

Vorige week schreef ik over de Surinaamse Wi Kan Doe dragers tijdens een uitvaart en hoe zij samen in de kerk aan het zingen waren. Deze week wil ik jullie meenemen in het ‘feest’ wat buiten plaatsvond. Want een feestje was het wel, hoe gek dit ook klinkt.

Want eenmaal de overledene naar buiten gedragen, ging het diepe zingen over in de ritmische klanken van de instrumenten en veranderde het rustige dragen in dansen en swingen. De kist werd op de baar geplaatst en de baar weer op de schouders genomen door de heren. En ze gingen het hele plein over, dansten heen en weer, draaiden rondjes en bukten gelijktijdig door de knieën. Ondertussen hoorde je het vrolijke geluid van de drummers, trombone en trompet spelen. De familie stond aan de zijkant te kijken waarbij sommige dansten, klapten of met de hoed zwaaiden. Ik betrapte mezelf erop dat ik zelf ook niet stil kon staan en onbewust deinde en klapte ik mee. De hele dansceremonie heeft bij elkaar wel een half uur geduurd en steeds meer mensen kwamen kijken vanaf de markt, en wat was de familie hier trots op om dit te mogen laten zien.
En ik was trots om dit weer voor deze lieve familie te mogen begeleiden. Met hun toestemming heb ik dan ook een kort filmpje van dit ritueel op de social media van Wanmaker Uitvaart mogen plaatsen, voor een ieder dit graag een keer wil zien.

De Wi Kan Doe dragers zijn overigens voor iedereen in te huren die graag met een knaller weggedragen wil worden.

wanmaker-uitvaart-wi-kan-doe-dragers

Een dag met een gouden randje

Donderdag 23 juni 2022 wk.25

Een uitvaart, afscheid nemen, tradities en rituelen rondom afscheid bevatten zóveel schoonheid in mijn beleving. Tuurlijk is het verdrietig, pijnlijk en zwaar. Maar het heeft ook zoveel moois in zich. Zwarte tijden maar vaak met hele mooie gouden randjes. En afgelopen vrijdag was zo’n dag met een dubbel gouden randje.

Net als 3 jaar geleden mocht ik voor een hele lieve Surinaamse familie een afscheid verzorgen. En bij hen wordt het afscheid gevierd samen met echte Surinaamse Wi kan doe-dragers. Mannen met zwart-witte pakken met paarse accenten en zwarte leren hoedjes. Bestaande uit 6 dragers en een voorman die allen prachtig kunnen zingen en dansen en 6 muzikanten die alles live begeleiden.

Na afloop van de kerkdienst mag ik ze uitnodigen om door het middenpad naar voren te gaan, en via het zijpad loop ik met ze mee. De eerste 10 minuten staan ze om haar kist waar ze zingen vanuit hun ziel. Althans, zo voelt het. Hun samenzang galmt door onze prachtige Laurentiuskerk en met kippenvel op mijn armen sta ik hiernaar te kijken. Ik wil dit moment bewaren en ik wil een filmpje maken, maar mijn voeten zijn versmolten met de kerkvloer en ik ga op in het moment.

Ik kijk naar de familie naast mij, in kleurrijke kleding, arm in arm mee te zingen op de muziek terwijl de tranen over hun wangen rollen. Wat is dit mooi, een echt gouden randje.

Volgende week vertel ik meer hierover.

wanmaker_uitvaart-

Hij begon te glunderen bij het vertellen

Donderdag 16 juni 2022 wk.24

Vorige maand ontmoette ik Ger nadat zijn vrouw was overleden. In de gesprekken en dagen die volgden leren Ger en ik elkaar wat beter kennen. Zijn vrouw is 2 jaar geleden in het verzorgingshuis komen te wonen, dus het zelfstandig zijn was hij inmiddels wel gewend. Hij kookte keurig elke avond zijn prakkie en keek op tv de programma’s die híj́ leuk vond. Een bijkomend voordeel, zo grapte hij. Maar het alleen zijn, dát wende niet. Hij bezocht zijn vrouw Dinie dan ook bijna dagelijks in het verzorgingshuis. Een vaste routine waarmee hij zijn dagen doorkwam. Ook al kon hij al lange tijd geen gewoon gesprek meer met haar voeren, hij kwam er graag. Nam dan  boodschapjes voor haar mee, las boekjes aan haar voor en ze keken samen tv, naar háár favoriete programma’s. Totdat hij weer naar zijn eigen huis toe ging en Dinie daar weer moest achterlaten. 2 Jaar lang heeft hij dit volgehouden, door weer en wind. En nu is de dag gekomen dat hij haar helemaal moet loslaten. Ook voor die laatste paar uurtjes per dag. En het valt hem zwaar.

Ik vroeg aan hem of hij nog wat wilde vertellen tijdens de uitvaart. “Ik zou niet weten wat? De laatste jaren waren alleen maar verdriet en ellende” zei hij wat teneergeslagen. Waarop ik vroeg “hoe hebben jullie elkaar eigenlijk ontmoet?”. Hij lichtte helemaal op en begon te glunderen, en vol passie vertelde hij over hun ontmoeting en hun liefdesverhaal. Toen hij klaar was zei ik: “en dát is nou precies wat je moet vertellen Ger.” En dat heeft hij dan ook prachtig gedaan.❤️

wanmaker_uitvaartwinkel_heemskekr

al drie jaar onderin de kast

Donderdag 9 juni 2022 wk.23

Naast mijn werk als uitvaartverzorgster en de twee afscheidskamers die ik verhuur, heb ik in het pand aan de Maerelaan ook een uitvaartwinkel waar ik o.a. urnen en assieraden verkoop.

Hoewel er op internet genoeg te vinden is, merk je dat men het toch fijn vindt om iets in het echt even te zien en vast te houden. Maar bovenal het fijn vinden om er weer even mee bezig te zijn en er over te praten. Soms vrij direct na het overlijden, soms pas weken, maanden of jaren later.

Zo ontmoette ik ook Petra, waarbij zij de as van haar moeder al 3 jaar onderin de kast had staan. Ze was er nog niet aan toe om het te verstrooien maar wilde de as ook niet prominent in de woonkamer. De kast was even een tussentijdse oplossing, maar heeft wel 3 jaar lang als ‘druk’ op haar schouders gelegen. En toen, op een vrijdagmiddag tijdens haar vaste rondje markt, stapte ze na wéér een keer twijfelen toch eindelijk een keer naar binnen. Een enorme drempel voor haar, en ze begon dan ook meteen te huilen. Ze vond het stom van zichzelf, want het was tenslotte “al” 3 jaar geleden.

We drinken een kopje thee en praten met elkaar en ze voelt zich direct opgelucht. Ze kiest een urntje uit één van onze vitrines en we maken een nieuwe afspraak om het urntje te komen vullen.

Twee weken later komt Petra weer naar binnen stappen, maar dit keer opgewekt en met een bos pioenrozen in haar handen. Ze omschrijft hoe er een ‘last’ van haar schouders is gevallen, en hoe blij ze is met het mooie plekje voor haar moeder in haar kamer. Ze bedankt ons voor ons luisterend oor en voor de adviezen. En we krijgen de mooie bos pioenrozen in onze handen geduwd. Wat heb ik toch mooi en dankbaar werk.

babyuitvaart

Willen jullie beschuit met muisjes?

Donderdag 2 juni 2022 wk.22

Een stilgeboren kindje is iets wat helaas regelmatig voorkomt. Veel verdriet komt hier dan bij kijken. Want vanaf het moment dat de zwangerschapstest positief is, wordt er vaak al van een kindje gehouden.
Een uitvaart is verplicht als je baby na meer dan 24 weken zwangerschap overlijdt. Komt je kindje eerder dan 24 weken levenloos ter wereld? Dan mag je zelf kiezen of je een uitvaartceremonie wil houden.
Nog niet zo lang geleden werd mij gevraagd of ik de uitvaart van Baby Sanne wilde verzorgen, die een paar dagen later met 27 weken stilgeboren zou worden. Een verdrietig maar helder gesprek met de toekomstige ouders volgde. Ik legde hen uit wat de watermethode was, vertelde over Stichting Stil en de foto’s die na de geboorte gemaakt kunnen worden en we kiezen samen een prachtig gehaakt mandje uit voor haar uitvaart. Ook vraag ik of ze beschuit met muisjes willen op het afscheid. De moeder kijkt mij vol schrik en verbazing aan waarop ik zeg: “maar jullie hebben toch ook een kindje gekregen? Tuurlijk nemen we dan afscheid van haar, maar we vieren toch ook haar geboorte en dat jullie ouders zijn geworden? Daar horen dan beschuit met muisjes bij. ” Waarop de moeder begint te snikken en heel hard ‘ja’ roept. Beschuit met muisjes it is ;-).
Op de dag na de geboorte van Sanne verander ik een van mijn afscheidskamers om tot een ‘baby’kamer. Ik hang het hemeltje van mijn eigen kinderen aan het plafond, leg overal knuffels neer, bloemetjes, kleedjes, rubber eendjes, een ballon, schilderijtjes en zet een speeldoosmuziekje op. Ik haal Sanne op bij het ziekenhuis en leg haar voorzichtig in de waterschaal neer. Ze is echt prachtig! Klein maar compleet.
Haar ouders komen afscheid nemen en even later ook de grootouders. Ze zijn er de hele middag. En bij iedere gast die binnenkomt vraag ik: “wil je een beschuitje met muisjes?”
wanmakeruitvaart

Net als een bruiloft, maar dan snel

Donderdag 26 mei 2022 wk.21

Fouten maken is menselijk, dat weten we allemaal. En toch vinden we het vreselijk als het onszelf overkomt. En in de uitvaart is dat misschien nog wel erger. Je kan een afscheid namelijk niet meer overdoen. En dit geeft een enorme druk, vooral i.c.m. alle verschillende emoties die er bij komen kijken.

