Met de fakkels in de lucht

16 mei 2024, week 20

Als een puzzel in elkaar

9 mei 2024, week 19

De winkel, werkt het?

2 mei 2024, week 18

Appeltaart recept

25 april 2024, week 17

Ontroerend cadeautje

18 april 2024, week 16

Ontroerend cadeautje

18 april 2024, week 16

Slaap kindje slaap

11 april 2024, week 15

Vergeet-me-niet

4 april 2024, week 14

Liefdevol netwerk

28 maart 2024, week 11

Afgelopen week heb ik een verdrietig en hartverscheurend afscheid mogen begeleiden waarbij, door zeer uitzonderlijke omstandigheden, er geen financiële middelen waren om het afscheid te verzorgen. Maar het ging mij (en zoveel andere betrokken mensen) zo aan het hart dat ik mijn netwerk heb ingezet. Nooit eerder in de 5 jaar dat Wanmaker Uitvaart bestaat heb ik op deze manier een beroep op iemand gedaan. Maar wat ben ik blij en dankbaar dat ik dit nu gedaan heb.

Dankbaar voor het vertrouwen dat ik binnen mijn netwerk heb opgebouwd. Niemand trok mijn verzoek tot het leveren van een bijdrage in twijfel. Met geen enkele uitzondering heeft iedereen zijn of haar dienstverlening gratis of met uitzonderlijke korting aangeboden om zo deze familie te helpen. Zo is de kist gedoneerd, de bloemen geschonken, de balseming voor niets gedaan, de kerk was gratis en zelf het crematorium heeft alleen een kostencompensatie doorgerekend. Ik ben hier echt zo ontzettend trots op en dankbaar voor.

I love my job and the people in it! ❤️

Maar ik hoop dat ik het nooit meer aan ze hoef te vragen.

Linten-ritueel

21 maart 2024, week 12

Liefdevol netwerk

14 maart 2024, week 11

Afgelopen week heb ik een verdrietig en hartverscheurend afscheid mogen begeleiden waarbij, door zeer uitzonderlijke omstandigheden, er geen financiële middelen waren om het afscheid te verzorgen. Maar het ging mij (en zoveel andere betrokken mensen) zo aan het hart dat ik mijn netwerk heb ingezet. Nooit eerder in de 5 jaar dat Wanmaker Uitvaart bestaat heb ik op deze manier een beroep op iemand gedaan. Maar wat ben ik blij en dankbaar dat ik dit nu gedaan heb.

Dankbaar voor het vertrouwen dat ik binnen mijn netwerk heb opgebouwd. Niemand trok mijn verzoek tot het leveren van een bijdrage in twijfel. Met geen enkele uitzondering heeft iedereen zijn of haar dienstverlening gratis of met uitzonderlijke korting aangeboden om zo deze familie te helpen. Zo is de kist gedoneerd, de bloemen geschonken, de balseming voor niets gedaan, de kerk was gratis en zelf het crematorium heeft alleen een kostencompensatie doorgerekend. Ik ben hier echt zo ontzettend trots op en dankbaar voor.

I love my job and the people in it! ❤️

Maar ik hoop dat ik het nooit meer aan ze hoef te vragen.

Expositie Doodgewoon

7 maart 2024, week 10

Afgelopen week was ik even weg, voor het eerst alleen, naar zuid Spanje. En wat vond ik het spannend! Voor het eerst alleen vliegen, een auto huren, rijden in een vreemd land en mezelf 5 dagen lang zien te vermaken. Maar ik heb mezelf verbaasd en in deze dan ook weer veel over mezelf geleerd. Ik heb genoten van de zon, veel gewandeld en ook flink wat werk verzet. Werk dat normaal gesproken blijft liggen, zoals het werken aan onze nieuwe website die hopelijk binnenkort online komt, en het organiseren van onze eerste:
*‘Expositie Doodgewoon’ – Uitvaart expositie waarbij alle creatieve aspecten van De Dood tot leven komen. *
Deze organiseren we op zaterdag 13 april van 11 tot 16.00 uur in de Dorpskerk van Heemskerk. Tijdens deze expositie zijn er verschillende elementen van ons mooie werk te bekijken, aan te raken en vragen over te stellen. Onderwerpen als rouwdoeken/wades, uitvaartfotografie, uitvaartkisten, urnen en sieraden, digitale rouwkaart, rouwTaart met rouwservies, bloemen en ballonnen, bloemen in hars, onze eigen Skoda-rouwvervoer, trooststeentjes beschilderen voor kinderen, live uitvaartmuziek, wordt er op locatie een kist gewrapt en wordt er nog een hele speciale kist onthult! “Een kist waarvoor je echt een ezel moet zijn, om daarin te willen liggen”.
Bent u ook nieuwsgierig? 😉
Iedereen is welkom om te kijken en vragen te stellen om zo het onderwerp ‘dood’ nog laagdrempeliger en bespreekbaarder te maken.

Aangifte van overlijden

29 februari 2024, week 9

Vaak schrijf ik over kleine liefdevolle gebeurtenissen die inspireren of ontroeren. Overigens altijd met toestemming en vaak met trots van de nabestaanden. Maar soms schrijf ik om mensen te informeren. Nu heb ik gemerkt dat er veel vragen zijn rondom de aangifte van overlijden en daarom wil ik u hier graag wat over vertellen.

In Nederland is de wet zo geregeld dat wij als uitvaartverzorgers pas een overledene mogen verzorgen als er een(schouw)arts is geweest om de dood officieel vast te stellen. Wanneer er twijfel is over de doodsoorzaak en de arts een eventueel misdrijf wil uitsluiten, kan deze besluiten om een forensisch arts in te schakelen voor verder onderzoek.

In de meeste gevallen is dit natuurlijk niet aan de orde en kan de arts zelf een verklaring van natuurlijk of niet-natuurlijk overlijden (bijvoorbeeld na een val) vaststellen. Deze arts laat dan na de schouw documenten achter die wij als uitvaartverzorger weer meenemen. Met deze documenten kunnen wij namelijk de ‘aangifte van overlijden’ verzorgen bij de gemeente waarin het overlijden heeft plaatsgevonden. Na het doen van de aangifte krijgen wij van de gemeente weer twee documenten terug namelijk: de akte van overlijden en het verlof tot cremeren of begraven. Met dit verlof wordt er vanuit de overheid toestemming gegeven en geregistreerd waar en wanneer iemand wordt begraven of gecremeerd. Het eerste document, de akte van overlijden, overhandigen wij samen met een aantal kopieën en een digitale scan, weer aan de nabestaanden zodat zij deze kunnen gebruiken voor het afhandelen van alle zakelijkheden na het overlijden.

Mocht u hier vragen over hebben of over andere zaken, u bent altijd welkom in onze uitvaartwinkel aan de Maerelaan.

Claustrofobie

22 februari 2024, week 8

Vorige week schreef ik al een stukje over de uitvaart van Martin en over hoe indrukwekkend zijn rouwstoet was. Maar wat voor mij persoonlijk even indrukwekkend was, waren de mooie beslissingen die zijn gezin maakten rondom zijn afscheid.

Zoals inderdaad de keuze voor het thema StarWars en de wijze waarop ze dat hebben vormgegeven, maar ook de keuze voor de kist. Of eigenlijk een halve kist/ een kist zonder deksel. Want, zo vertelden ze, had Martin altijd een angst voor kleine ruimtes en voor opgesloten zijn, een vorm van ‘claustrofobie’ zogeheten. Een angst waar heel veel mensen mee te kampen hebben.

De optie voor een wade verviel, maar de gedachte om een deksel op zijn de kist vast te schroeven voelde niet goed voor hen. We kwamen met de suggestie om op het moment van ‘sluiten’ dan geen deksel op de kist te plaatsen, maar om Martin toe te dekken met zijn eigen zachte bank-dekentje. (Kent u die? Zo’n lekker zacht dekentje dat velen van ons op de bank hebben liggen en ‘s avonds lekker onder kruipen wanneer we tv kijken? ❤️).

Bij het ‘sluiten’ vloeiden er veel tranen, maar het zachte toedekken en het nog kunnen aanraken van Martin via het dekentje tijdens de dienst, gaf veel troost.

En de deksel? Die heeft zijn zoon Jay mee naar zijn kamer genomen en is van plan om hier in de toekomst d.m.v. graffiti een mooi kunstwerk van te maken ter herinnering aan zijn geweldige vader.

May the force be with you

15 februari 2024, week 7

Vorige maand mocht ik iets heel bijzonders meemaken. Een echt kippenvel-moment. Zo’n moment waarop ik dankbaar ben voor het werk dat ik mag doen.

Deze hele uitvaart was al bijzonder. Het had namelijk het thema StarWars gekregen omdat Martin zijn hele leven hier al fan van was. Het is altijd ons doel om een afscheid zo persoonlijk mogelijk te maken, en bij het afscheid van Martin mochten we ‘los’ 😉.

MAY THE FORCE BE WITH YOU, de slogan van de film, was ons uitgangspunt. Zo was deze terug te vinden op zijn rouwkaart en was zijn kist gedecoreerd met een lint met deze tekst. Daarnaast kwam mijn lieve collega Rozemarijn met een prachtig idee, namelijk het benaderen van Dutch Garrison om te vragen of zij ‘echte’ Stormtroopers konden leveren ter begeleiding van de kist. Ze stuurde een mailtje en direct kwam hier een hele lieve en positieve reactie op terug dat er 6 vrijwilligers waren gevonden die dit voor de uitvaart van Martin wilden verzorgen.

Zo liep ik daar op de dag van de uitvaart, voor de donkerblauwe rouwwagen uit, begeleid door 6 StarWars figuren.

We waren een indrukwekkend geheel. Overal stopte het verkeer voor ons en stonden mensen te kijken. Trots en vereerd keek ik om mij heen toen ik plots een jongeman in een rolstoel van koers zag veranderen toen hij ons zag. Hij bedacht zich geen moment en verbrak zijn route, maakte een scherpe bocht naar rechts, stopte voor de stoeprand en wachtte tot wij hem passeerden. Met alle kracht in zijn armen en de passie in zijn ogen bracht hij zijn hand naar zijn hoofd en salueerde hij. Ik keek hem vriendelijk aan en lachte, maar toen ik hem voorbij was sprongen de tranen in mijn ogen.

Een puurder en respectvoller moment dan deze bestaat er niet ❤️.

Bovengrond 'begraven'

8 februari 2024, week 6

Zijn hele leven grapte Ferrie al over zijn ‘eigen partytent’ voor wanneer hij er ooit niet meer zou zijn. En met ‘partytent’ bedoelde hij dan zo’n stenen privé-mausoleum die je bijvoorbeeld bij Westerveld ziet staan. Wanneer hij met zijn dochter daarover over de begraafplaats liep, dan wees hij ernaar en riep hij: “En Syl, ben je al aan het sparen voor mijn partytent?!”. Wetende dat deze voor de de meeste mensen niet te betalen is. Niet wetende dat deze keuze nú al gemaakt zou moeten worden…. Fer is vorige maand namelijk plotseling overleden.

In het eerste telefoongesprek met zijn familie werd mij meteen duidelijk: Fer zou niet onder de grond, maar boven de grond worden ‘begraven’; hij zou zijn partytent gaan krijgen. Misschien niet helemaal op de manier waarop hij altijd grapte, maar wel heel origineel 😉.

Zelf had ik een bovengrondse bijzetting nog niet eerder meegemaakt dus ik werd meteen enthousiast bij het mogen uitzoeken van de mogelijkheden. De familie koos uiteindelijk voor een prachtige plek in een ‘muur’ op begraafplaats Sint Joseph, de begraafplaats tegenover Crematorium Sterrenheuvel in Haarlem. Na een prachtige dienst in de avond kwam de familie de volgende ochtend in intieme kring weer samen voor de bijzetting.

Door middel van steigers werd Fer door dragers en hulp van zijn familie tot grote hoogte zijn partytent ingedragen. Een laatste shaggie werd gerookt met zijn familie en de laatste bloemetjes gelegd door zijn kleinkinderen. En bij vertrek hoor ik zijn zoon nog even naar ‘m roepen: “Dag pa, veel plezier in je partytent”.

Wanmaker Uitvaart bestaat 5 jaar!

1 februari 2024, week 5

Hoera, het is bij ons een klein feestje!

Op 1 februari 2019, deze week dus 5 jaar geleden, was de opening van ons pand aan de Maerelaan. De eerste uitvaartwinkel en twee afscheidskamers midden in het centrum van Heemskerk. Het was nieuw en voor sommige buurtbewoners ook spannend, maar na een pittige start hoor ik na 5 jaar gelukkig alleen maar positieve berichten. Het is toch minder eng en confronterend gebleken dan waar men vooraf bang voor was. De dood is immers een heel wezenlijk onderdeel van het leven en de liefde wordt inmiddels door veel meer mensen gezien en omarmd. Een resultaat van onze missie om de dood normaler, laagdrempeliger en bespreekbaarder te maken. De locatie heeft hier absoluut aan bijgedragen. Men durft hier ‘zomaar’ naar binnen te lopen met vragen, interesse of zorgen. En vrijwel altijd gaat men hier weer gerustgesteld en goed geïnformeerd naar buiten.

Wat ook heeft bijgedragen aan de resultaten is het schrijven van deze column.

Een manier waardoor ik veel mensen de liefde en schoonheid heb mogen laten zien dat ‘de dood’ met zich meebrengt. Natuurlijk altijd geplaatst in overleg en met toestemming van de familie. Om ons 5-jarige bestaan te vieren en onze missie verder voort te zetten hebben we alle reeds geschreven columns gebundeld en in een klein boekje uitgebracht. Deze liggen vanaf volgende week bij ons in de winkel en zijn gratis op te halen voor eenieder die daar interesse of behoefte naar heeft.

Dan gaan wij weer op naar de volgende vijf jaar waarin we mensen weer in liefde bij mogen staan wanneer zij ons nodig hebben en blijven we onze missie voortzetten.

Foutje bedankt!

18 januari 2024, week 4

“Waar mensen werken, worden fouten gemaakt”. Of “fouten maken is menselijk”. Bekende uitdrukkingen en voor iedereen van toepassing. Maar in mijn beroep voelt dit soms van niet. Dit omdat alles wat we doen onder een vergrootglas ligt, we te maken hebben met veel verschillende emoties en we een uitvaart niet over kunnen doen. Een ‘fout’ maken tijdens een uitvaart is dan ook de grootste nachtmerrie van iedere uitvaartverzorger.