En dan heb ik het nog niet over de tijdsdruk gehad. Voor het organiseren van een bruiloft trekken we vaak een heel jaar uit, maar voor een afscheid gemiddeld maar 5 dagen.  En wat er geregeld moet worden is best wel vergelijkbaar: van het kiezen van een locatie, uitzoeken van kleding en bloemen, documenten regelen, catering bestellen, een gastenlijst samenstellen en uitnodigingskaarten versturen, muziek bepalen tot het regelen van vervoer. Het moet allemaal gebeuren. En snel.

Families hebben soms niet eens tijd om écht stil te staan bij het afscheid nemen. En wat er dan soms ook nog bij komt is het moeten leeghalen van de kamer in het verzorgingshuis. Ook binnen enkele dagen na  het overlijden. Kortom, de tijd rondom een uitvaart is niet alleen emotioneel maar ook hectisch en stressvol. Praat er daarom, vooral vooraf, goed over met elkaar.

afscheidskamer_wanmakeruitvaart

Nog altijd praat ik tegen ze

Donderdag 19 mei 2022 wk.20

Het is nu bijna 14 jaar geleden dat ik de uitvaartbranche binnenstapte. Ik was toen net 26 jaar en begon als algemeen medewerker bij Crematorium Westerveld in Driehuis. Een van de taken die ik kreeg was rouwkamer medewerker. En via deze weg kwam ik dan ook voor het eerst echt in contact met de overledenen. Ik kan mij nog goed herinneren hoe indrukwekkend deze periode was, maar ik heb het wel altijd al bijzonder en eervol gevonden. Ik betrapte mezelf er ook al vrij snel op dat ik tegen de overledene begon te praten. En vooral de eerste keer staat mij nog goed bij. Het was een jongen van mijn eigen leeftijd die was verongelukt met de motor. “Jeetje jongen, wat is er toch gebeurd? Wat heb je toch gedaan? Ik zal goed voor je bloemen zorgen. Zal ik deze hier zetten?….” Een beetje mompelend deed ik dit natuurlijk wel want ik vond mezelf wel een beetje gek, maar nu, inmiddels 14 jaar later, doe ik het eigenlijk nog steeds. Wanneer ik ‘s morgens de controle kom verzorgen: “goedemorgen mevrouw Smit, ik kom even bij u kijken hoor”. Of tijdens het geven van de laatste verzorging “We gaan u even draaien hoor meneer de Ruijter, anders komen we er niet bij”. Ook bij het geven van de allerlaatste groet na afloop van de uitvaartdienst zeg ik altijd iets tegen ze in mijn hoofd: “Bedankt Nelly dat ik dit voor je heb mogen doen. Ik wens je een goede reis.”

Voor sommigen mensen is dit misschien een beetje vreemd, maar mij geeft het een goed gevoel. 

wanmaker_uitvaart_column

Met de keu in de lucht

Donderdag 12 mei 2022 wk.19

Hoewel ik nog steeds fan ben van de ‘traditionele’ uitvaart in een aula van een begraafplaats of crematorium, hou ik stiekem nog meer van een afscheid op een alternatieve locatie. Van de huiskamer tot het verenigingsgebouw, of zoals bij het afscheid van Cor; in de kroeg.
De familie van Cor was heel duidelijk, geen uitvaart-poespas. Ze wilden het liefst een ‘feestje’ in Cor zijn stamkroeg Café Dam, met zijn kist naast het biljart waar hij thuis hoorde. Cor zijn favoriete muziek op de achtergrond, kletsen en bier drinken met elkaar. En dus zo geschiede. Het was 3 uur lang een komen en gaan van mensen, en ondanks de vele tranen die er regelmatig vloeiden was het wel echt een ‘feestje’ geworden. Cor zijn afscheidsfeestje, op een manier wat bij hem past. Er werden grapjes gemaakt, af en toe wat door de microfoon gezegd, een klap op zijn kist gegeven met de woorden ‘hè Cor’ en een biertje op zijn kist gezet en met hem geproost.
En na de afgesproken 3 uur sloten we af en werd Cor door zijn zoon, broers en vrienden naar buiten begeleid. Daar stond een erehaag voor hem klaar, waarbij zijn maten van de biljart met de keu omhoog stonden. Een mooier en eervoller plaatje is er gewoon niet.
Zijn familie hebben hem, zonder uitvaart-poespas, naar zijn laatste rustplaats gebracht waarna er weer een paar zijn teruggegaan naar de kroeg. Het is nog een late avond geworden ;-), zo heb ik mij laten vertellen.
Mandy_wanmaker_uitvaart

ik heb mijn les geleerd

Donderdag 5 mei 2022 wk.18

Afgelopen zaterdag mocht ik de uitvaart verzorgen van Bianca. Bianca heeft in een leven met uitdagingen en beperkingen uiteindelijk op 57 jarige leeftijd het leven uiteindelijk moeten verlaten door kanker. 

Ze had een sterke band met haar bijna 80 jarige vader Eddy en zijn vrouw Anneke. Ik heb deze bijzondere mensen een paar weken voor haar overlijden al mogen ontmoeten. Toen vertelden ze mij al “Bianca gaat zelf een film inspreken voor op haar crematie”. 

Natuurlijk weet ik van dit bestaan af, maar in mijn 13 jaar in de uitvaartbranche heb ik dit nog nooit op deze wijze meegemaakt. Ik was dan ook erg benieuwd!

En afgelopen zaterdag was het dan zo ver, Bianca’s afscheid. En als laatste spreker; Bianca zelf. Op de 4 schermen in zaal verschijnt het beeld van Bianca, liggend in haar bed. Ze vertelt over de mensen in de zaal en wat deze voor haar hebben betekent. Dan sluit ze af en eindigt met de woorden “Dank jullie wel dat jullie in mijn leven waren. Ik hou van jullie. En neem nog een borrel op me”. Dit is mijn cue dat ik mag afsluiten en de borrel aan mag gaan kondigen. Ik loop naar voren naar de microfoon, maar ik krijg geen woord uit mijn keel en ik voel de tranen in mijn ogen branden… Gelukkig lukt het me snel om mij te herpakken en zet de afsluiting voort. Na afloop heb ik het schaamrood op mijn kaken staan maar de familie is gelukkig niets dan ontroerd door mijn reactie, wat voor mij een grote geruststelling is.  

Zo heb ik uit deze ervaring weer 2 waardevolle lessen mogen halen. Allereerst, dat ik mij niet hoef te verontschuldigen voor mijn menselijke kant ondanks dat ik ‘professional’ ben. En ten tweede dat er na zo’n soort film vanaf nu áltijd en eerst een muziekstuk wordt ingezet 😉

wanmaker-uitvaart-voorhartenziel-vrijmibo

Nazorg

Donderdag 28 april 2022 wk.17

We hebben het in de uitvaart vaak over ‘nazorg’ leveren. Maar wat is nazorg nou eigenlijk? En deze vraag geldt natuurlijk niet alleen voor mij als uitvaartverzorgster, maar voor iedereen die iemand kent die met rouw en verlies te maken heeft.

Nazorg is heel divers, en komt in vele vormen. Natuurlijk is het ‘gewoon’ dat luisterende oor tijdens een kopje thee, of het voeren van diepe gesprekken met een professional. Maar het zit in heel veel meer kleine hoekjes. Bijvoorbeeld dat extra portie eten koken voor de buurman die zijn vrouw verloren heeft. Je collega helpen bij de administratie omdat haar man dat altijd deed. Even het gras maaien voor je moeder omdat je vader het niet meer kan. Of een vriend uitleggen hoe de wasmachine werkt want dat deed zijn vrouw altijd. Maar ook met je vriendin meegaan naar een eerstvolgende uitvaart nadat zij vorig jaar haar moeder verloren verloren heeft, is nazorg.

Voor mij als uitvaartverzorgster probeer ik nazorg te leveren door te luisteren en er voor de mensen te zijn wanneer dit gewenst is. Men mag mij ook na de uitvaart nog altijd te allen tijden appen, bellen of een bakkie koffie komen doen. Tijdens onze gesprekken kijk ik waar de behoeftes liggen en probeer ik, indien nodig, mensen met elkaar te verbinden.

Zo is destijds ook het idee voor de ‘Vrijmibo voor hart en ziel’ ontstaan. Een vrijdagmiddagborrel op iedere laatste vrijdag van de maand van 16 tot 18 uur bij mij op de Maerelaan 6 in Heemskerk. Een plek waar gelijkgestemden onder laagdrempelige omstandigheden samen kunnen komen en deze met elkaar te verbinden. Immers; gedeelde smart is halve smart. In het eerste uur praten we dan met elkaar over verschillende onderwerpen, zo is komende vrijdag 29 april het onderwerp ‘muziek’. En is het 2e uur voor het gezellige kletsen met elkaar tijdens een hapje en drankje.

Bent u of kent u iemand ‘in rouw’, wees van harte welkom. Opgeven is niet nodig, wel prettig. Whatsapp: 06-47266745

uitvaartondernemer_heemskerk_noordholland

Knocking on heavens door

Donderdag 21 april 2022 wk.16

Ik vind zelf dat muziek een van de belangrijkste elementen is op een uitvaart, of dit in ieder geval kan zijn. Ik hou van alle stijlen op een uitvaart, van klassiek tot keiharde rock. Als het maar bij de overledene en de familie past. Wanneer het gepast is mag hij van mij ook nét even dat tikkeltje harder. Ook live muziek op een uitvaart vind ik echt prachtig en kan echt voor kippenvel zorgen.

Ik vind het ook mooi om het juist te timen, bijvoorbeeld bij het sluiten of het dalen van de kist. Of zoals in het geval bij Henk, bij het uitrijden uit de afscheidskamer van Crematiecentrum Westerhout in Beverwijk. Deze afscheidsruimte is afgesloten met hele hoge en grote ‘staldeuren’. We zijn hier in een intiem gezelschap aanwezig voor het afscheid van Henk. Het laatste nummer wat we beluisteren is “knocking on heavens door” van Guns N’ Roses, en ook deze zet ik nét even dat tikkeltje harder. Bij 2.58 min begint de gitaarsolo en loop ik samen met mijn moeder naar de grote zware deuren. Gelijktijdig en op de maat van de muziek openen we deze waarna we de kist langzaam wegrijden richting de ovenruimte. De deuren worden achter ons gesloten en ik hoor hoe de laatste klanken van het nummer door de ruimte heen schallen terwijl de familie arm in arm met elkaar staan en elkander troosten. Kippenvel loopt over mijn armen. Dit is nu precies wat muziek met je kan doen.

Kinderuitvaart-wanmakeruitvaart

Mag het niet naast elkaar bestaan?

Donderdag 14 april 2022 wk.15

Afgelopen zondag belde ze me even, gewoon om te vragen hoe het met mij gaat en te vertellen hoe het met haar gaat. Bijna een jaar geleden heb ik de uitvaart van haar man mogen verzorgen. Veel verdriet heb ik lange tijd bij haar gezien. Verdriet om het verlies van haar grote liefde. En nu, bijna een jaar later, heb ik weer een blije vrouw aan de telefoon die nieuwe liefde heeft mogen vinden. Maar deze vrouw is ook nog steeds volledig in rouw….En dit is heel verwarrend. Vooral voor haar omgeving, en het levert dan ook vele wisselende reacties op. Van “wat ontzettend fijn voor je” tot de pijnlijke “zo snel al, ik wist niet dat je er al zo snel overheen kan zijn. Dat zou bij mij niet gebeuren hoor”. Maar betekent dit nu dan ook dat ze over het verlies van haar grote liefde heen is? Of mag en kan het naast elkaar bestaan? Kan het zijn dat je én rouwt om het verlies van je man én ondertussen ook blij wordt van een nieuwe man in je leven waar je ook weer echte liefde voor begint te voelen?

Zo weet ik ook nog goed hoe ik 3 jaar geleden de uitvaart van een klein meisje heb mogen verzorgen, en de ouders 2 weken na haar uitvaart erachter kwamen dat ze opnieuw zwanger waren. Ook zij leefden in tegenstrijd, blijdschap om de komst van het nieuwe leven naast het verdriet en de pijn van het verliezen van hun oudste kind. Maar het kan naast elkaar bestaan, ook zij hebben dat laten zien. En het heeft zelfs tot troost mogen zijn, hoewel ook dat soms een innerlijke strijd opleverde en tot op de dag van vandaag eigenlijk nog altijd doet. Geen verhaal, geen mens, geen gevoel is gelijk en iedereen gaat er op zijn eigen manier mee om. Laten we hierin proberen elkaar zoveel mogelijk te steunen zonder te oordelen. Want: het kan echt naast elkaar bestaan.

wanmaker-uitvaart-column

Zijn oerkreet ging door merg en been

Donderdag 7 april 2022 wk.14

Er zijn velen verschillende soorten uitvaart-meldingen. Bijvoorbeeld meldingen bij ziek zijn of een melding van een plotseling overlijden van iemand die nog volop in het leven staat. Uit het leven gerukt door een ongeval of door bijvoorbeeld een hartstilstand. Deze uitvaarten zijn vaak ‘anders’. De families zijn meestal in shock en daardoor in de eerste periode mentaal niet echt bereikbaar.

Zo ook de melding van 2 weken geleden. Op een ochtend gaat mijn telefoon en ik hoor hoe de echtgenoot worstelt met het uitbrengen van zijn woorden. Het is de eerste keer dat hij het zelf hardop moet zeggen dat zijn vrouw is overleden. En hij krijgt het nauwelijks over zijn lippen. Hij begint te huilen en ik hoor een oerkreet die echt door merg en been gaat. Ik kan niets anders doen dan wachten en luisteren, totdat hij weer kan praten. Mijn hart breekt…

De eerste dag concentreren we ons alleen op het verzorgen en opbaren van zijn vrouw, zodat hij en zijn gezin zich bezig kunnen houden met het informeren, opvangen en troosten van familie en vrienden. Pas de volgende middag kom ik terug voor de eerste vragen rondom de uitvaart. Een hele intensieve week volgt waarbij ik de familie van heel dichtbij mag bijstaan. Het afscheid was verdrietig maar mooi. Na afloop krijg ik dikke knuffels van de familie.

Over een maandje zien we elkaar waarschijnlijk weer en praten we na, maar voor nu laat ik ze met moeite ‘weer los’.

wanmakeruitvaart-asverstrooiing

Asverstrooiing per vliegtuig

Donderdag 31 maart 2022 wk.13

Vorige week vertelde ik over het afscheid van Corry, gehouden afgelopen december op het strand. De reden waarom ik er ‘nu pas’ over schreef is een stukje geplande timing. Dit omdat ik wist wat er afgelopen vrijdag ging gebeuren, namelijk de verstrooiing van haar as boven zee per vliegtuig. Zelf heb ik dit ook nog nooit meegemaakt dus ik vraag aan de familie of het ok is als ik ook kom kijken, en op afgesproken tijdstip ben ik samen met mijn zus een beetje achteraf op het strand aanwezig. ‘s Morgens heeft de familie nog contact met Sebastiaan van Aqua-Omega wie deze verstrooiing gaat verzorgen. Hij geeft het tijdstip door en bespreekt nogmaals de exacte locatie van de verstrooiing. Ongeveer een uur voor aanvang deelt hij zijn live locatie met ons. Langzaam zien wij hem op ons scherm dichterbij komen totdat we hem in het echt beginnen te horen. Dan gaan onze ogen weg van het scherm en kijken we naar de lucht. Wat een prachtig aangezicht op deze zonnige dag, met de wetenschap van wat er gaat gebeuren. Het vliegtuig zoekt de familie op die op de afgesproken plek staan, aan de kustlijn voor de Sunsea bar. Hij vliegt niet 1 maar 7 rondjes om hen heen, hij seint met zijn lichten en ‘zwaait’ met zijn vleugels. In de een-na laatste ronde zien we hoe Corry haar as wordt vrijgelaten. Een prachtige witte stofwolk boven de zee zien we langzaam naar beneden dwarrelen. In de laatste ronde seint het vliegtuig nog een keer en de familie zwaait hem na.