Het is inmiddels een paar weken geleden dat wij de uitvaart mochten verzorgen van Tanja, een jonge vrouw, moeder van twee kinderen. Tijdens haar afscheidsdienst in de Dorpskerk hadden we vrijwel overal aan gedacht, dingen die niet worden opgemerkt door anderen, tenzij ze niet goed gaan. Van looproutes, voortijdig parkeren, meenemen van verschillende spullen en decoraties, uitdelen van condoleance kaartjes, iemand die foto’s maakte en noem maar op. Ook hadden we de programmaboekjes verzorgd en uitgedeeld aan iedereen die binnenkwam. Er kwamen uiteindelijk veel meer mensen dan de familie van tevoren had ingeschat dus we kwamen boekjes tekort, maar dat loste zich wel op doordat de mensen samen gingen delen. Toen het tijd was haalde ik de familie uit de familiekamer, de pianiste kreeg het sein om te gaan spelen, de fotopresentatie werd gestart, alles verliep volgens plan….
….stond er plots iemand van de familie op en riep naar mij achterin de kerk: “Wij hebben geen boekje!”.
Ik ben toen, met het schaamrood op mijn kaken en ca 120 paar ogen op mij gericht, boekjes gaan vragen bij de mensen in de kerk, om aan de familie te geven. De grond zakte echt wel even onder mijn voeten vandaan…
Gelukkig maakte de familie zelf er achteraf helemaal geen punt van, want ‘een fout maken is tenslotte menselijk’ 😉. Maar deze fout maak ik zeer waarschijnlijk nooit weer.

De vlag halfstok

18 januari 2024, week 3

Ik schrijf graag over kleine momentjes. Liefdevolle, ontroerende of interessante momentjes. Momenten vaak ontstaan vanuit een kleine handeling maar van grote waarde of gebaar. Op het moment zelf zijn mensen zich er niet van bewust, maar achteraf blijkt het vaak een belangrijk onderdeel te zijn van de herinnering. Zo hebben de buren van meneer Kramer ook een onvergetelijke herinnering gecreëerd.

Meneer Kramer was zeer geliefd in zijn buurt. Een buurman die altijd voor iedereen klaarstond, van klussen tot oppassen, van een praatje tot het uitlaten van de hond. Samen met zijn vrouw werden ze de ‘opa en oma van de straat’ genoemd. Na zijn overlijden wilden ze iets voor hem doen, als laatste eerbetoon.

Op afgesproken tijdstip kwamen wij met de zilveren rouwwagen de straat binnen rijden. Van ver was het al te zien; (bijna) alle vlaggen in de straat hingen halfstok en de buren stonden voor hun woonhuis te wachten. Het was een prachtig plaatje. Ik stapje uit om voor de rouwwagen uit te lopen, door de erehaag heen. Bij het passeren ontstond er een spontaan applaus, applaus voor ‘opa’ Kramer. Met kippenvel op mijn armen liep ik de tientallen huizen voorbij. Bij aankomst op de locatie stapte een zwaar ontroerde mevrouw Kramer uit de auto en zei met de tranen nog rollend over haar wangen: “Wat was dit ongelooflijk mooi!”

Een heel mooi voorbeeld van klein initiatief maar van hele grote waarde. ❤️

Uitvaart-woordenboek

11 januari 2024, week 2

Wist u dat wij in ‘Uitvaartland’ een eigen woordenboek hebben? Of eigenlijk meer een vernieuwd woordenboek. Met nieuwe/andere woorden die ons zijn aangeleerd (of eigenlijk vooral zijn afgeleerd) op het moment dat we binnen de uitvaartbranche kwamen te werken.

Woorden zoals ‘lijk’ bijvoorbeeld. Persoonlijk vind ik dit ook meteen de ergste, geen leLIJKer woord dan deze. Wij praten altijd over ‘de overledene’. ‘Lijkwade’ komt hiermee ook direct te vervallen voor mij persoonlijk en gebruiken we eerder de woorden ‘rouwdoek’ of ‘wade’ voor. Net als ‘lijkwagen’ tegenover ‘rouwauto’, of ‘lijkenkist’ tegenover ‘uitvaartkist’. Maar ook andere woordkeuzes als ‘afleggen’ tegenover ‘het geven we de laatste verzorging’ is aangepast. Krijgt een overledene geen ‘luier’ aan maar ‘incontinentiemateriaal’. Word ik geen ‘begrafenisondernemer’ meer genoemd, maar een ‘uitvaartverzorgster’. Nemen we geen koffie met cake meer in de ‘koffiekamer’ maar wijn met een bitterbal in de ‘horecaruimte’. Ligt een overledene niet meer in een ‘koelcel’ maar in een ‘centrale koeling’ of ‘gekoelde accommodatie’. En praten we over ‘ruiken’ en natuurlijk niet over ‘stinken’ wanneer iets even minder prettig ruikt.

Al deze woorden geven de veranderingen weer die de afgelopen 20 jaar binnen de branche hebben plaatsgevonden. De persoonlijkere benadering, de verzachting en vernieuwing. Alles met alle eerbied en respect voor u en uw dierbare. Zoals het hoort.

Paulette de Kip

4 januari 2023, week 1

Hoe begeleid je kinderen bij de dood en bij rouw? Een moeilijke vraag voor iedere ouder. In de winkel hebben we kennis en handvatten voor deze begeleiding zoals werkboekjes, voorleesboeken, aanwijsplaten en uitvaartlego.

Toen vorige maand Melanie bij mij in de winkel kwam omdat haar vader zou komen te overlijden, stonden we voor een extra uitdaging. Hij zou namelijk komen te overlijden d.m.v. euthanasie. En hoe leg je dat dan weer uit?! Gelukkig hebben we ook voor deze situatie een mooi voorleesboek te leen. En ik heb Melanie gevraagd om haar ervaring hierna met ons te willen delen. Ze schreef het volgende: “Hoe vertel je je kinderen dat opa er morgen niet meer is? Hoe leg je uit wat euthanasie is en hoe dat werkt? Gelukkig was daar Mandy met het troostkoffertje. In deze koffer zit het boek Paulette. Paulette is een kip. Een kip die, net als opa, dol is op de mensen om haar heen. Paulette wordt ziek en vindt steeds minder fijn en leuk. Dit maakten wij ook mee met opa. Het vogeltje dat bij Paulette op schoot kruipt om een dikke knuffel, een ompak, te geven ziet het ook. Dat de liefde van de dieren om Paulette heen niet genoeg verlichting geeft om te blijven leven. Als je zo ziek bent, dat de liefste knuffels niet meer genoeg helpen, dan kun je het leven beter loslaten.

Wat is het fijn dat het mogelijk is om mensen uit hun lijden te verlossen. Wat zijn wij dankbaar dat er dokters zijn die dit voor de mensen, van wie we zoveel houden willen doen. En wat is het fijn dat er mensen zijn als Mandy, die troostkoffers hebben met boeken over kip Paulette, want dankzij dat boek hebben wij onze kinderen duidelijk, eerlijk en goed kunnen uitleggen hoe euthanasie gaat. Er zijn nu geen vragen of onzekerheden meer en weten onze mannen dat het goed is voor opa. Zijn lijden is gestopt. Dank je wel dokter, dank je wel Mandy en dank je wel Paulette.”

Mijmermomentje

28 december 2023 wk. 51

Het moment voor mijn jaarlijkse ‘mijmermomentje’ is bijna daar. Het moment op oudjaarsavond vlak na middernacht dat ik buiten naar het vuurwerk sta te kijken en dan het afgelopen jaar in gedachten voorbij laat komen.

Uiteraard ben ik nu al bezig met het ‘voorbereidende werk’ en het jaar al aan het overdenken. Dit is het jaar dat mijn oudste dochter voor het eerst naar de middelbare is gegaan en zo groot wordt dat ze sinds een paar weken mijn schoenen past. Het jaar waarin ik uit school vaker een rugtas mee naar huis nam dan mijn zoontje omdat hij weer bij zijn vriendjes of vriendinnetje ging of moest spelen. Het jaar waarin ik door drukte mij daar vaak schuldig over heb gevoeld.

Het jaar dat mijn collega Mirjam ons team is komen versterken en we samen met mijn lieve moeder en zus een uitvaartscore van 9.8 sterren hebben gekregen (een beoordeling gegeven door nabestaanden die wij het afgelopen jaar hebben mogen begeleiden).

Het jaar waarin ik mijn goede vriend Wesley heb moeten verliezen.

Al deze overdenkingen zorgen ervoor dat alles weer een beetje in perspectief komt te staan. Dat ik mij dankbaar voel voor alles wat ik heb, kan en mag. Dankbaar voor de mensen om mij heen en wat we met elkaar hebben bereikt, maar bovenal wat we hebben mogen betekenen voor andere mensen.

Iedereen veel liefde en gezondheid toegewenst. Op naar het volgende jaar!

Kerstslingers

21 december 2023 wk. 50

Kent u de uitdrukking: “Het leven is een feest! Maar je moet zelf de slingers ophangen”? Een uitdrukking die natuurlijk niet altijd opgaat, want het leven is niet altijd een feest. Soms is het ook snoeihard, bitter en ontzettend oneerlijk. Maar dat je moet proberen om in iedere situatie er het beste van te maken, daar geloof ik wel in. En degene die mij dit in het afgelopen jaar misschien wel het meest heeft laten zien is Annemiek.

Ik heb Annemiek een jaar gelegen leren kennen toen zij bij mij in de winkel kwam om kennis te maken en haar uitvaartwensen te bespreken. Ze had namelijk te horen gekregen ‘ongeneeslijk ziek’ te zijn. Maar van plan om bij de pakken neer te gaan zitten was ze niet. De ‘levenshaast’ kruiste haar pad. De voorheen wat verlegen Annemiek had meer levenslust in zich dan ooit tevoren en begon aan haar missie om nog zoveel mogelijk van het leven te genieten en zich onder de mensen te begeven. Zo is ze snel onderdeel van onze Vrijmibo-groep geworden. Ze was er iedere maandelijkse bijeenkomst bij, hebben we mooie wandelingen gemaakt, haar 60e verjaardag gevierd en een high tea gedaan met een klein groepje om haar even in het zonnetje te zetten. Ze genoot hiervan. Iedereen uit de groep was gesteld op haar. Altijd vriendelijk, heel open, dapper, positief en extreem krachtig.

Toen een kleine drie weken geleden haar lichaam het echt op begon te geven werd haar levenslust er niet minder op. Met haar laatste krachten heeft ze haar kerstspullen tevoorschijn gehaald en haar kerstboom opgetuigd. “Je moet tenslotte zelf ook de kerstslingers ophangen.” 🎄

Afgelopen dinsdag is Annemiek aan haar laatste reis begonnen en hangt hierboven ongetwijfeld ook weer de slingers op. En dat gaan wij ook doen.

Liefdevolle dagen toegewenst allemaal 🙏🏻❤️. Wees zuinig op elkaar en geniet waar kan!

Kissy Missy

14 december 2023 wk. 49

Wat een gekke naam zou u waarschijnlijk denken: “kissiemissie”? Maar voor de jongere generatie mogelijk wel beter bekend. Kissy Missy is een populair knuffel-monstertje, horend bij Huggy Wuggy, dat afgelopen jaar tijdens de kermis overal te winnen viel en dan ook bij veel kinderen in hun kamer te vinden is. Ook ik ben bekend met dit populaire knuffeltje aangezien mijn zoontje Mika, elke nacht met drie van deze monstertjes slaapt. “Ze zijn zo lekker zacht mama”, lichtte hij toe.

En doordat deze zo lekker zacht is, geeft hij ook troost. Zo zag ik deze knuffel afgelopen week weer voorbijkomen, tijdens het afscheid van meneer Kalschoven. Zijn kleindochter Ziva had Kissy Missy meegenomen om te troosten. Niet alleen voor het afscheid van opa, maar ook omdat ze de griep had gekregen.

In een aparte ruimte bij De Vrijburcht, waar de condoleance werd gehouden, lag het grieperige meisje in een dekentje gerold met Kissy in haar armen. Het was een pittige opgave, maar ze was erbij! En daar ging het om, mede dankzij haar knuffeltje. Kissy Missy ging ook mee naar het crematorium en hield, met bungelende beentjes, haar handje en dat van haar nichtje de hele ceremonie stevig vast.

Troost komt in alle vormen ❤️.

Mijn opa kon alles!

7 december 2023 wk. 48

Jur is dertien jaar en is een van de zes kleinkinderen van opa Kees. Vorige week mocht ik de uitvaart van zijn opa begeleiden. Jur had, net als de andere kleinkinderen, een intense band met zijn opa. Na het overlijden wilde hij overal bij zijn. Zo heeft hij een hele tijd naast de kist gezeten, was aanwezig bij het sluiten van de kist en meldde zich als eerste om wat te zeggen tijdens het afscheid van opa.

Dat er niet altijd veel woorden nodig zijn om een krachtige boodschap over te brengen, heeft Jur op de dag van zijn opa’s uitvaart wel bewezen. Met zijn woorden bracht hij iedereen in de aula binnen enkele seconden in ontroering.

Toen ik hem naar voren vroeg, stond hij direct op, rechtte zijn rug en liep richting de microfoon. Maar bij de microfoon aangekomen hadden de emoties hem al gevangen en begon hij met de tranen in zijn stem dapper aan zijn krachtige zelfgeschreven speech. Hij zei: “Mijn naam is Jur. Mijn opa kon altijd alles!!!! Ik heb veel geleerd van opa. En ik ben Jur en ik kan alles!!!!!

Het gevoel om hem applaus te geven kon ik nog net aan bedwingen. Deze dappere Jur! ❤️

De pantoffeltjes van m'n moeder

30 november 2023 wk. 47

Wat doe je met de persoonlijke spullen van je partner na overlijden?

De één ruimt direct alle spullen op en brengt deze meteen naar de kringloop. De ander laat het eerst even staan, brengt het na een tijd naar een kamer, een jaar later in een doos naar de zolder en brengt het weer een hele tijd later alsnog (deels) weg. Iedereen doet het op zijn eigen manier, wat voor hen goed voelt en wat past.

Meneer de Ruijter deed het weer op zijn manier en liet na het overlijden van zijn vrouw, drie jaar geleden, alles staan zoals het was. Zijn kinderen dachten iedere keer: “Het komt nog wel”. Maar na drie jaar hing haar jas nog steeds aan de kapstok en stonden haar pantoffeltjes nog altijd onderaan de trap. “Het gaf hem het gevoel niet in een leeg huis thuis te komen wanneer hij haar jas zag hangen en die pantoffels zag staan”, vertelde zijn zoon mij toen ik bij hun vader thuis was nadat hij was overleden. Met de tranen in zijn ogen vervolgde hij zijn verhaal met de vraag: “Maar wat gaan we er nu dan mee doen?”.

Ik stelde voor om de pantoffels aan hun vader mee te geven in zijn kist. Dat vonden ze een mooie gedachte. We hebben wel eerst nog even een foto gemaakt van dat aandoenlijke plaatje van de jas aan de kapstok en de pantoffels onder de trap. Maar daarna hebben we meneer de Ruijter zijn eigen sloffen aangedaan en het setje van zijn vrouw er lieflijk naast gelegd in de kist. Nooit meer alleen thuiskomen ❤️.

Bloemen bij een uitvaart zonde?