Dit was niet zomaar een asverstrooiing, dit was een echt afscheid. De cirkel is nu rond, Corry is weer op het strand waar ze zich zo fijn voelde.

wanmaker_uitvaart_column

Afscheid op het strand

Donderdag 24 maart 2022 wk.12

Het is alweer een paar maanden geleden dat Corry mij belde en vertelde dat ze niet lang meer te leven had. Ze wilde graag met haar broer, schoonzus en mij haar toekomstige uitvaart bespreken. Zo kwam ik op een avond bij haar thuis en ontving Corry mij helemaal opgedirkt in haar rode leren stoel. Ondanks dat ik duidelijk kon zien dat ze ziek was, was ze vrolijk, sterk en gevat. Een krachtige vrouw die altijd de regie over haar leven heeft gehad en dit ook nu over haar sterven en haar afscheid nam.

We bespreken de mogelijkheid voor de uitvaartceremonie en in eerste instan- tie komen we in het traditionele terecht. Maar dit voelde helemaal niet goed, dit paste helemaal niet bij deze bijzondere vrouw. Ik vraag aan haar “hoe zou je het vinden om het afscheid op het strand te houden ipv in een aula van een crematorium?” En direct hoor ik bij haar de enthousiasme en bij haar broer de opluchting, en met een geëmotioneerde stem hoor ik hem zeggen “wat fijn als dat kan. Ik kijk er namelijk zó erg tegenop om in zo’n aula te zitten”.

En zo geschiede, en lopen we enkele weken later met een intiem gezelschap over het strand. Corry werd in haar mand gedragen door 4 sterke mannen die haar lief hadden terwijl haar kleine neefjes en nichtjes er in pietenpakjes omheen huppelden. Bij de Sunsea bar binnengekomen werden we fantastisch ontvangen en de familie heeft het ervaren als een heel fijn samenzijn met Corry voor de laatste keer in hun midden. We luisterden naar muziek, naar woorden, er werd gegeten en geproost, schelpen gekleurd en op haar mand geplakt.

En na afloop werd Corry nog lang nagezwaaid wanneer zij in de rouwwagen naar het crematorium werd gebracht. Het was “een afscheid met een glimlach”, precies zoals Corry had gewild.

wanmaker_uitvaart_lego

uitvaartje spelen met lego

Donderdag 17 maart 2022 wk.11

Kleine Tiana van 5 jaar oud kwam afgelopen week de as van haar opa bij mij ophalen. Tiana en ik ‘kennen elkaar’ goed, want een maand geleden heb ik de uitvaart van haar opa mogen verzorgen. Dus bij binnenkomst krijg ik een grote knuffel van haar. Direct daarna doet ze de jas uit en loopt naar het speelhoekje, ze voelt zich hier duidelijk bekend en vertrouwd.

Met haar moeder drink ik een kopje thee en hebben we het over het afscheid, de uitvaart en hoe het met hen is vergaan de afgelopen maand. Ze vertelde mij over hoe Tiana de afgelopen weken elke avond voor het slapen gaan, het over opa heeft gehad en over dat opa nu dood is. Op een van die avonden vroeg ze: “maar mama, wanneer is opa nou in stukjes gezaagd?”. Haar moeder schrok, want ze hadden toch goed uitgelegd dat opa was gecremeerd en dus verbrand in de oven en niet in stukjes was gezaagd. “Ja” zei Tiana “maar de kist van opa past toch helemaal niet in de oven, dus moeten ze hem toch in stukjes hebben gezaagd?” Terwijl ze mij dit vertelt kijken wij elkaar aan en samen beginnen we hier een beetje om te gniffelen en Tiana steekt meteen haar koppie om de hoek. Inmiddels begreep ze goed hoe het in elkaar zit en dat opa niet in een gewone keukenoven is gecremeerd maar in een speciale oven voor mensen, en dat hij dus niet in stukjes is gezaagd. Ik pak mijn uitvaart-Lego er nog even bij om het nog een keertje te laten zien en samen spelen we er ‘uitvaartje’ mee. Tiana snapt het nu allemaal heel erg goed 😉

mensenboekje_wanmaker_uitvaart

Practice what you preach

Donderdag 10 maart 2022 wk.10

Met mijn werk heb ik natuurlijk dagelijks te maken met de dood. Met afscheid, rouw en verlies. Ik ben mij hierdoor heel bewust van de vergankelijkheid van het leven. Ik geniet hierdoor ook enorm van het leven, en ik spaar herinneringen. Ik maak overal foto’s en filmpjes van, want je weet maar nooit… Maar, dit gaat dan nooit over mij. Want ik ben jong en gezond, ik leef gezond en ik sport. Dus ik ga niet dood, toch?

Totdat ik afgelopen dinsdagochtend plotseling met de ambulance naar het ziekenhuis werd gebracht met enorme buikpijn, ongeveer 20 uur na een hele kleine standaard ingreep. Toen ging het plots wel over mij… Ze konden niets vinden, maar mijn situatie verslechterde zo snel dat ik toch direct aan de antibiotica moest. Gelukkig sloeg deze aan en knapte ik vrij snel weer op. Vijf dagen heb ik in het ziekenhuis moeten blijven en heb ik veel nagedacht over mijn leven en mijn werk. Over hoe ik anderen altijd adviseer hun uitvaartwensen op te schrijven, maar dit zelf eigenlijk nog nooit gedaan heb, op de muziek na dan.

Komende week zal ik dan ook even met mijn familie om tafel gaan zitten en mijn eigen uitvaartwensenboekje gaan invullen. Ik ga er nog steeds vanuit dat hij pas over 50 jaar nodig zal zijn, maar zoals ik afgelopen week heb mogen ervaren, toch gewoon voor de zekerheid.

Wilt u ook een uitvaartwensenboekje ontvangen? App dan ‘wensenboekje’ samen met uw adres naar 06-47266745.

uitvaart_heemskerk_wanmaker_uitvaart

Kleine uitvaarttrucjes

Vrijdag 4 maart 2022 wk.9

De uitvaart van Robbert is inmiddels een paar maanden geleden, maar zijn vrouw Sandra spreek ik nog regelmatig. Robbert is overleden aan kanker, die in de laatste fase van zijn leven ook in zijn lever zat. Dit zorgde ervoor dat zijn lichaam geel van kleur was geworden.

Zijn gezin heeft deze verandering relatief langzaam meegemaakt, maar voor mensen die hem een paar dagen of weken niet gezien hebben, was dit mogelijk een grote shock. Toch was er een grote behoefte voor persoonlijk afscheid nemen bij veel mensen, vooral bij zijn collega’s.

Zijn gezin koos ervoor om Robbert bij mij op te baren in een van de 24-uurs kamers waarna ik koos voor kamer ‘bloem’. Een sfeervolle kamer met kunstmatige verlichting. In deze kamer hangt normaal gesproken witte en zachte verlichting. Maar nu bij Robbert heb ik het lampje omgewisseld voor één met warm en gelig licht. Hierdoor zie je niet meer de verkleuring van zijn huid. In zijn kist ziet Robbert er weer uit als zichzelf en is hij makkelijker benaderbaar voor een ieder die daar nog behoefte aan heeft.

Dit ‘uitvaarttrucje’ is mij ongeveer 10 jaar geleden geleerd en heeft in deze situatie heel goed gewerkt. Een klein trucje, met groot resultaat. En Sandra is hier nog altijd dankbaar voor.

Het was haar tweede thuis

Donderdag 24 februari 2022 wk.8

Afgelopen week heb ik de uitvaart van Anneke mogen verzorgen. Anneke is 20 jaar van haar leven vrijwilligster geweest bij de Dieren- ambulance. Ze was de spil en de harde schijf van het bedrijf. Alle dagen van de week was ze aanwezig en heeft ze zich voor de dieren en medevrijwilligers ingezet.

Haar 3 zussen namen contact met mij op en deelden met mij haar verhaal. Een van de eerste vragen was “mag ze ook in een Dieren- ambulance in plaats van in een rouwwagen?” eigenlijk nog onder het mom van een grapje. Waarop ik reageerde “ja natuurlijk mag dat, als dat past, dan gaan we daar voor zorgen!”. Met verbazing en blijdschap wordt dit bericht ontvangen.

De volgende dag staat de Dierenambulance bij mij achter, op het moment dat Anneke haar baar gebracht wordt. Voordat wij haar daar in leggen gaan we alvast even passen in de ambulance.

Zo staan we even een tijdje te stuntelen, maar na het schuin leggen op een blok, en het weghalen van een handvat, hebben we het voor elkaar gekregen. Het past!

En hiermee is de grote wens van Anneke in vervulling gegaan en wordt ze op de dag van de uitvaart in de ambulance naar de koffie- kamer van haar werk gebracht waar haar afscheid plaatsvindt. Op de plek waar ze het liefste was, tussen alle mensen en dieren die ze het meeste lief had. Zelfs de papegaai was er even stil van. Na afloop staan alle vrijwilligers in uniform buiten en vormen een erehaag. Met hard applaus rijdt Anneke hierdoor heen. Een heel mooi voorbeeld van wat er allemaal mogelijk is.

column wanmaker uitvaart

De ballon van haar trouwdag hing nog boven haar kist

Donderdag 17 februari 2022 wk.7

Ik ben een gevoelsmens maar ook een realist. Ik heb een groot vermogen tot relativeren en ik kan voor heel veel dingen begrip op brengen of een oorzaak voor bedenken. Maar soms blijf ik ook in het onverklaarbare achter….