23 november 2023 wk.46

Ik probeer in het werk dat ik doe te inspireren en te adviseren maar hierin probeer ik mijn eigen mening zoveel mogelijk voor mij te houden. Keuzes zijn tenslotte heel persoonlijk. Maar op de vraag of bloemen bij een uitvaart zonde is, durf ik mijn mening wel te geven en kan ik volmondig “nee, dat is niet zonde!” zeggen. Bloemen hebben naar mijn mening namelijk een heel belangrijke taak/functie tijdens een uitvaart. Ze maken iets wat somber en verdrietig is mooier en ze geven heel veel troost.

Op de vraag of het zonde is om de bloemen na de uitvaart weg te (laten) gooien is mijn antwoord wat genuanceerder. Ze hebben weliswaar hun taak volbracht, maar ook in de periode erna kan het nog zoveel steun en troost bieden.

Na een begrafenis is de keuze meestal vrij duidelijk, de bloemen blijven op het graf liggen totdat deze volledig zijn uitgebloeid. Bij een crematie zijn er andere mogelijkheden. Je kan bijvoorbeeld kiezen voor het laten neerleggen bij een monument of oorlogsgraven. Maar meenemen naar huis behoort zeker ook tot de mogelijkheden. Veel mensen vinden het in het begin vaak ‘raar’, maar wanneer ik ze dan vertel dat het tegenwoordig heel normaal is om deze mee te nemen, gaan ze meestal wel overstag.

De bloemen kunnen bijvoorbeeld naar een familiegraf gebracht worden, maar ook een plek op de tuintafel of huiskamertafel wordt vaak voor gekozen. En ik hoor altijd terug dat het de mensen ook in de dagen erna nog veel troost heeft gegeven. De bloemen horen weliswaar bij een verdrietige herinnering, maar ook een waardevolle en dierbare herinnering. En ook deze moeten we koesteren. 🌹

De link niet gelegd

16 november 2023 wk.45

Bijna twee jaar geleden overkwam het mij dat ik brak tijdens een uitvaart. Een jonge vrouw had haar afscheidsspeech opgenomen op film en deze werd afgespeeld in de aula tijdens haar afscheid. Direct daarna mocht ik het afsluitende woord doen, maar dat lukte niet. Mijn stem brak en mijn tranen rolden…

Hierna heb ik met mezelf de afspraak gemaakt dat als zo’n situatie zich ooit nog zou voordoen, dat ik dan na zo’n film eerst muziek laat afspelen voordat ik het woord zal nemen. Om mezelf te kunnen herpakken.

Enkele maanden geleden heb ik kennis mogen maken met Wil en Loes. Een heel verliefd stel, nog maar 7 jaar samen, waarbij het lot besloten heeft dat hier geen jaren meer bij mochten komen. Wil was ziek en zou komen te overlijden. In die korte tijd, zien en spreken we elkaar regelmatig en er was een fijne klik. Tijdens het laatste gesprek keek Wil mij aan, pakte een brief en vroeg aan mij: “Mandy, wil jij mijn afscheidsbrief voorlezen tijdens mijn uitvaart?” Natuurlijk wilde ik dat! Al moest ik wel even slikken…maar met heel veel liefde.

Ik had geen enkele link gelegd naar de afscheidsspeech op film. Dit was immers geen film, toch?!

Op de dag van de uitvaart was ik goed voorbereid, ik had de speech vooraf een paar keer doorgelezen. Tijdens het voordragen richtte ik mij tot eenieder die in deze brief stond vermeld en probeerde ik de boodschap zoveel mogelijk in Wil haar geest over te brengen. De Wil die ik inmiddels goed was gaan leren kennen…

De brief voorlezen ging goed. Maar toen deze was afgerond en ik daarna de overstap wilde maken naar de praktische informatie gebeurde het mij weer: mijn stem brak en de tranen rolden….

Filmpjes maken

9 november 2023 wk.44

Regelmatig voer ik gesprekken met mensen die ernstig ziek zijn en niet lang meer te leven hebben. Zogeheten voorbesprekingen. Tegen zo’n gesprek wordt meestal opgekeken, maar achteraf blijkt het altijd een opluchting te zijn. Mensen hebben dan de informatie gekregen waarmee ze verder kunnen en het geeft vaak rust dat hun wensen bekend zijn gemaakt.

Elkaar gedag zeggen na zo’n gesprek vind ik vaak wel een lastig moment, want wat zeg je tegen iemand die niet lang meer te leven heeft?

Wanneer iemand nog maar heel weinig tijd is gegund zeg ik meestal iets als: “Ik denk niet dat wij elkaar meer gaan zien, maar ik hoop dat u een hele mooie reis mag gaan maken. “Wanneer iemand mogelijk een iets langere levensverwachting heeft wens ik ze vaak een mooie en liefdevolle periode toe met de mensen die ze lief hebben. Ook benoem ik dan dat ze veel foto’s en vooral filmpjes moeten maken, dit vooral gericht aan de nabestaanden. Filmpjes vooral omdat de stem van iemand heel fijn kan zijn om terug te luisteren. 

Bij Erik en Simone gaf ik hetzelfde advies; maak filmpjes! Zeker aangezien er kleine kleinkinderen waren. Toen ik een half jaar later bij Simone thuiskwam na het overlijden van Erik gaf ze mij meteen een dikke knuffel en bedankte mij voor wat ik toen gezegd had. Vol trots liet ze mij de filmpjes van de jonge opa zien die zijn kleinkinderen aan het voorlezen was. Op zijn uitvaart hebben wij deze op groot scherm afgespeeld. Een kostbare herinnering voor het leven, ook voor de kleintjes.

Zan zan ze leven

2 november 2023 wk. 43

Afgelopen week was ik getuige van een heel bijzonder momentje van een heel liefdevolle familie. Een intiem moment, op afstand, maar zó lief.

Ik leerde de familie een kleine week daarvoor kennen. Ik was uitgenodigd in hun huis om de uitvaart te bespreken van Nonno Franco, opa Franco in het Italiaans. En zoals het bij een Italiaanse familie vaker gaat, zat het hele huis vol met mensen. Alle kinderen, schoonkinderen, kleinkinderen en schoon-kleinkinderen waren aanwezig. Het was een rumoerig, maar gezellig geheel waar regelmatig werd gehuild, maar ook regelmatig heel hard werd gelachen. De meeste verhalen gingen natuurlijk over Nonno en zijn grappen. Deze werden dan smakelijk geïmiteerd door zijn kleinkinderen in zijn herkenbare Italiaanse accent. Iets wat voor mij als buitenstaander echt heel amusant en grappig was om naar te luisteren. Een vast grapje dat regelmatig over tafel ging was het zingen van “Zan zan ze leven”. Even vertaald in het Nederlands: “Lang zal ze leven”. Hij kon dit nooit goed uitspreken en de familie genoot hiervan.

Toen op de dag van de begrafenis de belangstellenden afscheid hadden genomen en alleen de familie achterbleef bij het graf, stond ik op afstand op ze te wachten. Na enige minuten stilte hoorde ik plotseling de hele familie met elkaar lachen en zingen “Zan zan ze leven, Zan zan ze leven……”

Vol ontroering en een grote glimlach keek ik ernaar. En met een glimlach liepen ook zij mij weer tegemoet.

Vrijmibo

26 oktober 2023 wk.42

Onze uitvaartwinkel aan de Maerelaan is niet alleen een plek waar urnen en sieraden worden verkocht, maar ook een plek waar veel gesprekken worden gevoerd. Bijvoorbeeld een voorbespreking, uitvaartbespreking of een nazorg gesprek. Maar ook het koffiepraatje tussendoor, voeren we regelmatig. Veel mensen vinden het fijn om ook na de uitvaart langs te komen en te praten over wat ze hebben meegemaakt en hoe het nu met ze gaat. De behoefte om over het onderwerp ‘dood’ te praten is bij veel mensen hoog, zeker wanneer het je leven en gedachten nog zo vult. Maar vaak voelen ze zich bezwaard naar de buitenwereld om het er ‘weer’ over te hebben. “Ik wil mijn kinderen niet belasten met mijn verdriet, dus doe ik alsof het goed met me gaat”, zo vertelde André mij laatst.
Mensen lijken zich bij ons veilig te voelen om erover te praten, wij ‘gaan er tenslotte over’. Het begon ons op te vallen dat de meeste mensen tegen veel dezelfde uitdagingen en gevoelens aanliepen, vooral degene die hun partner hadden verloren. Het idee om deze mensen met elkaar in verbinding te brengen ontstond dan ook snel en zo richtten we in oktober 2021 de “Vrijmibo voor hart en ziel ❤️🙏🏻” op. Een vrijdagmiddag borrel op iedere laatste vrijdag van de maand om op een laagdrempelige wijze deze lotgenoten met elkaar in contact te brengen. En het werkt! Er zijn vriendschappen gevormd, wandelmaatjes ontstaan en zelfs is er liefde gevonden. De groep is alleen maar groter en hechter geworden en er wordt veel troost gevonden bij elkaar. “De mensen hier begrijpen elkaar, soms heb je aan een half woord genoeg.” aldus André na afloop van de laatste Vrijmibo.
Momenteel zijn we op zoek naar een grotere locatie voor deze groep. Heeft u een suggestie?

Dood is niet eng

19 oktober 2023 Wk. 41

Oma was dood. Ze lag in een mand midden in de huiskamer met heel veel bloemen om haar heen. Door het vlechtwerk van de mand waren allemaal vlindertjes geregen. Naast haar mand stond een krukje. Een krukje voor Julia (3), waar zij op kon klimmen zodat ze oma kon zien, want oma was dood. Na oma een tijdje bekeken te hebben vond kleine Julia dat haar nagels mooi gemaakt moesten worden. Haar moeder gaf haar een klein nagelvijltje waarna Julia meteen ijverig begon te vijlen. Tijdens het vijlen kwam Julia erachter dat de hand van oma eigenlijk best wel koud was. Ze was even stil, keek schuin naar boven naar haar moeder die het aandoenlijke tafereel aan het filmen was en zei in haar eigen kindertaaltje: “Het duurt zo lang…voor opa komt? Opa gaat ‘t hout pakken…voor ‘t kachel.” Waarop haar moeder reageerde: “Maar het is hier toch helemaal niet koud?” Waarop Julia weer in volle enthousiasme reageerde: “Voor oma!! Voor ze arm! Zodat die weer warm wordt.” Haar moeder keek haar aan en begon te lachen en samen maakten ze de nagels van oma verder mooi. Toen opa binnenkwam zette hij meteen de kachel aan zodat het lekker warm werd in huis, voor oma, en hebben ze gezellig met elkaar tv gekeken, met oma in de kamer, tussen alle bloemen.

Feyenoord

12 oktober 2023 wk.40

Toen ik vorige week bij Greet thuiskwam om de uitvaart te bespreken na het overlijden van haar man Rob, viel een ding mij meteen op: een shirt van Feyenoord hangend aan de kast, voorzien van alle handtekeningen van team en staf. Greet begon te glinsteren van trots en vertelde mij: “De buurman heeft deze geregeld voor Rob tijdens zijn ziek zijn. Het heeft hem heel veel troost en steun gegeven”. Dit t-shirt mocht dus ook nu bij zijn afscheid een prominente plek krijgen en kozen ze voor het neerleggen op de kist, omringd met rode en witte bloemen.

Ook kreeg Feyenoord een subtiel plekje op de rouwkaart door de woorden “You’ll never walk alone” en het logo in het klein op de achterzijde van de kaart. Tijdens zijn afscheid werden er rood met witte kaarsen gebrand en werd ook het bekende nummer van Lee Towers gedraaid: “You’ll never walk alone”. Het was een subtiele rode draad en vormende samen met alle liefdevolle speeches en andere muziek een prachtig geheel.

Onder de vrienden en genodigden waren de meningen over Feyenoord natuurlijk wel verdeeld 😉, maar over één ding was iedereen het wel met elkaar eens: “het was een passend en heel persoonlijk afscheid, helemaal in Rob zijn stijl”

SWALK

5 oktober 2023 wk.39

Wanneer kinderen na het overlijden van hun ‘laatste ouder’ het (soms nog ouderlijke) huis moeten leegruimen vraag ik hen bijna altijd of zij bij het opruimen nog ‘pareltjes’ zijn tegengekomen. En met pareltjes bedoel ik dan bijzonderheden waarvan ze het bestaan niet wisten. Zo heb ik al mooie verhalen mogen horen over een stapel liefdesbrieven die in oorlogstijd geschreven waren of dagboeken van een moeder uit haar tienertijd.

Nadat mevrouw van der Wal vorige maand overleed en haar kinderen direct haar kamer in het verzorgingshuis leeg moesten halen, stelde ik ook hen die vraag. Ze vertelde mij dat hun moeder altijd een agenda bij zich droeg en daar elke avond, voor het slapen gaan, even in schreef wat ze die dag had meegemaakt. Soms een woordje, soms een verhaaltje. Maar iedere dag schreef ze iets. Dit hielp haar de dingen te herinneren. Deze agenda’s hadden ze nu gevonden. Ze kozen ervoor om te kijken bij de datum van het overlijden van hun vader, vier jaar daarvoor, om te zien wat ze die dag had geschreven. Naast een afspraak stond maar één zinnetje: “69 jaar geleden eerste “Kus!”.

De volgende dag kwamen ze bij mij, om de trouwring van hun vader bij hun moeder om te doen en toen vertelden ze mij dit verhaal. “En kijk wat er in de ring gegraveerd staat: SWALK 16-9-1950. Het was dus niet hun trouwdatum dat erin stond, maar de datum van hun eerste kus!”, vertelde de dochter mij. “En weet je waar SWALK voor staat? SWALk staat voor Sealed With A Loving Kiss.“

Een heus ‘pareltje’. ❤️

Stuurloos schip

28 september 2023 Wk.38

Een goedwerkend schip heeft een duidelijke rolverdeling aan boord waarbij de kapitein het schip bestuurt. Wanneer een kapitein het schip verlaat is deze stuurloos. En zo beschreven Victor en Natasja de relatie van hun ouders. Toen 13 jaar geleden hun moeder kwam te overlijden is hun vader stuurloos geraakt en heeft in de jaren erna veel moeite gehad om het schip op koers te houden. Nu hun vader afgelopen maand kwam te overlijden stond er dan ook bovenaan zijn rouwkaart: “Na 13 jaar eindelijk weer samen.”

We zochten naar een locatie voor de uitvaart waarbij het zou gaan om een crematie, aangezien hun vader in het urnengraf bij hun moeder mag worden bijgezet. Deze staat op Begraafplaats Eikenhof in Heemskerk. Ik stelde voor om hier het afscheid te houden om op deze manier zo dicht mogelijk bij haar te kunnen zijn en de crematie dan elders uit te laten voeren. De kinderen vonden dit een troostende gedachten.

Het afscheid was op informele wijze dus met een hapje en een drankje. De kist van hun vader in het midden met een aantal van zijn eigen schilderijen om hem heen, het was een plaatje. Na een kleine speech en een uur van samenzijn luisterden we naar de laatste muziekstukken. Mijn collega en ik legden alle bloemen op zijn kist en zijn gezin droeg hem naar buiten, naar het graf van hun moeder, om hem zo dichtbij mogelijk bij haar te laten zijn. Bij het graf aangekomen legden zij zijn bloemen bij haar neer met de boodschap: “Volgende maand zijn jullie na 13 jaar, hier eindelijk echt weer samen”.