Afgelopen week heb ik de uitvaart mogen begeleiden van Leonie. Leonie is het nichtje van een collega ondernemer waar ik graag mee samenwerk. Deze collega heeft mij gevraagd deze uitvaart te begeleiden omdat het voor haar zelf te emotioneel was. Iets wat ik uiteraard met heel veel liefde doe.

Drie weken geleden was Leonie nog de stralende bruid toen ze trouwde met haar grote liefde Tom, toen al wetende dat ze niet lang meer zou leven. Nu, bijna drie weken later ontmoet ik Tom bij hun thuis, en ook Leonie is daar.

Ze ligt in het midden van de kamer in een open, door haar zelf uitgekozen, zwarte kist. Boven haar kist hangt een heliumballon van hun trouwdag, een hartje met 2 ringen erop. Deze ballon hing eerst in de hoek van de kamer maar is volgens Tom na haar overlijden uit zichzelf boven haar gaan hangen en heeft zich sindsdien niet meer verplaatst.

De dag van onze ontmoeting was het code geel buiten, en ik hoorde de tocht door het huis heen gieren. Ik zit op een stoel en kijk bijna 2 uur lang zo af en toe naar de ballon, maar deze verplaatst zich inderdaad niet. Hij was ook niet zachter geworden zoals deze ballonnen altijd doen. Het verwonderd mij.

Nu zullen hier ongetwijfeld wetenschappelijke redenen zijn waardoor dit gebeurd, maar ik wil stiekem eigenlijk toch wel heel graag geloven in wat anders. Vooral omdat het Tom heel veel troost heeft geboden.

wanmaker-uitvaart

Kunnen we het over iets gezelligers hebben?

Donderdag 10 februari 2022 wk.6

En nog meer van deze ‘dooddoeners’. Een van de zinnen, gebruikt in de nieuwe reclamecampagne van SIRE, deze week gelanceerd vanuit de overheid: “De dood, praat erover. Niet eroverheen”. En ik ben zóóó blij met deze nieuwe campagne! 

Zoals velen misschien al weten of hebben gelezen is het een persoonlijke missie van mij, om afscheid en de dood laagdrempelig en bespreekbaar te maken. De dood en rouw is zo’n groot en belangrijk onderdeel van het leven, maar toch willen velen van ons er nog altijd niet over praten. Dit is ook een van de redenen dat ik in samenwerking met ‘Erfrechtinfo’ en ‘Geld uit de Stenen’ een informatie beurs over Erfrecht en Uitvaart organiseer, om het voor de mensen makkelijk te maken om informatie te krijgen en de drempel lager te maken om het gesprek aan te gaan.

Zo stapte een paar weken geleden meneer Burger spontaan bij mij de winkel binnen, een ‘jonge’ vitale heer van 87 jaar oud, en hij wilde met mij eventjes om tafel. “Ik ben nog láng niet van plan dood te gaan hoor, maar wil het voor de zekerheid wel alvast geregeld hebben”. We drinken een kopje thee en kletsen gezellig over het onderwerp en vullen ondertussen samen zijn uitvaartwensenboekje in. Na afloop zegt hij “ik dacht dat het een heel zwaar gesprek zou zijn, maar ik vond het eigenlijk heel fijn. Ik ben blij dat ik ben geweest.”

Informatiebeurs Erfrecht en Uitvaart
Dinsdag 22 februari van 10.00-21.00 uur Jansheeren te Heemskerk. Non stop presentaties en gratis toegang. 

Kijk voor het programma op onze website: www.wanmakeruitvaart.nl

Wanmaker Uitvaart heemskerk

"De reactie van mijn moeder"

Donderdag 3 februari 2022 wk.5

Vorige week schreef ik een stukje over een jeugdherinnering van mij aan het overlijden van mijn oma zo’n 30 jaar geleden. Deze herinnering heeft ook veel losgemaakt bij mijn moeder, en hierom heb ik haar gevraagd deze week haar perspectief met ons te willen delen.

Toen ik het stukje van Mandy las schrok ik in eerste instantie een beetje. Niet om wat zij vertelde, want dat was mij niet nieuw, maar wel om de herinnering en emoties die dat vervolgens weer bij mij naar boven haalde. Het overlijden van mijn moeder overkwam ook mij/ons zeer plotseling, Mandy was toen 10 en ik ongeveer 40 jaar oud. Hoewel wij nog wel afscheid van haar hebben kunnen nemen in het ziekenhuis, was de eerstvolgende keer dat wij haar weer zagen in het uitvaartcentrum toen ze al gekleed in de kist lag.

Voor mij was het mijn moeder niet meer en de schok was voor ons zo groot dat ik bedacht dit mijn kinderen niet aan te willen doen.

Achteraf, met de kennis van nu, zou ik zoveel dingen anders hebben gedaan. Dan had ik er voor gezorgd dat mijn moeder nog voor haar overlijden in het ziekenhuis was bediend, iets wat voor haar als zeer katholieke vrouw, van zeer grote waarde was geweest. Had ik geholpen bij het geven van de laatste verzorging. Had ik haar haren gekruld, oogschaduw en lippenstift op gedaan, nagels mooi gelakt, haar bril op gezet en een sjaaltje omgedaan om haar opgezette hals te verdoezelen. Ik weet zéker dat ik dan mijn moeder wél had terug gezien en ook mij kinderen de ruimte had gegeven om zelf afscheid van haar te nemen.

Hoewel ik weet dat het een gebrek aan kennis en begeleiding is geweest, voel ik tot op de dag van vandaag nog altijd spijt en schuldgevoel over hoe toen de dingen zijn gegaan. Dit is voor mij een hele grote motivatie om mijn dochter Mandy te helpen in haar werk als uitvaartverzorgster. Omdat ik weet hoe belangrijk het is en hoe het ook zó anders kan!

wanmaker_uitvaart_column

"In mijn fantasie was ze een monster geworden."

Donderdag 27 januari 2022 wk.4

Er wordt mij regelmatig advies gevraagd over hoe om te gaan met kinderen en de dood, rouw en uitvaart. Dit zijn vaak vragen waar ik geen standaard ant- woord op kan geven, want iedere ouder kent zijn eigen kind het best. Iedere situatie is anders en ieder mens heeft hier zijn eigen gedachtes en gevoelens over. Wel kan ik hier advies over geven, uit professioneel oogpunt, als moeder van 2 jonge kinderen (7 en 10 jaar) en als ervaringsdeskundige.

Zo kan ik mij namelijk nog heel goed het overlijden van mijn eigen oma herinneren, ik was toen even oud als dat mijn dochter nu is, 10 jaar. Mijn oma overleed heel plotseling na een acute opname in het ziekenhuis. Ik was dol op mijn oma! Ze was een échte, zo een waar we mochten logeren en dan spelletje rummikub speelde, patatjes met kip aten en stiekem tot laat mochten opblijven.

Ik was intens verdrietig na haar plotselinge overlijden en wilde haar zien om afscheid van haar te nemen. Mijn ouders kozen er destijds voor om mij haar niet meer te laten zien, want oma was erg veranderd en het was beter voor mij om haar niet meer te zien. Ik ben er van overtuigd dat mijn ouders het beste met mij voor hadden en mij hebben willen beschermen voor de harde werkelijkheid. En nog altijd heb ik respect voor hun keuze.

Wat er toen alleen wel gebeurde was dat mijn fantasie het had overgenomen. Mijn oma was in mijn hoofd een monster geworden zoals ik in tekenfilmpjes weleens had gezien. Pas in mijn late volwassen leven en in mijn 11 jaar werk als uitvaartverzorgster ben ik gaan realiseren dat dit beeld ver van de werkelijkheid was. Wat zou ik nog graag terug willen naar dat moment van toen en het over doen met de kennis van nu…

Wij hebben als volwassenen vaak de neiging om onze kinderen te beschermen tegen de dood, maar helaas kunnen wij ze niet beschermen, want de dood ís er nu eenmaal. Wat we wel kunnen doen is ze zo goed als mogelijk begeleiden bij de dood. Hoe moeilijk dat ook is.

Wanmaker Uitvaart heemskerk

"Dé perfecte uitvaart."