Militair tintje

14 september 2023 wk.37

Afgelopen voorjaar kwam Jos te overlijden na een lange periode van ziek zijn. Ik had hem en zijn vrouw een paar keer daarvoor kort gesproken, en over zijn uitvaartwensen was hij altijd kort maar krachtig: ‘Klein en eenvoudig!’. Bij het bespreken van de uitvaart na zijn overlijden, werd alles dan ook klein gehouden, geheel naar zijn wens. Maar ik voelde bij zijn vrouw en kinderen dat dit voor hen eigenlijk niet compleet was. De behoefte om te uiten hoe groot hun verlies en verdriet was, was zó duidelijk voelbaar…

Ik vroeg naar zijn hobby’s waarna er een prachtige foto van Jos met een WO-ll- legervoertuig tevoorschijn werd getoverd. “Jarenlang is hij eigenaar geweest van twee van dit soort voertuigen en is ook altijd lid geweest van een club”, zo vertelde zijn vrouw Annie mij. En de puzzel viel meteen in elkaar: hier moeten we iets mee doen! 

Ik stelde voor om zijn laatste rit naar het crematorium in zo’n soort wagen te rijden i.p.v. een traditionele rouwwagen. De familie reageerde enthousiast, verbaasd, euforisch en emotioneel tegelijk. Maar een ding was duidelijk: dit moest gebeuren! “Dit zou Jos echt prachtig hebben gevonden”. Op de dag van de uitvaart reden we in een rouwstoet met militair–tintje langs het woonhuis waar alle buren buiten stonden om een laatste groet aan Jos te brengen. 

De uitvaart zelf was nog steeds klein en eenvoudig, maar het afscheid was voor zijn gezin groots en memorabel. 

Een laatste kus

7 september 2023 wk.36

"Bent u de mevrouw van de krant?"

Donderdag 31 augustus 2023 wk.35

Een oorbel met betekenis

Donderdag 24 augustus 2023 wk.34

𝗘𝗿𝗸𝗲𝗻𝗻𝗶𝗻𝗴 𝗶𝘀 𝘇𝗼 𝗯𝗲𝗹𝗮𝗻𝗴𝗿𝗶𝗷𝗸

Donderdag 17 augustus 2023 wk.33

𝘿𝙚 𝙗𝙚𝙯𝙚𝙢𝙬𝙖𝙜𝙚𝙣 🧹

Donderdag 9 augustus 2023 wk.32

Noorddorp

Donderdag 3 augustus 2023 wk.31

De laatste rit

Donderdag 27 juli 2023 wk.30

Vakantie

Donderdag 20 juli 2023 wk.29

Maatjes

Donderdag 13 juli 2023 wk.28

Alles samen

Donderdag 6 juli 2023 wk.27

Kies niet wat 'hoort', maar wat goed voelt

Donderdag 29 juni 2023 wk.26

Het leven is kort

Donderdag 22 juni 2023 wk.25

Fieniemienie

Donderdag 15 juni 2023 wk.24

𝙂𝙤-𝙬𝙞𝙩𝙝-𝙩𝙝𝙚-𝙛𝙡𝙤𝙬 𝙪𝙞𝙩𝙫𝙖𝙖𝙧𝙩

Donderdag 8 juni 2023 wk.23

De stille weduwe

Donderdag 1 juni 2023 wk.22

indonesische tradities

Donderdag 25 mei 2023 wk.21

Examentijd

Donderdag 18 mei 2023 wk.20

Reïncarnatie

Donderdag 11 mei 2023 wk.19

Minoes de poes

Donderdag 3 mei 2023 wk.18

Rammstein in de kerk

Donderdag 27  april 2023 wk.17

Roodborstje

Donderdag 20 april 2023 wk.16

Vestzak broekzak

Donderdag 13 april 2023 wk.15

"Ouwe Opa"

Donderdag 6 april 2023 wk.14

Hij kon geen afscheid nemen

Donderdag 30 maart 2023 wk13

Op de tenen lopen

Donderdag 23 maart 2023 wk.12

Verbroedering

Donderdag 16 maart 2023 wk.11

Kwaliteit van sterven

Donderdag 9 maart 2023 wk.10

Kwaliteit van leven

Donderdag 2 maart 2023 wk.9

Blauwhelmen

Donderdag 23 februari 2023 wk.8

De huilende uitvaartverzorgster

Donderdag 16 februari 2023 wk.7

Ik beloof het

Donderdag 9 februari 2023 wk.6

Rouwdoeken inspiratie

Donderdag 2 februari 2023 wk.5

De laatste tango gedanst

Donderdag 26 januari 2023 wk.4

"Ik zit in de bouw"

Donderdag 19 januari 2023 wk.3

In één klap miljonair

Donderdag 12 januari 2023 wk.2

Een moderne keuze

Donderdag 5 januari 2023 wk.1

Mijmermomentje 2022

Donderdag 29 december 2022 wk.52

Selfies maken

Donderdag 22 december 2022 wk.51

Een échte knuffel

Donderdag 15 december 2022 wk.50

Een biertje na zijn overlijden

Donderdag 8 december 2022 wk.49

Op alles voorbereid

Donderdag 1 december 2022 wk.48

Hij was zo boos op mij

Donderdag 24 november 2022 wk.47

Een appje richting de hemel

Donderdag 17 november 2022 wk.46

Een warme douche

Donderdag 10 november 2022 wk.45

Het tasje van mevrouw Bilthoven

Donderdag 3 november 2022 wk.44

De kracht van een steentje

Donderdag 27 oktober 2022 wk.43

Als een ridder in zijn kist

Donderdag 20 oktober 2022 wk.42

Herinneringen maken

Donderdag 13 oktober 2022 wk.41

Verbaas je niet, verwonder je slechts

Donderdag 6 oktober 2022 wk.40

Met de paplepel erin

Donderdag 29 september 2022 wk.39

Niet reanimeren

Donderdag 22 september 2022 wk.38

Ik ben er klaar voor dokter

Donderdag 15 september 2022 wk.37

Hij was een kl**tzak, maar wel mijn vader.

Donderdag 8 september 2022 wk.36

Mogen wij de crematie van uw vrouw filmen?

Donderdag 1 september 2022 wk.35

Goedemorgen en tot ziens

Donderdag 25 augustus 2022 wk.34

Wijntje op de kist

Donderdag 18 augustus 2022 wk.33

Thanatopraxi

Donderdag 11 augustus 2022 wk.32

The Totem Of Life and Death

Donderdag 4 augustus 2022 wk.31

Uitvaartverzorgers slapen niet

Donderdag 28 juli 2022 wk.30

Meneer Thöne

Donderdag 21 juli 2022 wk.29

Meestal schrijf ik op deze plek over uitvaartmomenten die mij raken, vandaag wil ik deze plek gebruiken om te schrijven over een persoon die mij geraakt heeft.

Op mijn 19e ben ik begonnen met ondernemen. Samen met mijn moeder betrokken we met ‘t Feestwinkeltje het pand van de voormalige platenzaak De Weijer in de Nieuwstraat in Beverwijk. Meneer Thöne was de verhuurder en tevens goede kennis van mijn moeder. Altijd ondernemer geweest, een groot inspirator en creator.
Hij heeft mij al op jonge leeftijd gestimuleerd om te ondernemen, te netwerken, om naar voren te stappen en op de barricade te gaan staan wanneer nodig.
Daar waar anderen van zijn generatie in mijn leeftijdsgenoten misschien ‘snotneuzen’ zagen, zag hij ons juist als de toekomst. En ik weet dat hij zo veel meer mensen heeft geïnspireerd.

Afgelopen maandag heb ik de eer gehad om het afscheid van meneer Thöne te mogen begeleiden. Twee weken na zijn 90e verjaardag is hij overleden.

De gesprekken zullen er vanaf nu niet meer zijn, maar zijn adviezen en wijze raad zal ik mij altijd blijven herinneren.

Vóórlopen voor de shovel

Donderdag 14 juli 2022 wk.28

Een mooi traditie binnen de uitvaart is voorlopen voor de rouwwagen. Iets wat je uit eerbetoon voor de overledene doet. Meestal bij vertrek en aankomst van de opbaar en/of uitvaartlocatie, en bijvoorbeeld wanneer het woonhuis of andere bijzondere locatie gepasseerd wordt. Soms door een grote erehaag van mensen, soms wanneer ik alleen ben met enkel de rouwwagenchauffeur en de overledene. Het voelt voor mij altijd bijzonder eervol om dit te mogen doen.

Ik heb al voor vele verschillende voertuigen mogen lopen. Natuurlijk de traditionele rouwwagens in verschillende kleuren of de Uitvaartbus, maar ook eigen vervoersmiddelen zoals een oude Volvo Station, een grote Dodge RAM, een dierenambulance welke we hadden omgetoverd tot rouwwagen of het meest bijzondere voertuig: een shovel op het strand.

Na het overlijden van Johanna in een strandhuisje in Wijk aan Zee, moest haar lichaam van het strand worden overgebracht naar één van de rouwkamers hier op de Maerelaan. Het strand is natuurlijk een plek waar wij met onze reguliere wagen niet geheel kunnen komen. We hebben dus de hulp van ‘het strand’ in geschakeld en zij kwamen met de suggestie van de shovel. In eerste instantie voelde dit even vreemd voor de familie, maar waarna de broer al snel reageerde: “Johanna zou dit helemaal gewéldig hebben gevonden”.

En zo werd Johanna vanuit haar ligstoel, overgelegd op onze brancard en liefdevol door haar familie toegedekt, waarna zij weer in de schep van de shovel werd neergelegd. Er was nog ruimte over, dus haar broer en zus gingen bij haar zitten aan de voorkant, bungelend met hun benen over de rand en een grote glimlach op hun gezicht. En zo vertrokken we vanaf het strand, ik voorlopend en achter mij het zware gebrom van de shovel en het prachtige plaatje van een broer en twee zussen tijdens hun laatste strandrit samen.

Soms lopen de dingen even anders dan dat we gewend zijn, maar hoe mooi kan dit dan evengoed zijn!

Feiten en fabels

Donderdag 7 juli 2022 wk.27

Ik heb ze allemaal weleens voorbij horen komen: de feiten en fabels over de uitvaart. En dan voornamelijk de fabels natuurlijk. Sommige kan ik wel begrijpen en moet ik dan om grinniken. Zoals dat haren of nagels nog doorgroeien na overlijden (wat een fabel is). Maar van sommige kan ik ook weer heel erg verdrietig worden. Want wanneer men echt dit soort fabels gelooft, kan er heel veel angst ontstaan waardoor je veel van de schoonheid weer mis kan lopen.

Zo vroeg ik laatst aan Karin of zij wilde helpen bij het geven van de laatste verzorging van haar moeder. Een kleine tere vrouw van bijna 90 jaar. Karin heeft haar de laatste jaren veel geholpen en verzorgd, dus mogelijk zou deze laatste verzorging de cirkel voor haar rond kunnen maken. Dus ik stelde haar die vraag. Haar ogen werden groot en ze deinsde zelfs een beetje achteruit en zei duidelijk ‘Nee! Want jullie breken dan haar botten toch, om haar aan te kunnen kleden? En daar hoef ik niet bij te zijn.’ Eigenlijk schrik ik van haar reactie, want waarom zou ze zoiets nou denken?! Ik probeer haar direct gerust te stellen en uit te leggen dat wij uiteraard geen botten breken. Maar dat waar dit ‘broodje aap’ verhaal vandaan komt, meer met het opheffen van de lijkstijfheid te maken heeft, de rigor mortis. En dat hier soms even wat kracht voor nodig is om de spieren dan weer soepeler te maken. Maar dat wij nimmer iets forceren, laat staan breken. Wij noemen het vaak een beetje ‘fysiotherapie’ geven voor het aankleden. De verzuring verdwijnt dan weer uit de spieren waarna men weer wat soepeler wordt en het kleden gewoon normaal kan plaatsvinden.

Karin was gerustgesteld en is ons gaan helpen. Ik zette zachtjes een muziekje aan, deed de kaarsjes aan en onderwijl kletsten we wat met elkaar. En de verzorging verliep eigenlijk heel natuurlijk. En na afloop zei ze “ik ben zó blij dat ik dit gedaan heb, dank je wel dat je mij hebt overtuigd.”

Wi Kan Doe

Donderdag 30 juni 2022 wk.26

Vorige week schreef ik over de Surinaamse Wi Kan Doe dragers tijdens een uitvaart en hoe zij samen in de kerk aan het zingen waren. Deze week wil ik jullie meenemen in het ‘feest’ wat buiten plaatsvond. Want een feestje was het wel, hoe gek dit ook klinkt.

Want eenmaal de overledene naar buiten gedragen, ging het diepe zingen over in de ritmische klanken van de instrumenten en veranderde het rustige dragen in dansen en swingen. De kist werd op de baar geplaatst en de baar weer op de schouders genomen door de heren. En ze gingen het hele plein over, dansten heen en weer, draaiden rondjes en bukten gelijktijdig door de knieën. Ondertussen hoorde je het vrolijke geluid van de drummers, trombone en trompet spelen. De familie stond aan de zijkant te kijken waarbij sommige dansten, klapten of met de hoed zwaaiden. Ik betrapte mezelf erop dat ik zelf ook niet stil kon staan en onbewust deinde en klapte ik mee. De hele dansceremonie heeft bij elkaar wel een half uur geduurd en steeds meer mensen kwamen kijken vanaf de markt, en wat was de familie hier trots op om dit te mogen laten zien.
En ik was trots om dit weer voor deze lieve familie te mogen begeleiden. Met hun toestemming heb ik dan ook een kort filmpje van dit ritueel op de social media van Wanmaker Uitvaart mogen plaatsen, voor een ieder dit graag een keer wil zien.

De Wi Kan Doe dragers zijn overigens voor iedereen in te huren die graag met een knaller weggedragen wil worden.

Een dag met een gouden randje

Donderdag 23 juni 2022 wk.25

Een uitvaart, afscheid nemen, tradities en rituelen rondom afscheid bevatten zóveel schoonheid in mijn beleving. Tuurlijk is het verdrietig, pijnlijk en zwaar. Maar het heeft ook zoveel moois in zich. Zwarte tijden maar vaak met hele mooie gouden randjes. En afgelopen vrijdag was zo’n dag met een dubbel gouden randje.

Net als 3 jaar geleden mocht ik voor een hele lieve Surinaamse familie een afscheid verzorgen. En bij hen wordt het afscheid gevierd samen met echte Surinaamse Wi kan doe-dragers. Mannen met zwart-witte pakken met paarse accenten en zwarte leren hoedjes. Bestaande uit 6 dragers en een voorman die allen prachtig kunnen zingen en dansen en 6 muzikanten die alles live begeleiden.

Na afloop van de kerkdienst mag ik ze uitnodigen om door het middenpad naar voren te gaan, en via het zijpad loop ik met ze mee. De eerste 10 minuten staan ze om haar kist waar ze zingen vanuit hun ziel. Althans, zo voelt het. Hun samenzang galmt door onze prachtige Laurentiuskerk en met kippenvel op mijn armen sta ik hiernaar te kijken. Ik wil dit moment bewaren en ik wil een filmpje maken, maar mijn voeten zijn versmolten met de kerkvloer en ik ga op in het moment.

Ik kijk naar de familie naast mij, in kleurrijke kleding, arm in arm mee te zingen op de muziek terwijl de tranen over hun wangen rollen. Wat is dit mooi, een echt gouden randje.

Volgende week vertel ik meer hierover.

Hij begon te glunderen bij het vertellen

Donderdag 16 juni 2022 wk.24

Vorige maand ontmoette ik Ger nadat zijn vrouw was overleden. In de gesprekken en dagen die volgden leren Ger en ik elkaar wat beter kennen. Zijn vrouw is 2 jaar geleden in het verzorgingshuis komen te wonen, dus het zelfstandig zijn was hij inmiddels wel gewend. Hij kookte keurig elke avond zijn prakkie en keek op tv de programma’s die híj́ leuk vond. Een bijkomend voordeel, zo grapte hij. Maar het alleen zijn, dát wende niet. Hij bezocht zijn vrouw Dinie dan ook bijna dagelijks in het verzorgingshuis. Een vaste routine waarmee hij zijn dagen doorkwam. Ook al kon hij al lange tijd geen gewoon gesprek meer met haar voeren, hij kwam er graag. Nam dan  boodschapjes voor haar mee, las boekjes aan haar voor en ze keken samen tv, naar háár favoriete programma’s. Totdat hij weer naar zijn eigen huis toe ging en Dinie daar weer moest achterlaten. 2 Jaar lang heeft hij dit volgehouden, door weer en wind. En nu is de dag gekomen dat hij haar helemaal moet loslaten. Ook voor die laatste paar uurtjes per dag. En het valt hem zwaar.

Ik vroeg aan hem of hij nog wat wilde vertellen tijdens de uitvaart. “Ik zou niet weten wat? De laatste jaren waren alleen maar verdriet en ellende” zei hij wat teneergeslagen. Waarop ik vroeg “hoe hebben jullie elkaar eigenlijk ontmoet?”. Hij lichtte helemaal op en begon te glunderen, en vol passie vertelde hij over hun ontmoeting en hun liefdesverhaal. Toen hij klaar was zei ik: “en dát is nou precies wat je moet vertellen Ger.” En dat heeft hij dan ook prachtig gedaan.❤️

al drie jaar onderin de kast

Donderdag 9 juni 2022 wk.23

Naast mijn werk als uitvaartverzorgster en de twee afscheidskamers die ik verhuur, heb ik in het pand aan de Maerelaan ook een uitvaartwinkel waar ik o.a. urnen en assieraden verkoop.

Hoewel er op internet genoeg te vinden is, merk je dat men het toch fijn vindt om iets in het echt even te zien en vast te houden. Maar bovenal het fijn vinden om er weer even mee bezig te zijn en er over te praten. Soms vrij direct na het overlijden, soms pas weken, maanden of jaren later.

Zo ontmoette ik ook Petra, waarbij zij de as van haar moeder al 3 jaar onderin de kast had staan. Ze was er nog niet aan toe om het te verstrooien maar wilde de as ook niet prominent in de woonkamer. De kast was even een tussentijdse oplossing, maar heeft wel 3 jaar lang als ‘druk’ op haar schouders gelegen. En toen, op een vrijdagmiddag tijdens haar vaste rondje markt, stapte ze na wéér een keer twijfelen toch eindelijk een keer naar binnen. Een enorme drempel voor haar, en ze begon dan ook meteen te huilen. Ze vond het stom van zichzelf, want het was tenslotte “al” 3 jaar geleden.

We drinken een kopje thee en praten met elkaar en ze voelt zich direct opgelucht. Ze kiest een urntje uit één van onze vitrines en we maken een nieuwe afspraak om het urntje te komen vullen.

Twee weken later komt Petra weer naar binnen stappen, maar dit keer opgewekt en met een bos pioenrozen in haar handen. Ze omschrijft hoe er een ‘last’ van haar schouders is gevallen, en hoe blij ze is met het mooie plekje voor haar moeder in haar kamer. Ze bedankt ons voor ons luisterend oor en voor de adviezen. En we krijgen de mooie bos pioenrozen in onze handen geduwd. Wat heb ik toch mooi en dankbaar werk.

Willen jullie beschuit met muisjes?

Donderdag 2 juni 2022 wk.22

Net als een bruiloft, maar dan snel

Donderdag 26 mei 2022 wk.21

Fouten maken is menselijk, dat weten we allemaal. En toch vinden we het vreselijk als het onszelf overkomt. En in de uitvaart is dat misschien nog wel erger. Je kan een afscheid namelijk niet meer overdoen. En dit geeft een enorme druk, vooral i.c.m. alle verschillende emoties die er bij komen kijken.

En dan heb ik het nog niet over de tijdsdruk gehad. Voor het organiseren van een bruiloft trekken we vaak een heel jaar uit, maar voor een afscheid gemiddeld maar 5 dagen.  En wat er geregeld moet worden is best wel vergelijkbaar: van het kiezen van een locatie, uitzoeken van kleding en bloemen, documenten regelen, catering bestellen, een gastenlijst samenstellen en uitnodigingskaarten versturen, muziek bepalen tot het regelen van vervoer. Het moet allemaal gebeuren. En snel.

Families hebben soms niet eens tijd om écht stil te staan bij het afscheid nemen. En wat er dan soms ook nog bij komt is het moeten leeghalen van de kamer in het verzorgingshuis. Ook binnen enkele dagen na  het overlijden. Kortom, de tijd rondom een uitvaart is niet alleen emotioneel maar ook hectisch en stressvol. Praat er daarom, vooral vooraf, goed over met elkaar.

Nog altijd praat ik tegen ze

Donderdag 19 mei 2022 wk.20

Met de keu in de lucht

Donderdag 12 mei 2022 wk.19

ik heb mijn les geleerd

Donderdag 5 mei 2022 wk.18

Afgelopen zaterdag mocht ik de uitvaart verzorgen van Bianca. Bianca heeft in een leven met uitdagingen en beperkingen uiteindelijk op 57 jarige leeftijd het leven uiteindelijk moeten verlaten door kanker. 

Ze had een sterke band met haar bijna 80 jarige vader Eddy en zijn vrouw Anneke. Ik heb deze bijzondere mensen een paar weken voor haar overlijden al mogen ontmoeten. Toen vertelden ze mij al “Bianca gaat zelf een film inspreken voor op haar crematie”. 

Natuurlijk weet ik van dit bestaan af, maar in mijn 13 jaar in de uitvaartbranche heb ik dit nog nooit op deze wijze meegemaakt. Ik was dan ook erg benieuwd!

En afgelopen zaterdag was het dan zo ver, Bianca’s afscheid. En als laatste spreker; Bianca zelf. Op de 4 schermen in zaal verschijnt het beeld van Bianca, liggend in haar bed. Ze vertelt over de mensen in de zaal en wat deze voor haar hebben betekent. Dan sluit ze af en eindigt met de woorden “Dank jullie wel dat jullie in mijn leven waren. Ik hou van jullie. En neem nog een borrel op me”. Dit is mijn cue dat ik mag afsluiten en de borrel aan mag gaan kondigen. Ik loop naar voren naar de microfoon, maar ik krijg geen woord uit mijn keel en ik voel de tranen in mijn ogen branden… Gelukkig lukt het me snel om mij te herpakken en zet de afsluiting voort. Na afloop heb ik het schaamrood op mijn kaken staan maar de familie is gelukkig niets dan ontroerd door mijn reactie, wat voor mij een grote geruststelling is.  

Zo heb ik uit deze ervaring weer 2 waardevolle lessen mogen halen. Allereerst, dat ik mij niet hoef te verontschuldigen voor mijn menselijke kant ondanks dat ik ‘professional’ ben. En ten tweede dat er na zo’n soort film vanaf nu áltijd en eerst een muziekstuk wordt ingezet 😉. 

Nazorg

Donderdag 28 april 2022 wk.17

We hebben het in de uitvaart vaak over ‘nazorg’ leveren. Maar wat is nazorg nou eigenlijk? En deze vraag geldt natuurlijk niet alleen voor mij als uitvaartverzorgster, maar voor iedereen die iemand kent die met rouw en verlies te maken heeft.

Nazorg is heel divers, en komt in vele vormen. Natuurlijk is het ‘gewoon’ dat luisterende oor tijdens een kopje thee, of het voeren van diepe gesprekken met een professional. Maar het zit in heel veel meer kleine hoekjes. Bijvoorbeeld dat extra portie eten koken voor de buurman die zijn vrouw verloren heeft. Je collega helpen bij de administratie omdat haar man dat altijd deed. Even het gras maaien voor je moeder omdat je vader het niet meer kan. Of een vriend uitleggen hoe de wasmachine werkt want dat deed zijn vrouw altijd. Maar ook met je vriendin meegaan naar een eerstvolgende uitvaart nadat zij vorig jaar haar moeder verloren verloren heeft, is nazorg.

Voor mij als uitvaartverzorgster probeer ik nazorg te leveren door te luisteren en er voor de mensen te zijn wanneer dit gewenst is. Men mag mij ook na de uitvaart nog altijd te allen tijden appen, bellen of een bakkie koffie komen doen. Tijdens onze gesprekken kijk ik waar de behoeftes liggen en probeer ik, indien nodig, mensen met elkaar te verbinden.

Zo is destijds ook het idee voor de ‘Vrijmibo voor hart en ziel’ ontstaan. Een vrijdagmiddagborrel op iedere laatste vrijdag van de maand van 16 tot 18 uur bij mij op de Maerelaan 6 in Heemskerk. Een plek waar gelijkgestemden onder laagdrempelige omstandigheden samen kunnen komen en deze met elkaar te verbinden. Immers; gedeelde smart is halve smart. In het eerste uur praten we dan met elkaar over verschillende onderwerpen, zo is komende vrijdag 29 april het onderwerp ‘muziek’. En is het 2e uur voor het gezellige kletsen met elkaar tijdens een hapje en drankje.

Bent u of kent u iemand ‘in rouw’, wees van harte welkom. Opgeven is niet nodig, wel prettig. Whatsapp: 06-47266745

Knocking on heavens door

Donderdag 21 april 2022 wk.16

Ik vind zelf dat muziek een van de belangrijkste elementen is op een uitvaart, of dit in ieder geval kan zijn. Ik hou van alle stijlen op een uitvaart, van klassiek tot keiharde rock. Als het maar bij de overledene en de familie past. Wanneer het gepast is mag hij van mij ook nét even dat tikkeltje harder. Ook live muziek op een uitvaart vind ik echt prachtig en kan echt voor kippenvel zorgen.

Ik vind het ook mooi om het juist te timen, bijvoorbeeld bij het sluiten of het dalen van de kist. Of zoals in het geval bij Henk, bij het uitrijden uit de afscheidskamer van Crematiecentrum Westerhout in Beverwijk. Deze afscheidsruimte is afgesloten met hele hoge en grote ‘staldeuren’. We zijn hier in een intiem gezelschap aanwezig voor het afscheid van Henk. Het laatste nummer wat we beluisteren is “knocking on heavens door” van Guns N’ Roses, en ook deze zet ik nét even dat tikkeltje harder. Bij 2.58 min begint de gitaarsolo en loop ik samen met mijn moeder naar de grote zware deuren. Gelijktijdig en op de maat van de muziek openen we deze waarna we de kist langzaam wegrijden richting de ovenruimte. De deuren worden achter ons gesloten en ik hoor hoe de laatste klanken van het nummer door de ruimte heen schallen terwijl de familie arm in arm met elkaar staan en elkander troosten. Kippenvel loopt over mijn armen. Dit is nu precies wat muziek met je kan doen.

Mag het niet naast elkaar bestaan?

Donderdag 14 april 2022 wk.15

Afgelopen zondag belde ze me even, gewoon om te vragen hoe het met mij gaat en te vertellen hoe het met haar gaat. Bijna een jaar geleden heb ik de uitvaart van haar man mogen verzorgen. Veel verdriet heb ik lange tijd bij haar gezien. Verdriet om het verlies van haar grote liefde. En nu, bijna een jaar later, heb ik weer een blije vrouw aan de telefoon die nieuwe liefde heeft mogen vinden. Maar deze vrouw is ook nog steeds volledig in rouw….En dit is heel verwarrend. Vooral voor haar omgeving, en het levert dan ook vele wisselende reacties op. Van “wat ontzettend fijn voor je” tot de pijnlijke “zo snel al, ik wist niet dat je er al zo snel overheen kan zijn. Dat zou bij mij niet gebeuren hoor”. Maar betekent dit nu dan ook dat ze over het verlies van haar grote liefde heen is? Of mag en kan het naast elkaar bestaan? Kan het zijn dat je én rouwt om het verlies van je man én ondertussen ook blij wordt van een nieuwe man in je leven waar je ook weer echte liefde voor begint te voelen?

Zo weet ik ook nog goed hoe ik 3 jaar geleden de uitvaart van een klein meisje heb mogen verzorgen, en de ouders 2 weken na haar uitvaart erachter kwamen dat ze opnieuw zwanger waren. Ook zij leefden in tegenstrijd, blijdschap om de komst van het nieuwe leven naast het verdriet en de pijn van het verliezen van hun oudste kind. Maar het kan naast elkaar bestaan, ook zij hebben dat laten zien. En het heeft zelfs tot troost mogen zijn, hoewel ook dat soms een innerlijke strijd opleverde en tot op de dag van vandaag eigenlijk nog altijd doet. Geen verhaal, geen mens, geen gevoel is gelijk en iedereen gaat er op zijn eigen manier mee om. Laten we hierin proberen elkaar zoveel mogelijk te steunen zonder te oordelen. Want: het kan echt naast elkaar bestaan.

Zijn oerkreet ging door merg en been

Donderdag 7 april 2022 wk.14

Er zijn velen verschillende soorten uitvaart-meldingen. Bijvoorbeeld meldingen bij ziek zijn of een melding van een plotseling overlijden van iemand die nog volop in het leven staat. Uit het leven gerukt door een ongeval of door bijvoorbeeld een hartstilstand. Deze uitvaarten zijn vaak ‘anders’. De families zijn meestal in shock en daardoor in de eerste periode mentaal niet echt bereikbaar.