Donderdag 20 januari 2022 wk.3

Hiermee zal u mogelijk denken dat ik nu ga vertellen wat in mijn opzicht dé perfecte uitvaart zou zijn. Maar dat is niet aan mij…

Toen ik, nu bijna 11 jaar geleden, begon als uitvaartverzorgster was dit de eerste periode wel mijn streven. Ik wilde dé perfecte uitvaart neerzetten. Maar steevast faalde ik, ongeveer 3 jaar lang haalde ik mijn eigen streven niet. Want er ging/gaat namelijk altijd wel íéts mis rondom een uitvaart. Of het is iets wat ik achteraf an- ders had willen doen, of iets wat tóch mooier of beter had gekund. Ik was nooit tevreden en altijd teleurgesteld in mezelf.

Totdat mijn moeder een keer aan mij vroeg: “maar is de familie ook ontevreden?” Dat kon ik gelukkig met “nee” beantwoorden. “Dan stel je jouw doelen verkeerd” zei ze. Ik moest geen perfecte uitvaart neer willen zetten, maar een tevreden familie!

Sindsdien is mijn zelfvertrouwen enorm gegroeid en ben ik in mijn vak als uitvaartverzorgster krachtiger en tevredener geworden. Want of het nu een afscheid is bij de familie thuis waarbij ze zelf met hun telefoon Spotify bedienen, of het de strak geregisseerde uitvaart in een crematorium of kerk is, overal loopt het wel een keer even anders. Maar iedere uitvaart is nu perfect voor mij. Als de familie maar tevreden is en in liefde kan terugkijken op het afscheid van hún dierbare.

wanmaker_uitvaart_column_

"Hij is weer thuis."

Donderdag 13 januari 2022 wk.2

Dit klinkt misschien heel gek, maar ik heb vandaag iemand blij gemaakt. Een moeder door haar zoon na 18 jaar weer bij haar thuis te brengen. Althans, zo ervaarde ze het.

Achttien jaar geleden is hij verongelukt en is toen begraven op een mooi plekje bij Eikenhof. Veel troost heeft ze hier gevonden, en vooral de eerste jaren kwam ze er veel. Met veel liefde heeft ze al die jaren zijn plekje verzorgd, plantjes geplant, kaarsen gebrand en bloemen neergelegd. Maar het gevoel was veranderd, en hoewel ze er nog altijd met heel veel liefde kwam, voelde het soms ook als een verplichting om heen te gaan. Zijn plekje moest er immers wel altijd mooi uit blijven zien.

Ze wilde hem nu graag thuis hebben en heeft mij gevraagd hierbij te helpen. Toen ik deze vraag kreeg wist ik nog niet dat ik haar zoon ook gekend heb. Maar na een kort gesprekje viel het kwartje vrij snel en voelde het voor mij als een grote eer om dit te mogen verzorgen.

Op de datum van opgraven heb ik vol verwondering gekeken naar hoe zijn American Football-bal, die nog helemaal voorzien van handtekeningen, volledig intact werd opgegraven. Samen met zijn sieraden en de as heb ik ook deze vandaag aan zijn moeder mogen geven. Toen ik de drempel overstapte keek ze naar wat ik in mijn handen had, en zei met een glimlach tegen mij: “hij is weer thuis”.

mandy-wanmaker

"Ome Frank de spontane spreker."

Donderdag 6 januari 2022 wk.1

Wanneer iemand komt te overlijden heb ik meestal twee grote gesprekken met de nabestaanden. De eerste kort na het overlijden en de tweede na een paar dagen, om het draaiboek voor de uitvaart op te maken. Tijdens dit gesprek stemmen we het programma af op de gereserveerde tijd. Met de ervaring die ik heb gaat dit bijna altijd goed. Maar ik zeg bíjna. Want af en toe is er iemand als ‘ome Frank’ die zich op de dag van de uitvaart bij mij meldt. Hij wil ook graag nog wat zeggen. Ondanks de strakke tijdsplanning wil ik niemand teleurstellen dus overleg ik met de familie. Indien zij akkoord gaan met de wensen van ome Frank benadruk ik hem duidelijk dat hij maximaal 5 minuten kan spreken. “Geen probleem” zegt ome Frank, “ik heb maar een paar steekwoorden opgeschreven”. Dan begint mijn controlefreak-hart al harder te bonzen. En inderdaad, wanneer hij aan de beurt is blijken mijn zorgen gegrond wanneer hij zijn speech begint met; “In 1939 is Elly geboren”. Na 10 minuten word ik onrustig, maar ome Frank helaas nog niet. Wat moet ik doen? Ik begin langzaam wat stapjes naar voren te nemen om zo oogcontact met de familie te krijgen. Gelukkig ziet ome Frank mij ook en pakt dit op als een teken en sluit zijn speech na 13 minuten af. Ik probeer hierna wat tijd in te halen met wat uitvaarttrucjes. Dit lukt aardig, maar we zijn evengoed 7 min te laat de aula uit. Ik help hierom de aulamedewerker met het opruimen van de aula en ik krijg een knipoog bij vertrek. En ik weet dat er geen verlenging aulatijd in rekening wordt gebracht. Nog vol stress en adrenaline, maar oplucht loop ik in de richting van de koffie kamer. De familie is blij en heeft hier allemaal niets van meegekregen en ook ome Frank is tevreden. En zo is dus ook mijn dag weer goed.

wanmaker-uitvaart-blog-

Mijmermomentjes 2021

Vrijdag 30 december 2021 wk.52

Meestal heb ik zo’n 2x per jaar mijn mijmermomentjes. Een moment waarop ik even stilsta en mijn/ het leven overdenk. Het eerste moment is altijd met mijn verjaardag, bij het ontvangen van de lieve berichtjes van d mensen om mij heen. Dan tel ik weer mijn zegeningen, ben ik blij en dankbaar voor alle lieve en goede mensen in mijn leven. Dan verdwijnt d onzekerheid, of ik het allemaal nou wel zo goed doe, weer even voor een tijdje naar d achtergrond. Het tweede mijmermoment is altijd met oud en nieuw bij de aftelling naar het nieuwe jaar. Het moment waarop ik alle hoogte en dieptepunten van het afgelopen jaar voorbij laat gaan en mij realiseer dat er weer een nieuw jaar vol onzekerheden op ons te wachten staat. Vorige jaarwisseling kon ik niet bedenken dat er een tweede jaar lockdown door corona zou zijn, ik helemaal zelfstandig zou gaan met Wanmaker Uitvaart, met mijn moeder voor vast bij mij in de winkel zou komen en ik privé mensen heb moten loslaten en heb mogen verwelkomen. Zo kan ik voor komend jaar ook niet verzinnen wat mij/ons nog t wachten staat. Het enige wat ik wel kan doen, net als alle andere jaren, is er weer het best van maken. Wat de situatie ook met zich meebrengt. Ik heb ren hoop liefde, zorg en energie om te geven aan mijn kinderen, familie, vrinden en alle mensen die komend jaar op mijn pad zullen komen i.v.m. mijn werk. Ik wens iedereen alle liefde en kracht toe voor het komend e jaar om te kunnen dragen wat we moeten dragen.

uitvaartwensenwanmakeruitvaart

Het lijkt wel alsof ze het heeft aangevoeld

Donderdag 2 december 2021 wk.48

Kent u die verhalen ook, waar er na een plotseling overlijden er achteraf allemaal vreemde ‘puzzelstukjes’ in elkaar leken te vallen? Alsof ze het hebben aangevoeld. Zo ook bij het verhaal van Janet. Janet is afgelopen zomer plotseling overleden en haar ‘puzzelstukjes’ gaan ongeveer een maand eerder terug in de tijd. Zo vraagt ze spontaan op een avond aan haar man om samen oude cd’s te gaan luisteren en fotoalbums te bekijken. Een paar dagen later roept Janet haar dochter bij zich om haar nieuwe jurk te laten zien. Iets wat ze eigenlijk nooit deed. Maar dit was een hele bijzondere jurk, een met bijna alle kleuren van de regenboog, terwijl haar moeder eigenlijk alleen maar zwart droeg… Toen haar plotselinge overlijden kwam viel er voor haar familie een hoop dingen op z’n plek. Het was alsof ze in die laatste maand onbewust haar eigen uitvaartwensen had doorgegeven. Want haar gezin wist nu precies welke muziek ze wilde, welke foto’s getoond mochten worden en welke kleding ze aan zou krijgen. Deze informatie is zó waardevol voor hen geweest. Met dit als voorbeeld zou ik u allen dan ook raag mee willen geven: praat met elkaar over de dood en maak je uitvaartwensen bekend. Want we weten zelden exact wanneer we gaan…

opa kip

Eieren voor je geld

Donderdag 25 november 2021 wk.47

Afgelopen week heb ik de uitvaart van Ben mogen verzorgen. Ben was een gepensioneerd man, maar vroeger was hij eierenboer. Een krachtige man die zijn hele leven hard heeft gewerkt. Aan mij de eer om samen met zijn liefhebbende gezin een zo waardig mogelijk afscheid te creëren. Toen ik bij hun thuis kwam om de uitvaart te bespreken zag ik een prachtige stenen kip staan met een bordje op zijn nek “opa Kip” (zo werd hij genoemd door zijn kleinkinderen). In de gang stond een mooi houten eierenkistje met daarop zijn naam. Ik vraag het gezin of wij hier misschien iets mee kunnen doen? Zo laat ik de kip in een bloemstuk verwerken en plaatsen we het eierenkistje, met hierop een foto, voor de kist. Een witte kist, want Ben hield van eierschaal-wit. Ook voor de rouwkaart kozen we voor wit papier en witte envelop. Aan de binnenkant van de envelop een foto van zijn knalgele vrachtwagen dat er direct bij het openen meteen uitsprong.