Zo ook de melding van 2 weken geleden. Op een ochtend gaat mijn telefoon en ik hoor hoe de echtgenoot worstelt met het uitbrengen van zijn woorden. Het is de eerste keer dat hij het zelf hardop moet zeggen dat zijn vrouw is overleden. En hij krijgt het nauwelijks over zijn lippen. Hij begint te huilen en ik hoor een oerkreet die echt door merg en been gaat. Ik kan niets anders doen dan wachten en luisteren, totdat hij weer kan praten. Mijn hart breekt…

De eerste dag concentreren we ons alleen op het verzorgen en opbaren van zijn vrouw, zodat hij en zijn gezin zich bezig kunnen houden met het informeren, opvangen en troosten van familie en vrienden. Pas de volgende middag kom ik terug voor de eerste vragen rondom de uitvaart. Een hele intensieve week volgt waarbij ik de familie van heel dichtbij mag bijstaan. Het afscheid was verdrietig maar mooi. Na afloop krijg ik dikke knuffels van de familie.

Over een maandje zien we elkaar waarschijnlijk weer en praten we na, maar voor nu laat ik ze met moeite ‘weer los’.

Asverstrooiing per vliegtuig

Donderdag 31 maart 2022 wk.13

Vorige week vertelde ik over het afscheid van Corry, gehouden afgelopen december op het strand. De reden waarom ik er ‘nu pas’ over schreef is een stukje geplande timing. Dit omdat ik wist wat er afgelopen vrijdag ging gebeuren, namelijk de verstrooiing van haar as boven zee per vliegtuig. Zelf heb ik dit ook nog nooit meegemaakt dus ik vraag aan de familie of het ok is als ik ook kom kijken, en op afgesproken tijdstip ben ik samen met mijn zus een beetje achteraf op het strand aanwezig. ‘s Morgens heeft de familie nog contact met Sebastiaan van Aqua-Omega wie deze verstrooiing gaat verzorgen. Hij geeft het tijdstip door en bespreekt nogmaals de exacte locatie van de verstrooiing. Ongeveer een uur voor aanvang deelt hij zijn live locatie met ons. Langzaam zien wij hem op ons scherm dichterbij komen totdat we hem in het echt beginnen te horen. Dan gaan onze ogen weg van het scherm en kijken we naar de lucht. Wat een prachtig aangezicht op deze zonnige dag, met de wetenschap van wat er gaat gebeuren. Het vliegtuig zoekt de familie op die op de afgesproken plek staan, aan de kustlijn voor de Sunsea bar. Hij vliegt niet 1 maar 7 rondjes om hen heen, hij seint met zijn lichten en ‘zwaait’ met zijn vleugels. In de een-na laatste ronde zien we hoe Corry haar as wordt vrijgelaten. Een prachtige witte stofwolk boven de zee zien we langzaam naar beneden dwarrelen. In de laatste ronde seint het vliegtuig nog een keer en de familie zwaait hem na.

Dit was niet zomaar een asverstrooiing, dit was een echt afscheid. De cirkel is nu rond, Corry is weer op het strand waar ze zich zo fijn voelde.

Afscheid op het strand

Donderdag 24 maart 2022 wk.12

Het is alweer een paar maanden geleden dat Corry mij belde en vertelde dat ze niet lang meer te leven had. Ze wilde graag met haar broer, schoonzus en mij haar toekomstige uitvaart bespreken. Zo kwam ik op een avond bij haar thuis en ontving Corry mij helemaal opgedirkt in haar rode leren stoel. Ondanks dat ik duidelijk kon zien dat ze ziek was, was ze vrolijk, sterk en gevat. Een krachtige vrouw die altijd de regie over haar leven heeft gehad en dit ook nu over haar sterven en haar afscheid nam.

We bespreken de mogelijkheid voor de uitvaartceremonie en in eerste instan- tie komen we in het traditionele terecht. Maar dit voelde helemaal niet goed, dit paste helemaal niet bij deze bijzondere vrouw. Ik vraag aan haar “hoe zou je het vinden om het afscheid op het strand te houden ipv in een aula van een crematorium?” En direct hoor ik bij haar de enthousiasme en bij haar broer de opluchting, en met een geëmotioneerde stem hoor ik hem zeggen “wat fijn als dat kan. Ik kijk er namelijk zó erg tegenop om in zo’n aula te zitten”.

En zo geschiede, en lopen we enkele weken later met een intiem gezelschap over het strand. Corry werd in haar mand gedragen door 4 sterke mannen die haar lief hadden terwijl haar kleine neefjes en nichtjes er in pietenpakjes omheen huppelden. Bij de Sunsea bar binnengekomen werden we fantastisch ontvangen en de familie heeft het ervaren als een heel fijn samenzijn met Corry voor de laatste keer in hun midden. We luisterden naar muziek, naar woorden, er werd gegeten en geproost, schelpen gekleurd en op haar mand geplakt.

En na afloop werd Corry nog lang nagezwaaid wanneer zij in de rouwwagen naar het crematorium werd gebracht. Het was “een afscheid met een glimlach”, precies zoals Corry had gewild.

uitvaartje spelen met lego

Donderdag 17 maart 2022 wk.11

Kleine Tiana van 5 jaar oud kwam afgelopen week de as van haar opa bij mij ophalen. Tiana en ik ‘kennen elkaar’ goed, want een maand geleden heb ik de uitvaart van haar opa mogen verzorgen. Dus bij binnenkomst krijg ik een grote knuffel van haar. Direct daarna doet ze de jas uit en loopt naar het speelhoekje, ze voelt zich hier duidelijk bekend en vertrouwd.

Met haar moeder drink ik een kopje thee en hebben we het over het afscheid, de uitvaart en hoe het met hen is vergaan de afgelopen maand. Ze vertelde mij over hoe Tiana de afgelopen weken elke avond voor het slapen gaan, het over opa heeft gehad en over dat opa nu dood is. Op een van die avonden vroeg ze: “maar mama, wanneer is opa nou in stukjes gezaagd?”. Haar moeder schrok, want ze hadden toch goed uitgelegd dat opa was gecremeerd en dus verbrand in de oven en niet in stukjes was gezaagd. “Ja” zei Tiana “maar de kist van opa past toch helemaal niet in de oven, dus moeten ze hem toch in stukjes hebben gezaagd?” Terwijl ze mij dit vertelt kijken wij elkaar aan en samen beginnen we hier een beetje om te gniffelen en Tiana steekt meteen haar koppie om de hoek. Inmiddels begreep ze goed hoe het in elkaar zit en dat opa niet in een gewone keukenoven is gecremeerd maar in een speciale oven voor mensen, en dat hij dus niet in stukjes is gezaagd. Ik pak mijn uitvaart-Lego er nog even bij om het nog een keertje te laten zien en samen spelen we er ‘uitvaartje’ mee. Tiana snapt het nu allemaal heel erg goed 😉

Practice what you preach

Donderdag 10 maart 2022 wk.10

Met mijn werk heb ik natuurlijk dagelijks te maken met de dood. Met afscheid, rouw en verlies. Ik ben mij hierdoor heel bewust van de vergankelijkheid van het leven. Ik geniet hierdoor ook enorm van het leven, en ik spaar herinneringen. Ik maak overal foto’s en filmpjes van, want je weet maar nooit… Maar, dit gaat dan nooit over mij. Want ik ben jong en gezond, ik leef gezond en ik sport. Dus ik ga niet dood, toch?

Totdat ik afgelopen dinsdagochtend plotseling met de ambulance naar het ziekenhuis werd gebracht met enorme buikpijn, ongeveer 20 uur na een hele kleine standaard ingreep. Toen ging het plots wel over mij… Ze konden niets vinden, maar mijn situatie verslechterde zo snel dat ik toch direct aan de antibiotica moest. Gelukkig sloeg deze aan en knapte ik vrij snel weer op. Vijf dagen heb ik in het ziekenhuis moeten blijven en heb ik veel nagedacht over mijn leven en mijn werk. Over hoe ik anderen altijd adviseer hun uitvaartwensen op te schrijven, maar dit zelf eigenlijk nog nooit gedaan heb, op de muziek na dan.

Komende week zal ik dan ook even met mijn familie om tafel gaan zitten en mijn eigen uitvaartwensenboekje gaan invullen. Ik ga er nog steeds vanuit dat hij pas over 50 jaar nodig zal zijn, maar zoals ik afgelopen week heb mogen ervaren, toch gewoon voor de zekerheid.

Wilt u ook een uitvaartwensenboekje ontvangen? App dan ‘wensenboekje’ samen met uw adres naar 06-47266745.

Kleine uitvaarttrucjes

Vrijdag 4 maart 2022 wk.9

De uitvaart van Robbert is inmiddels een paar maanden geleden, maar zijn vrouw Sandra spreek ik nog regelmatig. Robbert is overleden aan kanker, die in de laatste fase van zijn leven ook in zijn lever zat. Dit zorgde ervoor dat zijn lichaam geel van kleur was geworden.

Zijn gezin heeft deze verandering relatief langzaam meegemaakt, maar voor mensen die hem een paar dagen of weken niet gezien hebben, was dit mogelijk een grote shock. Toch was er een grote behoefte voor persoonlijk afscheid nemen bij veel mensen, vooral bij zijn collega’s.

Zijn gezin koos ervoor om Robbert bij mij op te baren in een van de 24-uurs kamers waarna ik koos voor kamer ‘bloem’. Een sfeervolle kamer met kunstmatige verlichting. In deze kamer hangt normaal gesproken witte en zachte verlichting. Maar nu bij Robbert heb ik het lampje omgewisseld voor één met warm en gelig licht. Hierdoor zie je niet meer de verkleuring van zijn huid. In zijn kist ziet Robbert er weer uit als zichzelf en is hij makkelijker benaderbaar voor een ieder die daar nog behoefte aan heeft.

Dit ‘uitvaarttrucje’ is mij ongeveer 10 jaar geleden geleerd en heeft in deze situatie heel goed gewerkt. Een klein trucje, met groot resultaat. En Sandra is hier nog altijd dankbaar voor.

Het was haar tweede thuis

Donderdag 24 februari 2022 wk.8

Afgelopen week heb ik de uitvaart van Anneke mogen verzorgen. Anneke is 20 jaar van haar leven vrijwilligster geweest bij de Dieren- ambulance. Ze was de spil en de harde schijf van het bedrijf. Alle dagen van de week was ze aanwezig en heeft ze zich voor de dieren en medevrijwilligers ingezet.

Haar 3 zussen namen contact met mij op en deelden met mij haar verhaal. Een van de eerste vragen was “mag ze ook in een Dieren- ambulance in plaats van in een rouwwagen?” eigenlijk nog onder het mom van een grapje. Waarop ik reageerde “ja natuurlijk mag dat, als dat past, dan gaan we daar voor zorgen!”. Met verbazing en blijdschap wordt dit bericht ontvangen.

De volgende dag staat de Dierenambulance bij mij achter, op het moment dat Anneke haar baar gebracht wordt. Voordat wij haar daar in leggen gaan we alvast even passen in de ambulance.

Zo staan we even een tijdje te stuntelen, maar na het schuin leggen op een blok, en het weghalen van een handvat, hebben we het voor elkaar gekregen. Het past!

En hiermee is de grote wens van Anneke in vervulling gegaan en wordt ze op de dag van de uitvaart in de ambulance naar de koffie- kamer van haar werk gebracht waar haar afscheid plaatsvindt. Op de plek waar ze het liefste was, tussen alle mensen en dieren die ze het meeste lief had. Zelfs de papegaai was er even stil van. Na afloop staan alle vrijwilligers in uniform buiten en vormen een erehaag. Met hard applaus rijdt Anneke hierdoor heen. Een heel mooi voorbeeld van wat er allemaal mogelijk is.

De ballon van haar trouwdag hing nog boven haar kist

Donderdag 17 februari 2022 wk.7

Ik ben een gevoelsmens maar ook een realist. Ik heb een groot vermogen tot relativeren en ik kan voor heel veel dingen begrip op brengen of een oorzaak voor bedenken. Maar soms blijf ik ook in het onverklaarbare achter….

Afgelopen week heb ik de uitvaart mogen begeleiden van Leonie. Leonie is het nichtje van een collega ondernemer waar ik graag mee samenwerk. Deze collega heeft mij gevraagd deze uitvaart te begeleiden omdat het voor haar zelf te emotioneel was. Iets wat ik uiteraard met heel veel liefde doe.

Drie weken geleden was Leonie nog de stralende bruid toen ze trouwde met haar grote liefde Tom, toen al wetende dat ze niet lang meer zou leven. Nu, bijna drie weken later ontmoet ik Tom bij hun thuis, en ook Leonie is daar.

Ze ligt in het midden van de kamer in een open, door haar zelf uitgekozen, zwarte kist. Boven haar kist hangt een heliumballon van hun trouwdag, een hartje met 2 ringen erop. Deze ballon hing eerst in de hoek van de kamer maar is volgens Tom na haar overlijden uit zichzelf boven haar gaan hangen en heeft zich sindsdien niet meer verplaatst.

De dag van onze ontmoeting was het code geel buiten, en ik hoorde de tocht door het huis heen gieren. Ik zit op een stoel en kijk bijna 2 uur lang zo af en toe naar de ballon, maar deze verplaatst zich inderdaad niet. Hij was ook niet zachter geworden zoals deze ballonnen altijd doen. Het verwonderd mij.

Nu zullen hier ongetwijfeld wetenschappelijke redenen zijn waardoor dit gebeurd, maar ik wil stiekem eigenlijk toch wel heel graag geloven in wat anders. Vooral omdat het Tom heel veel troost heeft geboden.

Kunnen we het over iets gezelligers hebben?

Donderdag 10 februari 2022 wk.6

En nog meer van deze ‘dooddoeners’. Een van de zinnen, gebruikt in de nieuwe reclamecampagne van SIRE, deze week gelanceerd vanuit de overheid: “De dood, praat erover. Niet eroverheen”. En ik ben zóóó blij met deze nieuwe campagne! 

Zoals velen misschien al weten of hebben gelezen is het een persoonlijke missie van mij, om afscheid en de dood laagdrempelig en bespreekbaar te maken. De dood en rouw is zo’n groot en belangrijk onderdeel van het leven, maar toch willen velen van ons er nog altijd niet over praten. Dit is ook een van de redenen dat ik in samenwerking met ‘Erfrechtinfo’ en ‘Geld uit de Stenen’ een informatie beurs over Erfrecht en Uitvaart organiseer, om het voor de mensen makkelijk te maken om informatie te krijgen en de drempel lager te maken om het gesprek aan te gaan.

Zo stapte een paar weken geleden meneer Burger spontaan bij mij de winkel binnen, een ‘jonge’ vitale heer van 87 jaar oud, en hij wilde met mij eventjes om tafel. “Ik ben nog láng niet van plan dood te gaan hoor, maar wil het voor de zekerheid wel alvast geregeld hebben”. We drinken een kopje thee en kletsen gezellig over het onderwerp en vullen ondertussen samen zijn uitvaartwensenboekje in. Na afloop zegt hij “ik dacht dat het een heel zwaar gesprek zou zijn, maar ik vond het eigenlijk heel fijn. Ik ben blij dat ik ben geweest.”

Informatiebeurs Erfrecht en Uitvaart
Dinsdag 22 februari van 10.00-21.00 uur Jansheeren te Heemskerk. Non stop presentaties en gratis toegang. 

Kijk voor het programma op onze website: www.wanmakeruitvaart.nl

"De reactie van mijn moeder"

Donderdag 3 februari 2022 wk.5

Vorige week schreef ik een stukje over een jeugdherinnering van mij aan het overlijden van mijn oma zo’n 30 jaar geleden. Deze herinnering heeft ook veel losgemaakt bij mijn moeder, en hierom heb ik haar gevraagd deze week haar perspectief met ons te willen delen.

Toen ik het stukje van Mandy las schrok ik in eerste instantie een beetje. Niet om wat zij vertelde, want dat was mij niet nieuw, maar wel om de herinnering en emoties die dat vervolgens weer bij mij naar boven haalde. Het overlijden van mijn moeder overkwam ook mij/ons zeer plotseling, Mandy was toen 10 en ik ongeveer 40 jaar oud. Hoewel wij nog wel afscheid van haar hebben kunnen nemen in het ziekenhuis, was de eerstvolgende keer dat wij haar weer zagen in het uitvaartcentrum toen ze al gekleed in de kist lag.

Voor mij was het mijn moeder niet meer en de schok was voor ons zo groot dat ik bedacht dit mijn kinderen niet aan te willen doen.

Achteraf, met de kennis van nu, zou ik zoveel dingen anders hebben gedaan. Dan had ik er voor gezorgd dat mijn moeder nog voor haar overlijden in het ziekenhuis was bediend, iets wat voor haar als zeer katholieke vrouw, van zeer grote waarde was geweest. Had ik geholpen bij het geven van de laatste verzorging. Had ik haar haren gekruld, oogschaduw en lippenstift op gedaan, nagels mooi gelakt, haar bril op gezet en een sjaaltje omgedaan om haar opgezette hals te verdoezelen. Ik weet zéker dat ik dan mijn moeder wél had terug gezien en ook mij kinderen de ruimte had gegeven om zelf afscheid van haar te nemen.

Hoewel ik weet dat het een gebrek aan kennis en begeleiding is geweest, voel ik tot op de dag van vandaag nog altijd spijt en schuldgevoel over hoe toen de dingen zijn gegaan. Dit is voor mij een hele grote motivatie om mijn dochter Mandy te helpen in haar werk als uitvaartverzorgster. Omdat ik weet hoe belangrijk het is en hoe het ook zó anders kan!

"In mijn fantasie was ze een monster geworden."

Donderdag 27 januari 2022 wk.4

Er wordt mij regelmatig advies gevraagd over hoe om te gaan met kinderen en de dood, rouw en uitvaart. Dit zijn vaak vragen waar ik geen standaard ant- woord op kan geven, want iedere ouder kent zijn eigen kind het best. Iedere situatie is anders en ieder mens heeft hier zijn eigen gedachtes en gevoelens over. Wel kan ik hier advies over geven, uit professioneel oogpunt, als moeder van 2 jonge kinderen (7 en 10 jaar) en als ervaringsdeskundige.

Zo kan ik mij namelijk nog heel goed het overlijden van mijn eigen oma herinneren, ik was toen even oud als dat mijn dochter nu is, 10 jaar. Mijn oma overleed heel plotseling na een acute opname in het ziekenhuis. Ik was dol op mijn oma! Ze was een échte, zo een waar we mochten logeren en dan spelletje rummikub speelde, patatjes met kip aten en stiekem tot laat mochten opblijven.

Ik was intens verdrietig na haar plotselinge overlijden en wilde haar zien om afscheid van haar te nemen. Mijn ouders kozen er destijds voor om mij haar niet meer te laten zien, want oma was erg veranderd en het was beter voor mij om haar niet meer te zien. Ik ben er van overtuigd dat mijn ouders het beste met mij voor hadden en mij hebben willen beschermen voor de harde werkelijkheid. En nog altijd heb ik respect voor hun keuze.

Wat er toen alleen wel gebeurde was dat mijn fantasie het had overgenomen. Mijn oma was in mijn hoofd een monster geworden zoals ik in tekenfilmpjes weleens had gezien. Pas in mijn late volwassen leven en in mijn 11 jaar werk als uitvaartverzorgster ben ik gaan realiseren dat dit beeld ver van de werkelijkheid was. Wat zou ik nog graag terug willen naar dat moment van toen en het over doen met de kennis van nu…

Wij hebben als volwassenen vaak de neiging om onze kinderen te beschermen tegen de dood, maar helaas kunnen wij ze niet beschermen, want de dood ís er nu eenmaal. Wat we wel kunnen doen is ze zo goed als mogelijk begeleiden bij de dood. Hoe moeilijk dat ook is.

"Dé perfecte uitvaart."

Donderdag 20 januari 2022 wk.3

Hiermee zal u mogelijk denken dat ik nu ga vertellen wat in mijn opzicht dé perfecte uitvaart zou zijn. Maar dat is niet aan mij…

Toen ik, nu bijna 11 jaar geleden, begon als uitvaartverzorgster was dit de eerste periode wel mijn streven. Ik wilde dé perfecte uitvaart neerzetten. Maar steevast faalde ik, ongeveer 3 jaar lang haalde ik mijn eigen streven niet. Want er ging/gaat namelijk altijd wel íéts mis rondom een uitvaart. Of het is iets wat ik achteraf an- ders had willen doen, of iets wat tóch mooier of beter had gekund. Ik was nooit tevreden en altijd teleurgesteld in mezelf.

Totdat mijn moeder een keer aan mij vroeg: “maar is de familie ook ontevreden?” Dat kon ik gelukkig met “nee” beantwoorden. “Dan stel je jouw doelen verkeerd” zei ze. Ik moest geen perfecte uitvaart neer willen zetten, maar een tevreden familie!

Sindsdien is mijn zelfvertrouwen enorm gegroeid en ben ik in mijn vak als uitvaartverzorgster krachtiger en tevredener geworden. Want of het nu een afscheid is bij de familie thuis waarbij ze zelf met hun telefoon Spotify bedienen, of het de strak geregisseerde uitvaart in een crematorium of kerk is, overal loopt het wel een keer even anders. Maar iedere uitvaart is nu perfect voor mij. Als de familie maar tevreden is en in liefde kan terugkijken op het afscheid van hún dierbare.

"Hij is weer thuis."

Donderdag 13 januari 2022 wk.2

Dit klinkt misschien heel gek, maar ik heb vandaag iemand blij gemaakt. Een moeder door haar zoon na 18 jaar weer bij haar thuis te brengen. Althans, zo ervaarde ze het.

Achttien jaar geleden is hij verongelukt en is toen begraven op een mooi plekje bij Eikenhof. Veel troost heeft ze hier gevonden, en vooral de eerste jaren kwam ze er veel. Met veel liefde heeft ze al die jaren zijn plekje verzorgd, plantjes geplant, kaarsen gebrand en bloemen neergelegd. Maar het gevoel was veranderd, en hoewel ze er nog altijd met heel veel liefde kwam, voelde het soms ook als een verplichting om heen te gaan. Zijn plekje moest er immers wel altijd mooi uit blijven zien.

Ze wilde hem nu graag thuis hebben en heeft mij gevraagd hierbij te helpen. Toen ik deze vraag kreeg wist ik nog niet dat ik haar zoon ook gekend heb. Maar na een kort gesprekje viel het kwartje vrij snel en voelde het voor mij als een grote eer om dit te mogen verzorgen.

Op de datum van opgraven heb ik vol verwondering gekeken naar hoe zijn American Football-bal, die nog helemaal voorzien van handtekeningen, volledig intact werd opgegraven. Samen met zijn sieraden en de as heb ik ook deze vandaag aan zijn moeder mogen geven. Toen ik de drempel overstapte keek ze naar wat ik in mijn handen had, en zei met een glimlach tegen mij: “hij is weer thuis”.

"Ome Frank de spontane spreker."

Donderdag 6 januari 2022 wk.1

Wanneer iemand komt te overlijden heb ik meestal twee grote gesprekken met de nabestaanden. De eerste kort na het overlijden en de tweede na een paar dagen, om het draaiboek voor de uitvaart op te maken. Tijdens dit gesprek stemmen we het programma af op de gereserveerde tijd. Met de ervaring die ik heb gaat dit bijna altijd goed. Maar ik zeg bíjna. Want af en toe is er iemand als ‘ome Frank’ die zich op de dag van de uitvaart bij mij meldt. Hij wil ook graag nog wat zeggen. Ondanks de strakke tijdsplanning wil ik niemand teleurstellen dus overleg ik met de familie. Indien zij akkoord gaan met de wensen van ome Frank benadruk ik hem duidelijk dat hij maximaal 5 minuten kan spreken. “Geen probleem” zegt ome Frank, “ik heb maar een paar steekwoorden opgeschreven”. Dan begint mijn controlefreak-hart al harder te bonzen. En inderdaad, wanneer hij aan de beurt is blijken mijn zorgen gegrond wanneer hij zijn speech begint met; “In 1939 is Elly geboren”. Na 10 minuten word ik onrustig, maar ome Frank helaas nog niet. Wat moet ik doen? Ik begin langzaam wat stapjes naar voren te nemen om zo oogcontact met de familie te krijgen. Gelukkig ziet ome Frank mij ook en pakt dit op als een teken en sluit zijn speech na 13 minuten af. Ik probeer hierna wat tijd in te halen met wat uitvaarttrucjes. Dit lukt aardig, maar we zijn evengoed 7 min te laat de aula uit. Ik help hierom de aulamedewerker met het opruimen van de aula en ik krijg een knipoog bij vertrek. En ik weet dat er geen verlenging aulatijd in rekening wordt gebracht. Nog vol stress en adrenaline, maar oplucht loop ik in de richting van de koffie kamer. De familie is blij en heeft hier allemaal niets van meegekregen en ook ome Frank is tevreden. En zo is dus ook mijn dag weer goed.

Mijmermomentjes 2021

Vrijdag 30 december 2021 wk.52

Meestal heb ik zo’n 2x per jaar mijn mijmermomentjes. Een moment waarop ik even stilsta en mijn/ het leven overdenk. Het eerste moment is altijd met mijn verjaardag, bij het ontvangen van de lieve berichtjes van d mensen om mij heen. Dan tel ik weer mijn zegeningen, ben ik blij en dankbaar voor alle lieve en goede mensen in mijn leven. Dan verdwijnt d onzekerheid, of ik het allemaal nou wel zo goed doe, weer even voor een tijdje naar d achtergrond. Het tweede mijmermoment is altijd met oud en nieuw bij de aftelling naar het nieuwe jaar. Het moment waarop ik alle hoogte en dieptepunten van het afgelopen jaar voorbij laat gaan en mij realiseer dat er weer een nieuw jaar vol onzekerheden op ons te wachten staat. Vorige jaarwisseling kon ik niet bedenken dat er een tweede jaar lockdown door corona zou zijn, ik helemaal zelfstandig zou gaan met Wanmaker Uitvaart, met mijn moeder voor vast bij mij in de winkel zou komen en ik privé mensen heb moten loslaten en heb mogen verwelkomen. Zo kan ik voor komend jaar ook niet verzinnen wat mij/ons nog t wachten staat. Het enige wat ik wel kan doen, net als alle andere jaren, is er weer het best van maken. Wat de situatie ook met zich meebrengt. Ik heb ren hoop liefde, zorg en energie om te geven aan mijn kinderen, familie, vrinden en alle mensen die komend jaar op mijn pad zullen komen i.v.m. mijn werk. Ik wens iedereen alle liefde en kracht toe voor het komend e jaar om te kunnen dragen wat we moeten dragen.

Het lijkt wel alsof ze het heeft aangevoeld

Donderdag 2 december 2021 wk.48

Kent u die verhalen ook, waar er na een plotseling overlijden er achteraf allemaal vreemde ‘puzzelstukjes’ in elkaar leken te vallen? Alsof ze het hebben aangevoeld. Zo ook bij het verhaal van Janet. Janet is afgelopen zomer plotseling overleden en haar ‘puzzelstukjes’ gaan ongeveer een maand eerder terug in de tijd. Zo vraagt ze spontaan op een avond aan haar man om samen oude cd’s te gaan luisteren en fotoalbums te bekijken. Een paar dagen later roept Janet haar dochter bij zich om haar nieuwe jurk te laten zien. Iets wat ze eigenlijk nooit deed. Maar dit was een hele bijzondere jurk, een met bijna alle kleuren van de regenboog, terwijl haar moeder eigenlijk alleen maar zwart droeg… Toen haar plotselinge overlijden kwam viel er voor haar familie een hoop dingen op z’n plek. Het was alsof ze in die laatste maand onbewust haar eigen uitvaartwensen had doorgegeven. Want haar gezin wist nu precies welke muziek ze wilde, welke foto’s getoond mochten worden en welke kleding ze aan zou krijgen. Deze informatie is zó waardevol voor hen geweest. Met dit als voorbeeld zou ik u allen dan ook raag mee willen geven: praat met elkaar over de dood en maak je uitvaartwensen bekend. Want we weten zelden exact wanneer we gaan…

Eieren voor je geld

Donderdag 25 november 2021 wk.47

Afgelopen week heb ik de uitvaart van Ben mogen verzorgen. Ben was een gepensioneerd man, maar vroeger was hij eierenboer. Een krachtige man die zijn hele leven hard heeft gewerkt. Aan mij de eer om samen met zijn liefhebbende gezin een zo waardig mogelijk afscheid te creëren. Toen ik bij hun thuis kwam om de uitvaart te bespreken zag ik een prachtige stenen kip staan met een bordje op zijn nek “opa Kip” (zo werd hij genoemd door zijn kleinkinderen). In de gang stond een mooi houten eierenkistje met daarop zijn naam. Ik vraag het gezin of wij hier misschien iets mee kunnen doen? Zo laat ik de kip in een bloemstuk verwerken en plaatsen we het eierenkistje, met hierop een foto, voor de kist. Een witte kist, want Ben hield van eierschaal-wit. Ook voor de rouwkaart kozen we voor wit papier en witte envelop. Aan de binnenkant van de envelop een foto van zijn knalgele vrachtwagen dat er direct bij het openen meteen uitsprong.

Alles bij elkaar vormt een prachtig plaatje en een persoonlijk geheel. Een afscheid waarvan de familie zegt met veel liefde op terug te kunnen kijken. Mijn week is weer goed 😉.

Gooi mijn as maar in de afvalbak

Vrijdag 18 november 2021 wk.46

Wat de waarde van as is, is voor iedereen verschillend. Voor de een is het mespuntje as in een sieraad heel waardevol, terwijl een ander weer doodleuk roept “Gooi mij maar in de afvalbak” of de klassieker “Zet mij maar bij grofvuil”.