Alles bij elkaar vormt een prachtig plaatje en een persoonlijk geheel. Een afscheid waarvan de familie zegt met veel liefde op terug te kunnen kijken. Mijn week is weer goed 😉.

wanmaker-uitvaart-blog-

Gooi mijn as maar in de afvalbak

Vrijdag 18 november 2021 wk.46

Wat de waarde van as is, is voor iedereen verschillend. Voor de een is het mespuntje as in een sieraad heel waardevol, terwijl een ander weer doodleuk roept “Gooi mij maar in de afvalbak” of de klassieker “Zet mij maar bij grofvuil”.

Wanneer iemand bij mij in de winkel komt om iets uit te zoeken voor de as zeg ik altijd “de waarde van as is de symbolische waarde die u er zelf aan geeft”. Met deze woorden kan soms een heel stukje schuldgevoel worden weggenomen. Want het komt heel veel voor dat men graag een klein deel van de as wil bewaren in een mooi object of sieraad, maar dan niet goed weet wat er met het resterende deel moet gebeuren. Het is namelijk nog best veel wat er overblijft na een crematie. Gemiddeld zo’n 3/3,5 liter. Men wil het dan niet prominent in huis zetten, maar voelen zich ook schuldig wanneer het de meterkast in verdwijnt. Door uit te leggen dat zij zelf eigenlijk de waardebepalers zijn, voelt men zich daarna vaak gerustgesteld bij de gedachten de resterende as te gaan verstrooien. Vaak raken we dan met elkaar in gesprek en komen we op ideeën om met de overgebleven as te gaan doen. Zo heeft Bets laatst besloten om de as van haar man in een biologische urn onder een boompje in haar tuin te begraven: “Wanneer ik zomers dan lekker buiten zit, is Jan toch altijd bij me”.

column-kerstslingers-21-dec-2023

Wat doen we met vader met kerst?

Donderdag 23 december 2021 wk.51

Vorig jaar november kwam Lidia te overlijden. Zo vlak voor de feestdagen kwam Bert r dus alleen voor te staan. Lidia en Bert waren een samengesteld gezin met hun 5 kinderen in de leeftijd rond de 40 jaar. Vorig jaar was Bert vastbesloten: “ik blijf alleen met de feestdagen!” Hij wilde niet dat de kinderen zouden denken “wat doen we met vader met kerst”. Hij voelde zich teveel en bezwaard en wilde ze niet tot last zijn. En zo geschiede. Bert was alleen met de kerst.. Afgelopen week sprak ik Bert weer en ik vroeg hem wat voor dit jaar de plannen waren. Dit jaar ging hij het anders doen, en heeft op iedere feestdag met een van de kinderen afgesproken. Hij vertelde hoe hij het vorige jaar het ‘niet goed’ had gedaan. Dat hij het voor de kinderen had ingevuld maar hen hier uiteindelijk alleen maar te kort en verdriet mee had gedaan. Mandy, we zijn weer een jaartje ouder en weer een jaartje wijzer. Dit jaar doen we het weer anders en we maken er gewoon het beste van”.

Het eerst jaar na overlijden is het jaar van de eerste keren. Men moet het leven en zo ook de feestelijke dagen weer opnieuw vorm leren geven. Dit kost nu eenmaal tijd. Maar er is altijd weer de keuze om het een volgend jaar weer anders te doen. Help elkaar hierbij alstublieft. Maak er iets liefdevols van met elkaar.

heartstone

Het zijn er meer dan je denkt

Donderdag 16 december 2021 wk.50

Afgelopen zondag was wereld lichtjesdag. De dag waarop overleden kinderen worden herdacht d.m.v. het branden van een kaarsje om 19.00 uur ’s avonds lokale tijd, wereldwijd. Het verliezen van een kind is het ergst wat je kan overkomen zegt men, en het voelt onnatuurlijk om in ‘de verkeerde volgorde’ dit leven te verlaten. Maar helaas overkomt dit veel mensen om ons heen. Een miskraam, een stilgeboren baby, een klein kind wat ziek is, een tiener die is verongelukt, maar ook de 60-jarige man die overleden is aan een hartstilstand waarvan zijn 88-jarige moeder nog in leven is. In al deze gevallen blijft het je kind en niets is zo hartverscheurend als dat. Op deze dag heb ik kleine hearts stones buiten mijn uitvaartwinkel neergelegd voor d mensen om mee te nemen, voor zichzelf of om weg te geven Ik heb er een briefje bij gehangen en een post over geplaatst op mijn social media in de hoop dat ik een paar van deze ouders zal bereiken.

Wanneer ik zondagavond mijn steentjes weer naar binnen haal tel ik ze na, er zijn er in totaal 27 meegenomen. Dat waren er écht veel meer dan dat ik had verwacht.. Maandagochtend open ik mijn Facebook en vindt het volgende berichtje: “Lieve mensen van Wanmaker Uitvaart, dank jullie wel voor het steentje. Het heeft mijn moeder heel veel goed gedaan in een voor haar nog altijd moeilijke tijd…” Met een glimlach op mijn gezicht app ik mijn moeder: “mama, we hebben weer mensen blij gemaakt”.

wanmaker-uitvaart-blog-

Het geven van de laatste verzorging

Vrijdag 9 december 2021 wk.49

Vroeger werd dit nog ‘afleggen’ genoemd, een naar woord vind ik zelf. Klinkt een beetje als omleggen maar dan anders. Terwijl het in mijn beleving juist een van de mooist onderdelen is van het vak. Vaak krijg ik de vraag of ik het niet eng of vies vind, maar als ik dan uitleg wat het me dit doet zeggen ze altijd hetzelfde “wat ontzettend  mooi dat dit zo kan”.

Ik vraag altijd aan de nabestaande of ze eventueel aanwezig willen zijn of willen helpen tijdens de laatste verzorging want het kan een heel belangrijk onderdeel zijn van het afscheidsproces en de rouwverwerking.

Zeker wanneer iemand een langdurig ziekbed heeft gehad is het werk zo ontzettend dankbar. je kan n lichaam weer verzorgen, huid weer aanraken, haren weer borstelen, tanden poetsen, zonder dat het pijn doet. het is zo mooi om te zien hoe iemand onder de verzorging van jouw handen ziet veranderen van een ‘patiënt’ weer naar de heer of dame die ze altijd al waren. Het lijden is voorbij en de menswaardigheid komt weer terug in het lichaam. En wanneer ik hier aan heb mogen bijdragen is mijn dag weer goed.

logo wanmaker uitvaart heemskerk

"Ze heeft zulk mooi haar"

Donderdag 11 november 2021 wk.45

Het was vroeg in de middag toen ik aankwam bij het woonhuis van Marieke en Tom. “Kom maar mee naar boven” zegt Tom tegen mij “ze ligt op bed”. Marieke is deze ochtend niet meer wakker geworden. “Het lijkt net alsof ze gewoon slaapt”, zegt Tom terwijl hij achter haar in bed gaat liggen. Ze was ziek en had veel pijn waardoor zij en Tom al enige tijd niet meer bij elkaar in bed lagen en elkaar konden aanraken. Nu kon hij eindelijk weer even bij haar kruipen en tegen haar aan liggen. Hij vertelde mij hun verhaal terwijl hij met zijn handen door haar haren ging. “Ze heeft ook zulk mooi haar.” Dit aandoenlijke plaatje raakt mij tot in mijn kern, want hoe kan ik zo’n prachtige laatste moment nou doorbreken? Dus ik vraag aan Tom of hij het fijn vindt om nog even samen te blijven en dat ik dan op een later moment terugkom? “Misschien toch nog 5 minuutjes”, zegt Tom. Ik loop de trap weer naar beneden om samen met mijn collega in de gang te wachten. We horen Tom zachtjes tegen haar praten… 5 minuten later horen we de deur opengaan, hij is er klaar voor. We mogen haar meenemen. Ik stel hem voor om een plukje haar af te knippen zodat hij deze kan bewaren en kan aanraken wanneer hij dat wil. Een glimlach ontstaat op zijn gezicht en hij pakt een schaar.