Wanneer iemand bij mij in de winkel komt om iets uit te zoeken voor de as zeg ik altijd “de waarde van as is de symbolische waarde die u er zelf aan geeft”. Met deze woorden kan soms een heel stukje schuldgevoel worden weggenomen. Want het komt heel veel voor dat men graag een klein deel van de as wil bewaren in een mooi object of sieraad, maar dan niet goed weet wat er met het resterende deel moet gebeuren. Het is namelijk nog best veel wat er overblijft na een crematie. Gemiddeld zo’n 3/3,5 liter. Men wil het dan niet prominent in huis zetten, maar voelen zich ook schuldig wanneer het de meterkast in verdwijnt. Door uit te leggen dat zij zelf eigenlijk de waardebepalers zijn, voelt men zich daarna vaak gerustgesteld bij de gedachten de resterende as te gaan verstrooien. Vaak raken we dan met elkaar in gesprek en komen we op ideeën om met de overgebleven as te gaan doen. Zo heeft Bets laatst besloten om de as van haar man in een biologische urn onder een boompje in haar tuin te begraven: “Wanneer ik zomers dan lekker buiten zit, is Jan toch altijd bij me”.

Wat doen we met vader met kerst?

Donderdag 23 december 2021 wk.51

Vorig jaar november kwam Lidia te overlijden. Zo vlak voor de feestdagen kwam Bert r dus alleen voor te staan. Lidia en Bert waren een samengesteld gezin met hun 5 kinderen in de leeftijd rond de 40 jaar. Vorig jaar was Bert vastbesloten: “ik blijf alleen met de feestdagen!” Hij wilde niet dat de kinderen zouden denken “wat doen we met vader met kerst”. Hij voelde zich teveel en bezwaard en wilde ze niet tot last zijn. En zo geschiede. Bert was alleen met de kerst.. Afgelopen week sprak ik Bert weer en ik vroeg hem wat voor dit jaar de plannen waren. Dit jaar ging hij het anders doen, en heeft op iedere feestdag met een van de kinderen afgesproken. Hij vertelde hoe hij het vorige jaar het ‘niet goed’ had gedaan. Dat hij het voor de kinderen had ingevuld maar hen hier uiteindelijk alleen maar te kort en verdriet mee had gedaan. Mandy, we zijn weer een jaartje ouder en weer een jaartje wijzer. Dit jaar doen we het weer anders en we maken er gewoon het beste van”.

Het eerst jaar na overlijden is het jaar van de eerste keren. Men moet het leven en zo ook de feestelijke dagen weer opnieuw vorm leren geven. Dit kost nu eenmaal tijd. Maar er is altijd weer de keuze om het een volgend jaar weer anders te doen. Help elkaar hierbij alstublieft. Maak er iets liefdevols van met elkaar.

Het zijn er meer dan je denkt

Donderdag 16 december 2021 wk.50

Afgelopen zondag was wereld lichtjesdag. De dag waarop overleden kinderen worden herdacht d.m.v. het branden van een kaarsje om 19.00 uur ’s avonds lokale tijd, wereldwijd. Het verliezen van een kind is het ergst wat je kan overkomen zegt men, en het voelt onnatuurlijk om in ‘de verkeerde volgorde’ dit leven te verlaten. Maar helaas overkomt dit veel mensen om ons heen. Een miskraam, een stilgeboren baby, een klein kind wat ziek is, een tiener die is verongelukt, maar ook de 60-jarige man die overleden is aan een hartstilstand waarvan zijn 88-jarige moeder nog in leven is. In al deze gevallen blijft het je kind en niets is zo hartverscheurend als dat. Op deze dag heb ik kleine hearts stones buiten mijn uitvaartwinkel neergelegd voor d mensen om mee te nemen, voor zichzelf of om weg te geven Ik heb er een briefje bij gehangen en een post over geplaatst op mijn social media in de hoop dat ik een paar van deze ouders zal bereiken.

Wanneer ik zondagavond mijn steentjes weer naar binnen haal tel ik ze na, er zijn er in totaal 27 meegenomen. Dat waren er écht veel meer dan dat ik had verwacht.. Maandagochtend open ik mijn Facebook en vindt het volgende berichtje: “Lieve mensen van Wanmaker Uitvaart, dank jullie wel voor het steentje. Het heeft mijn moeder heel veel goed gedaan in een voor haar nog altijd moeilijke tijd…” Met een glimlach op mijn gezicht app ik mijn moeder: “mama, we hebben weer mensen blij gemaakt”.

Het geven van de laatste verzorging

Vrijdag 9 december 2021 wk.49

Vroeger werd dit nog ‘afleggen’ genoemd, een naar woord vind ik zelf. Klinkt een beetje als omleggen maar dan anders. Terwijl het in mijn beleving juist een van de mooist onderdelen is van het vak. Vaak krijg ik de vraag of ik het niet eng of vies vind, maar als ik dan uitleg wat het me dit doet zeggen ze altijd hetzelfde “wat ontzettend  mooi dat dit zo kan”.

Ik vraag altijd aan de nabestaande of ze eventueel aanwezig willen zijn of willen helpen tijdens de laatste verzorging want het kan een heel belangrijk onderdeel zijn van het afscheidsproces en de rouwverwerking.

Zeker wanneer iemand een langdurig ziekbed heeft gehad is het werk zo ontzettend dankbar. je kan n lichaam weer verzorgen, huid weer aanraken, haren weer borstelen, tanden poetsen, zonder dat het pijn doet. het is zo mooi om te zien hoe iemand onder de verzorging van jouw handen ziet veranderen van een ‘patiënt’ weer naar de heer of dame die ze altijd al waren. Het lijden is voorbij en de menswaardigheid komt weer terug in het lichaam. En wanneer ik hier aan heb mogen bijdragen is mijn dag weer goed.

"Ze heeft zulk mooi haar"

Donderdag 11 november 2021 wk.45

Het was vroeg in de middag toen ik aankwam bij het woonhuis van Marieke en Tom. “Kom maar mee naar boven” zegt Tom tegen mij “ze ligt op bed”. Marieke is deze ochtend niet meer wakker geworden. “Het lijkt net alsof ze gewoon slaapt”, zegt Tom terwijl hij achter haar in bed gaat liggen. Ze was ziek en had veel pijn waardoor zij en Tom al enige tijd niet meer bij elkaar in bed lagen en elkaar konden aanraken. Nu kon hij eindelijk weer even bij haar kruipen en tegen haar aan liggen. Hij vertelde mij hun verhaal terwijl hij met zijn handen door haar haren ging. “Ze heeft ook zulk mooi haar.” Dit aandoenlijke plaatje raakt mij tot in mijn kern, want hoe kan ik zo’n prachtige laatste moment nou doorbreken? Dus ik vraag aan Tom of hij het fijn vindt om nog even samen te blijven en dat ik dan op een later moment terugkom? “Misschien toch nog 5 minuutjes”, zegt Tom. Ik loop de trap weer naar beneden om samen met mijn collega in de gang te wachten. We horen Tom zachtjes tegen haar praten… 5 minuten later horen we de deur opengaan, hij is er klaar voor. We mogen haar meenemen. Ik stel hem voor om een plukje haar af te knippen zodat hij deze kan bewaren en kan aanraken wanneer hij dat wil. Een glimlach ontstaat op zijn gezicht en hij pakt een schaar.

Tom en ik hebben nog regelmatig contact, en iedere keer weer vertelt hij mij hoe blij hij was met die laatste 5 minuten en hoe vaak hij nog aait over het losse plukje haar. Dan ontstaat er weer een glimlach op mijn gezicht en ben ik weer dankbaar voor het mooie werk wat ik toch iedere keer weer mag uitvoeren.

Het verdriet van het verliezen van een kind slijt nooit. Ook na 20 jaar niet.

Donderdag 4 november 2021 wk.44

Ruim een jaar geleden heb ik de uitvaart van de moeder van Ans mogen verzorgen, maar nog altijd hebben we contact. Soms komt ze even binnen in de winkel en maken we een praatje. Ans vertelt mij dat de periode van 20 jaar grafrust van haar overleden dochter (toen slechts 22 jaar oud) bijna is verstreken en hoeveel moeite ze hier mee heeft. Ze voelt zich schuldig en verdrietig wanneer het graf geruimd zou worden. Maar omdat ze ouder wordt, weet ze ook dat ze er steeds minder vaak naartoe zal gaan. Ik vraag haar of ze weleens heeft nagedacht over opgraven en de overblijfselen dan te laten cremeren. Met grote ogen kijkt ze me aan en zegt “kan dat dan?”. Ik leg uit, dat ze de as dan gewoon bij haar thuis zou kunnen bewaren in een mooie urn of ander object, en dat de kosten lager zijn, dan weer opnieuw 20 jaar het graf verlengen. “Ja dat wil ik wel. Kan ik dan ook haar ring en kettinkje terugkrijgen?” vraagt ze. En ik hoor de trilling in haar stem. Op de dag van de opgraving ben ik op verzoek van Ans persoonlijk aanwezig bij het opgraven en al vrij snel vinden we de ring, het hangertje en haar knuffelhondje terug. Ik zie hoe de graver met heel veel zorgvuldigheid en eerbied haar beenderen opgraaft en in een kist neerlegt. Samen brengen wij haar naar het crematorium. Over 30 dagen mag ik de as weer ophalen en weet ik dat ik een moeder weer blij kan maken, want het verdriet van het verliezen van een kind, slijt nooit. Ook na 20 jaar niet.

“Het bleek uiteindelijk een van de mooiste dagen van mijn leven”

Vrijdag 28 oktober 2021 wk.43

Je eigen uitvaart bepalen horen we gelukkig steeds vaker, maar je eigen overlijden regisseren heb ik nog niet heel veel meegemaakt. En helemaal niet zoals Johanna het heeft gedaan. Na een aantal jaren van ziek zijn besloot ze tegen het einde, te kiezen voor euthanasie. Met de datum in de planning en de goedkeuring van de artsen, heeft ze de laatste dagen van haar leven doorgebracht in het strandhuis van hele goede vrienden. En elke dag kwam er een groepje familie of vrienden langs om de dag met haar door te brengen en afscheid van haar te nemen. Zo hebben ze nog met elkaar wijn gedronken, muziek gemaakt, langs het water gewandeld en mooie gesprekken gevoerd bij het kampvuur. De laatste dag kwamen alleen haar broers, zus en twee beste vrienden. “Ik dacht dat het een van de zwaarste dagen uit mijn leven zou worden, maar het was uiteindelijk een van de mooiste”, vertelde haar zus later tegen mij. Ze vertelden mij wat een gevoel van rust en acceptatie er overheerste. En dat toen de huisarts was geweest, en Johanna haar ogen sloot, er van buiten een libelle kwam aangevlogen die naast haar op haar kussen ging zitten. Het was écht een heel mooie dag.

"Met oma aten we altijd pannenkoeken, en dat willen we nu ook"

Donderdag 21 oktober 2021 wk.42

Het was middenin de lockdown toen mevrouw kwam te overlijden. Met maximaal 30 personen bij het afscheid aanwezig mogen zijn en de horeca gesloten. Een verdrietige situatie was het sowieso, en deze omstandigheden hebben het allemaal nog veel zwaarder gemaakt. Gelukkig waren er ook af en toe lichtpuntjes, zoals bij deze familie. Bij het aanname gesprek vertelden d kinderen en kleinkinderen mij, dat het altijd een traditie was om met de verjaardag van oma met de hele familie pannenkoeken te gaan eten in een restaurant, en dat ze hier zoveel mooie herinneringen aan hebben. Oma zou bijna jarig zijn, dus het verdriet dat deze traditie er nu niet meer zou zijn, kwam even binnen.

Toen ik ze voorstelde, om nu met haar afscheid pannenkoeken te gaan eten, keken ze mij dan ook vol enthousiasme aan. Ik denk graag in oplossingen en ben van mening dat als je écht iets graag wilt, dat het geregeld kan worden. Ik belde met de koffiekamer van het crematorium en vertelde de wens. En enkele dagen later zaten zij daar, met z’n allen pannenkoeken te eten. OP de tafels hadden we de zelfgemaakte kleedjes van mevrouw neergelegd, die na afloop verdeeld werden onder de gasten, als aandenken. De sfeer was gezellig en er werden mooi herinneringen met elkaar gedeeld. “Hoe bizar dat het eten van een pannenkoek zoveel troost kan bieden”, aldus de dochter. “Fijn dat dit nu, ondanks alles, toch mogelijk is.”

Een rouwstoet passeert, hoe heurt het eigenlijk?

Vrijdag 15 oktober 2021 wk.41

Wanneer ik voor een rouwstoet uitloop erger ik me vaak groen en geel aan wat er gebeurt op straat. Hoe de stoet wordt doorgesneden door een ongeduldige automobilist, we worden ingehaald door een groepje langs scheurende scooters omdat we ‘te langzaam’ rijden of wanneer er geen voorrang wordt verleend op plekken waar het wel zou kunnen of zelfs moeten. We zijn behoorlijk opzichtig met onze raamvlaggetjes, dus opgemerkt worden we wel. Maar we zijn de etiquette zo verleerd dat het niet eens meer tot ons doordringt dat we even stil kunnen staan en voorrang mogen verlenen.

Maar heel af en toe, word ik ook weer heel aangenaam verrast. Zie ik plots hoe een rij met fietsers stilstaan en afstappen. Zet een jonge gozer de motor van z’n brommer uit en neemt zijn helm in zijn handen, zie ik hoe een moeder aan haar kindjes uitlegt dan ze even stil moeten zijn en wordt er midden op de rotonde stilgestaan zodat de hele stoer voor kan gaan en bij elkaar kan blijven.

Vaak met dat soort momenten hoor ik aan het eind van de rit van de nabestaanden in de auto: “Zagen jullie dat? Wat was dat mooi he. Ik had de tranen in mijn ogen staan.”

"Doe de kist maar zo snel mogelijk dicht."

Donderdag 7 oktober 2021 wk.40

Deze woorden hoor ik regelmatig, en wanneer deze passend bij de situatie is, is deze natuurlijk helemaal prima. Maar dit keer had ik er geen goed gevoel bij, het plaatje klopte niet.

Mevrouw is vrij plotseling overleden en er heerst heel veel verdriet. Wanneer ik ’s avonds laat mevrouw kom ophalen in het verzorgingstehuis zit haar hele gezin bij haar op de kamer. “Doe de kist maar zo snel mogelijk dicht, we hoeven haar hierna niet meer te zien” zegt de kersverse weduwnaar tegen mij, met de tranen in zijn ogen.

Ik leg uit dat ik er uiteraard ben om te doen wat zij willen, maar toch vraag ik aan hen of zij deze beslissing pas willen nemen wanneer ze mevrouw de volgende dag weer hebben gezien nadat wij haar de laatste verzorging hebben gegeven. Ze gaan akkoord.

De volgende morgen kom ze langs. Mevrouw is verzorgd, het haar keurig gekamd, met haar nieuwe bloesje met rozen aan en haar eigen geurtje op ligt ze in de uitgekozen kist. Ik heb een muziekje aangezet en de kaarsjes aangestoken. Meneer gaat als eerste naar binnen, en ik hoor hem alleen maar herhalen “o wat mooi dit, wat fijn, o wat mooi”. De tranen schieten in mijn ogen.

Hij komt weer naar buiten en ik krijg een dikke knuffel van hem en zegt: “Dank je wel Mandy, je hebt gelijk, laat de kist maar open”.