Tom en ik hebben nog regelmatig contact, en iedere keer weer vertelt hij mij hoe blij hij was met die laatste 5 minuten en hoe vaak hij nog aait over het losse plukje haar. Dan ontstaat er weer een glimlach op mijn gezicht en ben ik weer dankbaar voor het mooie werk wat ik toch iedere keer weer mag uitvoeren.

column week 44 2021

Het verdriet van het verliezen van een kind slijt nooit. Ook na 20 jaar niet.

Donderdag 4 november 2021 wk.44

Ruim een jaar geleden heb ik de uitvaart van de moeder van Ans mogen verzorgen, maar nog altijd hebben we contact. Soms komt ze even binnen in de winkel en maken we een praatje. Ans vertelt mij dat de periode van 20 jaar grafrust van haar overleden dochter (toen slechts 22 jaar oud) bijna is verstreken en hoeveel moeite ze hier mee heeft. Ze voelt zich schuldig en verdrietig wanneer het graf geruimd zou worden. Maar omdat ze ouder wordt, weet ze ook dat ze er steeds minder vaak naartoe zal gaan. Ik vraag haar of ze weleens heeft nagedacht over opgraven en de overblijfselen dan te laten cremeren. Met grote ogen kijkt ze me aan en zegt “kan dat dan?”. Ik leg uit, dat ze de as dan gewoon bij haar thuis zou kunnen bewaren in een mooie urn of ander object, en dat de kosten lager zijn, dan weer opnieuw 20 jaar het graf verlengen. “Ja dat wil ik wel. Kan ik dan ook haar ring en kettinkje terugkrijgen?” vraagt ze. En ik hoor de trilling in haar stem. Op de dag van de opgraving ben ik op verzoek van Ans persoonlijk aanwezig bij het opgraven en al vrij snel vinden we de ring, het hangertje en haar knuffelhondje terug. Ik zie hoe de graver met heel veel zorgvuldigheid en eerbied haar beenderen opgraaft en in een kist neerlegt. Samen brengen wij haar naar het crematorium. Over 30 dagen mag ik de as weer ophalen en weet ik dat ik een moeder weer blij kan maken, want het verdriet van het verliezen van een kind, slijt nooit. Ook na 20 jaar niet.

column wanmaker uitvaart

“Het bleek uiteindelijk een van de mooiste dagen van mijn leven”

Vrijdag 28 oktober 2021 wk.43

Je eigen uitvaart bepalen horen we gelukkig steeds vaker, maar je eigen overlijden regisseren heb ik nog niet heel veel meegemaakt. En helemaal niet zoals Johanna het heeft gedaan. Na een aantal jaren van ziek zijn besloot ze tegen het einde, te kiezen voor euthanasie. Met de datum in de planning en de goedkeuring van de artsen, heeft ze de laatste dagen van haar leven doorgebracht in het strandhuis van hele goede vrienden. En elke dag kwam er een groepje familie of vrienden langs om de dag met haar door te brengen en afscheid van haar te nemen. Zo hebben ze nog met elkaar wijn gedronken, muziek gemaakt, langs het water gewandeld en mooie gesprekken gevoerd bij het kampvuur. De laatste dag kwamen alleen haar broers, zus en twee beste vrienden. “Ik dacht dat het een van de zwaarste dagen uit mijn leven zou worden, maar het was uiteindelijk een van de mooiste”, vertelde haar zus later tegen mij. Ze vertelden mij wat een gevoel van rust en acceptatie er overheerste. En dat toen de huisarts was geweest, en Johanna haar ogen sloot, er van buiten een libelle kwam aangevlogen die naast haar op haar kussen ging zitten. Het was écht een heel mooie dag.

logo wanmaker uitvaart heemskerk

"Met oma aten we altijd pannenkoeken, en dat willen we nu ook"

Donderdag 21 oktober 2021 wk.42

Het was middenin de lockdown toen mevrouw kwam te overlijden. Met maximaal 30 personen bij het afscheid aanwezig mogen zijn en de horeca gesloten. Een verdrietige situatie was het sowieso, en deze omstandigheden hebben het allemaal nog veel zwaarder gemaakt. Gelukkig waren er ook af en toe lichtpuntjes, zoals bij deze familie. Bij het aanname gesprek vertelden d kinderen en kleinkinderen mij, dat het altijd een traditie was om met de verjaardag van oma met de hele familie pannenkoeken te gaan eten in een restaurant, en dat ze hier zoveel mooie herinneringen aan hebben. Oma zou bijna jarig zijn, dus het verdriet dat deze traditie er nu niet meer zou zijn, kwam even binnen.

Toen ik ze voorstelde, om nu met haar afscheid pannenkoeken te gaan eten, keken ze mij dan ook vol enthousiasme aan. Ik denk graag in oplossingen en ben van mening dat als je écht iets graag wilt, dat het geregeld kan worden. Ik belde met de koffiekamer van het crematorium en vertelde de wens. En enkele dagen later zaten zij daar, met z’n allen pannenkoeken te eten. OP de tafels hadden we de zelfgemaakte kleedjes van mevrouw neergelegd, die na afloop verdeeld werden onder de gasten, als aandenken. De sfeer was gezellig en er werden mooi herinneringen met elkaar gedeeld. “Hoe bizar dat het eten van een pannenkoek zoveel troost kan bieden”, aldus de dochter. “Fijn dat dit nu, ondanks alles, toch mogelijk is.”

wanmaker-uitvaart-blog-

Een rouwstoet passeert, hoe heurt het eigenlijk?

Vrijdag 15 oktober 2021 wk.41

Wanneer ik voor een rouwstoet uitloop erger ik me vaak groen en geel aan wat er gebeurt op straat. Hoe de stoet wordt doorgesneden door een ongeduldige automobilist, we worden ingehaald door een groepje langs scheurende scooters omdat we ‘te langzaam’ rijden of wanneer er geen voorrang wordt verleend op plekken waar het wel zou kunnen of zelfs moeten. We zijn behoorlijk opzichtig met onze raamvlaggetjes, dus opgemerkt worden we wel. Maar we zijn de etiquette zo verleerd dat het niet eens meer tot ons doordringt dat we even stil kunnen staan en voorrang mogen verlenen.

Maar heel af en toe, word ik ook weer heel aangenaam verrast. Zie ik plots hoe een rij met fietsers stilstaan en afstappen. Zet een jonge gozer de motor van z’n brommer uit en neemt zijn helm in zijn handen, zie ik hoe een moeder aan haar kindjes uitlegt dan ze even stil moeten zijn en wordt er midden op de rotonde stilgestaan zodat de hele stoer voor kan gaan en bij elkaar kan blijven.

Vaak met dat soort momenten hoor ik aan het eind van de rit van de nabestaanden in de auto: “Zagen jullie dat? Wat was dat mooi he. Ik had de tranen in mijn ogen staan.”

mandy-wanmaker

"Doe de kist maar zo snel mogelijk dicht."

Donderdag 7 oktober 2021 wk.40

Deze woorden hoor ik regelmatig, en wanneer deze passend bij de situatie is, is deze natuurlijk helemaal prima. Maar dit keer had ik er geen goed gevoel bij, het plaatje klopte niet.

Mevrouw is vrij plotseling overleden en er heerst heel veel verdriet. Wanneer ik ’s avonds laat mevrouw kom ophalen in het verzorgingstehuis zit haar hele gezin bij haar op de kamer. “Doe de kist maar zo snel mogelijk dicht, we hoeven haar hierna niet meer te zien” zegt de kersverse weduwnaar tegen mij, met de tranen in zijn ogen.

Ik leg uit dat ik er uiteraard ben om te doen wat zij willen, maar toch vraag ik aan hen of zij deze beslissing pas willen nemen wanneer ze mevrouw de volgende dag weer hebben gezien nadat wij haar de laatste verzorging hebben gegeven. Ze gaan akkoord.

De volgende morgen kom ze langs. Mevrouw is verzorgd, het haar keurig gekamd, met haar nieuwe bloesje met rozen aan en haar eigen geurtje op ligt ze in de uitgekozen kist. Ik heb een muziekje aangezet en de kaarsjes aangestoken. Meneer gaat als eerste naar binnen, en ik hoor hem alleen maar herhalen “o wat mooi dit, wat fijn, o wat mooi”. De tranen schieten in mijn ogen.

Hij komt weer naar buiten en ik krijg een dikke knuffel van hem en zegt: “Dank je wel Mandy, je hebt gelijk, laat de kist maar open”.

Bij een overlijden kunt u ons dag en nacht bellen

Voorbespreking aanvragen

Vrijblijvend en kosteloos gesprek.

Lees verder…

Gratis laatste-wensenboekje

Uitvaart invullen naar uw wensen.

Lees verder…

Elders een verzekering?

Ook dan kunnen wij uw uitvaart verzorgen.

Lees verder…